Гэтыя памылкі — свайго роду «плата за навуку», адмоўная фаза, якую хірургіі даводзіцца перажываць, і гэты пункт не павінен заставацца не асьветленым. Усё гэта зноў прыводзіць нас да вывадаў, пра якія я ўжо гаварыў вышэй.
Нарэшце, што-ж мы можам адказаць на тыя два пытаньні, якія мы паставілі ў пачатку гэтага разьдзелу?
Ці мае ўплыў сама опэрацыя, як такая, на хірургічную сьмяротнасьць? У ¾ выпадкаў хворы памірае, хоць і зроблена опэрацыя: сама хвароба або запушчанасьць яе зьяўляецца прычынай сьмерці. У ¼ выпадкаў (зразумела ў грубых лічбах) опэрацыя стварае ўмовы, якія спрыяюць сьмерці хворага. Гэтыя ўмовы — або зусім нечаканыя і непрадбачаныя аскладненьні — самая нязначная колькасьць выпадкаў, або аскладненьні, якія ў аснове сваёй узьнікаюць з запушчанасьці выпадку, або памылкі хірурга. Такім чынам, асоўныя шляхі змаганьня з пасьляопэрацыйнай сьмяротнасьцю два: сваечасовасьць хірургічнага ўмяшаньня і палепшаньне вопыту хірурга. Апошняга можна дасягнуць рацыяналізацыяй хірургічнй працы і больш правільным разьмеркаваньнем хірургічнага матэрыялу, г. зн. мерапрыемствамі соцыяльнага парадку.
Г. БІОЛЁГІЧНЫЯ ФАКТАРЫ ХІРУРГІЧНАЙ СЬМЯРОТНАСЬЦІ.
У гэты групу фактараў хірургічнай сьмяротнасьці я ўключаю аналіз такіх момантаў як пол, узрост і констытуцыя.
Уплыў полу.
Фактар полу ў хірургічнай сьмяротнасьці, мабыць, вялікага значэньня ня мае. Лічбы агульнай захворвальнасьці гавораць рознае. Напр., лічбы Германіі (за выключэньнем апошніх гадоў вайны і першых гадоў міру) паказваюць пераважанье захворвальнасьці мужчын.
Германія. Лік хворых на 100 чал. насельніцтва.
| Мужчын | Жанчын | |
| 1913 г. | 42,9 | 30,0 |
| 1914 " | 38,2 | 27,8 |
| 1915 " | 28,1 | 25,9 |
| 1916 " | 29,3 | 30,3 |
| 1917 " | 33,2 | 33,1 |
| 1918 " | 34,5 | 37,7 |
| 1924 " | 42,8 | 39,2 |
| 1925 " | 50,0 | 45,2 |
| 1926 " | 51,5 | 46,9 |
