Скарыны адчуваецца моцны ўплыў чэскай мовы пры царкоўна-славянскай сынтаксычнай аснове (часта ўжываюцца звароты—accusativus cum infinitivo і ablativus absolutus: и мнеша лота в смеху глаголати зятия его; не хотящу же Лоту ити, апостолу Павлу пишущу і г. д.).
Такім чынам, пазнаёміўшыся з асаблівасьцямі фонэтыкі і морфолёгіі скарынавай мовы, мы бачым, што царкоўна-славянская аснова яе пад напорам жывога моўнага мышленьня—можа самога Скарыны як рэдактара, а можа і друкароў—прарываецца і паказвае нам такія гукі і формы, якія мы чуем у беларускай мове і ў нашыя дні.
Найбольш выразны беларускі характар набывае мова скарынавых выданьняў там, дзе трапляецца больш-менш значная колькасьць беларускіх слоў. А гэта заўважаецца пераважна ў прадмовах Скарыны да паасобных кніг бібліі, да пасланьняў апостальскіх і ў кароткіх зьместах паасобных частак Апостала 1525 г., якія знаходзяцца ў пачатку кожнага разьдзелу.
Ня ставячы сабе мэтай даць тут поўны слоўнік выданьняў Скарыны прывядзем ніжэй толькі найбольш характэрныя беларускія словы, якія сустрэліся нам пераважна ў памянёных прадмовах.
Але, абы.
Братаничем—Б. 25, братанца—ib. 26; бабите—Исх. З; боханце (хлеба)— Лев., блесткъ, борзои—Б. 49, борздо, борздыи; боронить.
Волотовѣ — Б. 16, вдатныи Б. і оудатных (молодцев)—Ю. 23 б; вдолжъ восполок сложил—Исх. 68; вооколо (сучасн. вакол), выхование, вжитку, водле можности, выбавил, виры (у рацэ), виноватит, вихор; врядникъ (урядник) Ц. 148.
Гуней (суч. гуня, гунька), гордети—Апост. 1525, горши, господа (панства), господарие (гаспадары), гуж.
Дедичом, деля (прыч. злучнік): сего деля—Исх. 10, Лев.; досить і досыть, доткнется, доведено (даказана), (не)дбание; досветчити (давесьці), для (сего для), дякавали Госп. Богу для того иже выбавил ихъ от грехов; докука, доля.
Единота, едънота, евангелиста (наз. адз.), еврейским—Исх., Лев. еврейкам—Исх.
Жадали, жадостей плотских (страстей)—Ап. 1525 г., жиды (у „Апостале" пераважае над ц.-слав. „евреи"), жидовский—Прадм. Лев., жито, житный, животину.
Забил—Ц. 2 кн., забрешеть, завищить, заручать, заручаная, залежит, згода, злочинцев; залецаеть, звестовала, злочинцев (полёнізмы), замыкать ( = заключать).
Красномовность—Б. З (предсловие), (ся) конало, (до)конавши— Исх. 69; кветие, колейко—ib. Лев.: кривда, кривую присягу вчинил, користь, кажеть (зам. глаголетъ), корогоды, корчмар; коло (колесо) Сір. 53 б, кохание, кутний зуб (карэнны зуб).
Ласку (міласьць), лепшего, лихо, лоток, лемеши, люду, лснущаяся (лоснящаяся) і пад.
Матку—Исх., моцный (побач з „крепкий")—Б. 21 б; место (горад), можность, мытници...
Надармо—Исх., наширь (у шырыню); невдячность—Ап. 1525 г., наймит, ношка; нинейшего (часу)—полон.
Отчина, отчицем олеемъ, обыидуть, осот—І.30 б, осторожа—Ц. 113 (охрана), околичныя—В. 44—Влад., ободы, обооскоминеють зубы—ib.; оступили дом (абкружылі)—Б. 28.
Помрачь (цемра, зацьменьне)—Б. 28, подорожным—Лев. 6 б — Влад., полог, пригожего сну—ib.
