ца: «Зась пре[1] незнаемость и неумѣетность языка словенского многихъ многимъ малопотребенъ и непожиточенъ ставится, знову переложеньемъ его на языкъ нашъ простый, рускій, якобы з мертвыхъ вскрешонъ… За тымъ тотъ, который тых часовъ хоть въ зацнѣйшомъ, пекнѣйшомъ, звязнѣйшомъ, суптельнѣйшомъ а достаточнѣйшомъ языку словенском, пре неспособность слухачовъ, немногимъ пожиточенъ былъ — теперъ, хоть въ подлѣйшомъ и простѣйшомъ языку, многимъ, албо рачей и всѣмъ, руского языка якоколвек умѣетнымъ, потребенъ а пожиточенъ быти моглъ… Того ради сію кнігу, яко здавна писаную, велѣлъ есми ее выдруковати, которая кождому се есть закрыта и къ выразумѣнію нетрудна и къ читанію полезна… Вы же, любиміи, примите сію книгу съ любовію, а я Божіею помощію о оныхъ книгахъ, церквахъ. Божіем потрэбныхъ, промышляти буду и, накладу моего на то наложити не жалуючы вскорѣ ихъ друковати дамъ“. Яму гэта лёгка было споўніць, бо ў яго працавалі вядомыя друкары, — прагнаныя з Масквы цёмнымі разьюшанымі масамі — масковец Іван Фёдараў й мсьціславец (Магіл, губ.). Пётр Цімафеяў. — „Къ тому же, — кажа далей выдавец у тэй-жа прадмове, — изобрѣтохъ собѣ въ томъ дѣлѣ друкарскомъ людей научныхъ: Ивана Феодоровича Москвитина да Петра Тимофеевича Мстиславца. Повелѣл есми имъ, учинивши варстатъ друкарскій, и выдруковати сію книгу Евангеліе учительное, первое на почесть и похвалу Господу Богу в Тройцы единому, и къ наученію людемъ христіяньскимъ закону нашего греческого». Апошнія радкі выразна сьведчаць, што гэтае выданьне было прызначана для праваслаўных і жаднага стасунку да пратэстантызму ці сацыціянства ня мела…
Мы ня будзем даўжэй затрымлівацца на творах і выданьнях царкоўна-навучальнай і рэлігійна-полемічнай літаратуры гэтага старадаўнага перыаду беларускага пісьменства. Гэтых твораў ёсьць шмат у мове адных беларускі элемэнт праяўляецца мацней, у іншых — слабей, зьліваючыся з агульным характарам тагочаснае паўдзённа-заходняе мовы. І з боку агульна-культурнага, гэтая полемічная літаратура мала мае цікавага. Калі мы зьвярнулі большую ўвагу на Скарыну, Буднага й Цяпінскага, то таму толькі, што памянёныя пісьменьнікі не абмяжоўваліся адным царкоўным жыцьцём: наадварот, яны, побач з рэлігійнымі пытаньнямі, высунулі наперад і пытаньні культурныя, нацыянальныя, а нават і сацыяльныя. Прытым ix праца была выключна ідэёвай, цалкам бескарыснай, у той час, як не іх сучасьнікі і блізкія па часу дзеячы ў гэтай галіне царкоўнай полемікі, як Сматрыцкі. Нярлецкі і інш., часта кіраваліся асабістымі
- ↑ Праз.
