Старонка:Хрэстаматыя новай беларускай літэратуры (1927). Выпуск II.pdf/38

І мы пашлі, як тыя цені-мары,^[1]
Няспынна ад расы і да расы,
Запаланелі нам бліскучыя пажары,
Закуранелі чорныя лясы.

|}

---

За кроснамі.

За кросны ненагляднай сесьці трэ было,
Ядваб-кужэль^[2] сівенькі ткаць,
Але да гэтага прыладаў ня было, —
Прылады стаў я майстраваць.

З бярозы вычасаў ставы ёй новыя,
Набіліцы^[3] кляновыя зрабіў,
А панажы^[4] выстругаваў кляновыя,
Навой,^[5] як трэба, зарубіў.

Узяўшы дзічку-яблыню крамнястую,
Стругаў чаўнок гладзей ад шкла;
Купіў на рынку берда^[6] густа-частае.
Ніты^[7] сама яна спляла.

Садзіцца маё сэрца-ткаля ў кросенкі.
Набіліцамі громка б’е,
Кладуцца ўтоку^[8] гусьценка палосанькі,
Сучу я цэўкі^[9] для яе.

Так шчыра з ёю ўзяліся да рэчы мы;
Яна ўсё тчэ, а я сучу,
І ўкрадкаю любуюсь яе плечамі,
За белымі грудзьмі сачу

Ты мая ткаля! Кроў твая ўзыгралася;
Маланкай гойсае чаўнок,
О, каб хаця аснова ўжо ня рвалася!
Каб моцны^[10] й спорны быў уток!

Няхай ад берда часта ўток калоціцца,
Кладзе шырокі гладкі сьцяг,
А доўгі — як рака, што ў мора коціцца,
Як між прысад гасьцінец-шлях.

Каб сьцежка, коцячыся, палатняная,
Дзе парастае дзівасіл,^[11]
Дайшла ў старонку знаную нязнаную,
Туды, да бацькаўскіх магіл.

---

1. Полён. — лятункі.
2. Ядваб, гадваб — шоўк, кужэль — найтанейшае палатно з лёну.
3. Частка кросен, куды ўкладаюць бёрды.
4. У кроснах прылады для працы нагамі.
5. Прылада для накручаньня нітак, палатна.
6. Прылада для самога тканьня.
7. Ніты — ніцяныя прылады, злучаныя з панажамі для раздваеньня нітак, асновы, ў належны перадок, завуцца і — нічальніцы.
8. Уток — ніткі, якімі ткуць па аснове, нацягненай на кроснах.
9. Цэўкі — невялічкія паленцы з дзіркай наскрось, для ўкладаньня ў чаўнок з насуканымі ніткамі.
10. моц, мацней і г. д. — з фанэтычнага боку не беларускае, заходняславянскае. Утварылася з праславянскага — могт+ј. Праславянскія злучэньні — т+ј, гт+ј, кт+ј — у беларускай мове далі — ч. У слове з даным каранём маем — немач. Іншыя словы — ноч (*нокт+ј), печ (*пект+ј), сьвечка (*свѣт+ј+ка) і г. д. Слова — моц — не знаходзіць сталага сыноніму ў беларускай мове. У паасобных выпадках з ім сходзіцца — сіла, дуж(ы), магутнасьць, крэпкасьць (у Насовіча) і інш.
11. Расьліна.