— 5 —
cach. Byŭ heta peryjad niejkaha asabliwaha palityčnaha romantyzmu, jaki twaryŭ iluzyju, byccam narody niadaŭna ŭciskanyja nia mohuć uciskać inšych, byccam narody, jakija niadaŭna byli hwałtam asymilawanyja i niapryznawanyja — nia buduć taho samoha ŭ nowych abstawinach tasawać da słabiejšych narodaŭ. Hetu škodnuju iluzyju treba pastawić jak adnu z pryčynaŭ niezrealizawańnia biełaruskaj niezaležnickaj dumki.
Projdzieny paślawajenny šlach našaha narodu, asabliwa tut pad Polščaj, pakazaŭ, jak niepraktyčnym bywaje ŭ palitycy sentymentalizm i wiera na słowa. Paćwierdziłasia, što nia majuć u palitycy siły nawat roznyja dahawory i traktaty, kali jany nie zahwarantawany fizyčnym prymusam da wykanańnia jaho, abo kali heta hwarancyja niapoŭnaja.
Maju tut na dumcy žyćcio palityčnaje Biełarusaŭ pad Polščaj i ab hetym skažu pa mahčymaści karotka, starajučysia nia ryzykawać adychodam ad hałoŭnaj temy.
Byŭ čas, kali Polski narod nia tolki spačuwaŭ biełaruskamu adradžeńniu, ale pamahaŭ nam u tej ci inšaj formie. Kali adbyłasia ŭ 1910 h. pieršaja publičnaja biełaruskaja wiečaryna (spektakl z kancertnym addziełam) u kališnim „Paleskim Kružku“ ŭ Wilni — to, jak mnie zdajecca, dobruju paławinu pierapoŭnienaj sali stanawiła najelegantniejšaja polskaja publika. Palak Rahoŭski byŭ adnym z arhanizataraŭ spektaklu-kancertu. Wiečar hety zrabiŭ niezaciertaje ŭražańnie na ŭsich prysutnych. „Kurjer Litewski“ na druhi dzień źmiaściŭ šyrokuju sprawazdaču
