Яснай была пэрспэктыва і для Беларускага Рацыянальнага Камісарыяту. Аставалася напружаньней організаваць сілы. Каб мэтазгодней павесьці працу ў гэтым напрамку, пры Камісарыяце ў канцы жніўня залажылася Беларуская Комуністычная Фракцыя, якая і прыняла на сябе гуртаваньне крэпкага комуністычнага асяродку, так патрэбнага для будучай працы ў вызваленай Беларусі. Побач з гэтым на 30 кастрычніка пры Камісарыяце была склікана нарада з адпаведных працаўнікоў Камісарыяту, яго аддзяленьняў і прадстаўнікоў беларускіх комуністычных сэкцыяў. Нарада, адчыніўшыся другога лістапада, мела мэтаю акрэсьленае ў тэлеграме, якая была паслана т. Ў. Леніну: „Першая нарада адпаведных працаўнікоў Беларускага Нацыянальнага Камісарыяту, якая задалася мэтаю сабраць сярод працоўнага жыхарства Беларусі рэальныя сілы для сусьветнай соцыяльнай рэвалюцыі і дыктатуры пралетарыяту, на першым пасяджэньні другога лістападу абрала вас, дарагі Ўладзімер Ільліч, як правадыра сусьветнай рэволюцыі, сваім ганаровым старшынёю, просячы прыняць гэта абраньне"[1]. Адначасна нарада паслала другую тэлеграму т. Сталіну гэткага зьместу: „Першая нарада адпаведных працаўнікоў Беларускага Нацыянальнага Камісарыяту на пасяджэньні другога лістапада абрала Вас ганаровым старшынёю, як сапраўднага выкатчыка клясавага руху нацыянальнасьцяў, і просіць заўтра, 3 лістапада, а 12 гадзіне наведаць сваім прысутнічаньнем"[2].
Гэта нарада падрабязгова абгаварыла пытаньні моманту і справу далейшай працы Беларускага Камісарыяту. Яна адмеціла разам з гэтым дадатныя ўмовы для спрыяючага разьвіцьця здарэньняў у бок вырашэньня беларускага дзяржаўнага пытаньня. Няўдача перагавораў т. Лагуна з Абліскомзапам пасьведчыла для нарады ў тым сэнсе, што апошняя мусяла пачынаць справу вырашэньня беларускага пытаньня з цэнтру і пачынаць, як найхутчэй, каб не адстаць ад разьвіцьця здарэньняў.
Нарада пастанавіла таксама, заснаваць комуністычную сэкцыю пры Маскоўскім Комітэце Р.К.П., увайшоўшы з хадайніцтвам аб гэтым у Маскоўскі Комітэт.
Апошні зразу даў згоду на гэта, і 14 лістапада адбыўся організацыйны сход комуністых-беларусаў Масквы, які і выбраў часовае бюро сэкцыі з пяці сябраў і трох кандыдатаў (сябрамі ўвайшлі: З. Жылуновіч, Я. Лагун, А. Усьціновіч, А. Дзедзя і Хрэнаў, а кандыдатамі—З . Чарнушэвіч, Салтыкаў і Клыс). Гэты вялізнай важнасьці факт зразу мяняў справу далейшага дамаганьня за Савецкую Беларусь, за правільнае вырашэньне беларускага нацыянальнага пытаньня. Сэкцыя, хутка вырасшы ў магутную комуністычную організацыю, аднавіла падставіны для працы Нацыянальнага Камісарыяту, прыдаўшы ёй большую рашучасьць і аўтарытэтнасьць. У Камісарыята знайшлася магчымасьць разьвінуць шырэй агітацыйную чыннасьць, як у Р.С.Ф.С.Р., гэтак, асабліва, і ў Беларусі. Амаль ня што-дня бюро сэкцыі адпраўляла ў окупаваную Беларусь беларусаў-комуністых, якія хутка заснавалі ў Менску беларускую сэкцыю і павялі шырокую працу. Была наладжана цесная сувязь паміж Менскам і Масквою, даючы гэтым праўдзівую орыентыроўку ў працы.
