трапіў-бы чытаць псалтыр на добрых хаўтурох пры чарцы гарэлкі. На зямлі яго пахавалі без папа, і дзяк ня чытаў. Ад шчасьлівай усьмешкі Панас разявіўся чуць не на ўсё неба.
І ён сьмела пашоў да сьвятога Пятра.
— Гэй! — крыкнуў Панас з аднаго боку брамы.
— Хто там? — запытаўся з другога боку Пятро.
— Я! Панас!
— А што? навучыўся?
— Навучыўся!
— Запрабуй чытаць! — і сьвяты Пятро зарыпаў брамай і вышаў паслухаць.
Панас кашлянуў раз — другі, расчыніў засмальцованую кантычку й з павагай, нібы ксёндз на амбоне, пачаў чытаць.
Сьвяты Пятро ківаў галавой і дзівіўся.
— А што, — кажа Панас, — добра?
— Гм… добра… Цяпер, Панаска, ідзі сьмела ў… пекла.
— Што? і Панас падсунуў правае вуха. Яму здалося, што не дачуў.
— У пекла йдзі! — гнеўна крыкнуў Пятро: — бач, які ты нявучоны, якое ты «цёмнае мужыччо!» Вось і тваё апраўданьне нікчэмнае. Чалавеку трэба толькі хацець, тады ён усяго дабіваецца… Бач, як хутка ты навучыўся чытаць, калі прыступілі, як той кажа, нажом да горла! Нябось, каб хацеў, дык-бы на зямлі шмат чаго добрага зрабіў. А цяпер, вон у пякельніцу, душа гультайская! Не мазоль мне вачэй, лайдацюта!
Панас ад дзіва й страху гэтак лупы разявіў, што чуць усё неба ня глынуў. Але паляшук з панталыку ня лёгка зьбіваецца. Не пасьпеў Пятро зачыніць браму, як Панас крыкнуў сьмела:
— Пачакай!
За гэты час, што Панас бакі абіваў на небе, ён асвоіўся, нібы на сваім сенакосе.
— Чаго ты?! — выставіў на яго Пятро свае срогія сівыя вочы.
— «Чаго ты!» — перадражніў яго Панас, — ці-ж можна гэтак?
— Што «ці-ж можна, гэтак?»
— Думаеш паляшука ўлегцы возьмеш? Ці-ж можна гэтак сьмяяцца над старым земляробам? — жаліўся Панас з вялікай крыўдай у голасе. — Сказаў-бы адразу, што каб хацеў, дык усё-бы патрапіў зрабіць на зямлі. Я-бы тады не спрачаўся-б. Што-ж, альбо рыбка, альбо піпка! А то кантычку тыкае ў рукі: на! вучыся! Колькі поту мне каштавала гэтая мая адукацыя. Ці-ж мне заплаціш за працу, калі й паломанай дыткі на небе няма? Што мне цяпер рабіць? — ад усяго сэрца жаліўся Панас.
Пашкадаваў яго сьвяты Пятро й ткі ўпускціў у рай.
Зажыў Панас у раі, як сыр у сьмятане ўсё роўна. Пільна чытаў ён кантычку сваю, прыслужваў, падаваў люлькі сьвятым. Але праз колькі часу ён там занудзіўся. Паляшук прывык да
