Усе пераклады з Шаўчэнкі выдаюцца з чыставых аўтографаў, якія захоўваюцца ў папцы VI. Пераклады гэтыя напісаны былі поэтам у часе яго навучаньня ў Яраслаўскім Ліцэі, што відаць з дапіскі поэты ў аўтографе пад апошнім вершам: „Ярославль. Демидовский Лицей“ (п. VI, № 1 і 39). Загалоўкі аўтэнтыку ў перакладах з Шаўчэнкі поэтам захованы, апроч вершу „В неволе“ (гл. ўвагу да в. № 291).
290. Н. И. Костомарову. Аўтограф захоўваецца ў папцы VI пад № 2. У канцы вершу прыпіска: „19. V. 1846. Петербург, в цитадели“.
291. В неволе. Выдаецца з чыставога аўтографу (п. VI, № 1). Загаловак дадзены поэтам. У Шаўчэнкі гэты верш загалоўку ня мае. Захаваўся накід яго ў папцы IV (13, 3) з наступнымі варыянтамі:
1в Украйне жить мне можно
| 2 | 
|
Возможно ль жить в Украйне будет, не все равно ли мне? |
| Иль нет, — мне все равно вполне. |
3Иль будет помнить, иль забудет
4Круг близких в дальней стороне, —
5Мне одинаково вполне.
У 3-ім радку зьнізу ў перакладзе поэтам ужыта слова „приспят“, якому ў украінскім тэксьце адпавядае „приспляць“.
У канцы вершу прыпіска: „1847. Петербург, в цитадели“.
292. В неволе тяжко… Выдаецца з чыставога аўтографу (п. VI, № 37). Захаваўся чарнавы накід перакладу ў абгарэлай папцы (№ 11, 9, стар. 1-ая).
У канцы вершу рукою аўтара дапісана: „1847, Петербург, в цитадели“.
293. А. О. Козачковскому. Аўтограф захоўваецца ў папцы VI пад нумарам 2. У канцы вершу прыпіска: „1847. Орская крепость“. — Верш быў выдрукаваны ў „Ежемесячном Журнале литературы, науки и общественной жизни“. СПБ, 1914, № 3.
294. И серое небо, и сонныя воды. Выдаецца з чыставога аўтографу. Захаваўся чарнавы рукапіс яго ў папцы IV (13,3). У канцы вершу прыпіска: „1848. Над Аралом“.
У 1-ым радку рытм ня вытрыманы. Лепей было-б сказаць: „И серо небо, сонны воды“… ці „Так серо небо“…
295. Готово! парус распустили… Выдаецца з аўтографу (VI, 1). Захаваўся чарнавы рукапіс вершу ў папцы IV (13,3). У канцы вершу прыпіска: „IX, 1849. На Арале“.
296. Из В. Самийленко. Те, что в холодных сердцах любви ни к кому не имеют… Выдаецца з чыставога аўтографу (п. VI, № 40).
297. Из Ив. Франко. На реке Вавилонской. Выдаецца з чыставога аўтографу (VI, аркуш 39-ты); на адвароце аркушу знаходзіцца дапіска, мабыць, ад рэдакцыі, у якой даецца ацэнка перакладаў поэты на расійскую мову. Подпіс пад дапіскаю нявыразны.
Верш быў выдрукаваны ў „Нижегородском Листке“ 1915 г. № 183. 24-ты радок у выдрукаваным экзэмпляры чытаецца: „Не пришлось бы рабом наделить ваш народ“.
298. Из А. Крымскаго. Пальмы гордыя и лавры… Выдаецца з чыставога аўтографу (п. VI, № 39). Захаваўся верш і ў чарнавым рукапісе (п. IV, 2, 5).
