— 15 —
wa śpiačyja siły našaj siarmiažnaj wioski, jakija možna pabudzić i ŭskoryć dzień asiahnieńnia, mety nia mistyčnymi, tumannymi teoryjami, nie ślaźmi i stahnańniami, ale wywiadzieńniem narodu na ćwiordy haściniec poŭnaha ŭświedamleńnia jaki wiadzie da praŭdziwaj wolnaści — dziaržaŭnaj niezaležnaści. Ale dla hetaha patreba niatolki pracy siarod huščaŭ narodnych. Patrebna tak-ža praca nad praŭdziwym azdaraŭleńniem atmosfery i siarod našaj, štučna paswaranaj, intelihiencyi. Intelihiencyja naša pieradusim pawinna pakazać, što ŭžo ściorła z swajej dušy tyja ślady niawolnictwa i nia moža bolš pa lakajsku schilać haławy prad silnymi hetaha świetu. Našy maładyja siły, trymajučysia chryścijanskaj marali, nie pawinny zaražacca drobna-miaščanskimi i buržuaznymi pieražytkami z čužych kulturaŭ, bo tam jašče dahniwaje trup šlachotčyny. Intelihiencyja naša musić być pieradusim śmiełaj u twareńni nowych asnoŭ žyćcia i hordaj, a za jej adkinie lišniuju skromnaść z siabie i ŭwieś naš narod. Bo kali były prezydent Polščy, Wojciechoŭski, pryzywaŭ polski ambitny narod, jašče da bolšaj ambitnaści, sławami: „Albo tośmy jacy tacy chłopcy krakowiacy“, kali wialiki Dastajeŭski ŭ swaich listach pisaŭ ab Rasiejcach, što „wialiki histaryčny zakon palahaje na tym, što nacyja nie stanowicca wialikaj, kali nia maje ŭ sabie peŭnaj zarazumiełaści (самомнѣнія) i świedamaści ŭłasnaj wahi dla świetu, što „ŭsie wialikija nacyi — piša dalej Dastajeŭski — mahli raźwiarnuć swaje siły dziakujučy hetaj „zarazumiełaści“, što miei peŭnaść, što słužyli čaławiectwu“, — to što-ž
