і таму да дню нашага звароту капцёр атрымаў поўную норму продуктаў і прыгатаваў ежы на ўсе сто пяцьдзесят штыхоў.
Але якраз у апошні дзень на нашу долю прыпала надзвычай многа ангельскіх гаўбіц і цяжкіх знарадаў, якія бесьперастанку білі па нашых акопах, дзеля чаго мы панесьлі цяжкія страты, і нас зьвярнулася толькі восемдзесят чалавек. Нас зьмянілі ўначы і мы зараз-жа раскватэраваліся, каб раней за ўсё як сьлед паспаць. Уласна, Катчынскі мае рацыю; на вайне было-б ня так ужо кепска, каб было больш сну. На позіцыях пра гэта думаць не выпадае, а спаць адзін раз на два тыдні — гэта доўгі тэрмін.
Было ўжо а поўдні, калі першыя з нас павыпаўзалі з баракаў. Праз паўгадзіны кожны ўзброіўся кацялком, і мы зьбіліся перад кухняй, ад якой несла тлустым і апэтытным пахам. Наперадзі, вядома, — самыя галодныя: маленькі Альбэрт Крон, найбольш разважны ад усіх нас, а таму ўжо яфрэйтар; Мюлер 5-ы, які цягае ’шчэ за сабой падручнікі і марыць пра выпускныя зкзамены; у часе гураганнага агню ён вывучвае на памяць лекцыі па фізыцы; Леер, які носіць бараду і вельмі схільны да дзяўчат з публічнага дому для паноў афіцэраў; ён прысягае пры гэтым, што, згодна загаду па арміі, яны абавязаны насіць шаўковыя кашулі і папярэдне браць ванну, прымаючы гасьцей, пачынаючы ад палкоўніка і вышэй; чацьверты — я, Паўль Боймэр. Усе чэцьвера — дзевятнаццаці гадоў, усе чэцьвера — трапілі на вайну з аднае школьнае лаўкі.
Шчыльна з намі — нашы сябры. Т’ядэн, худы сьлесар, адных гадоў з намі, самы пражорлівы ад усяе роты; ён садзіцца за ежу хударлявым і адыходзіць разьдзьмуты, як цяжарны клоп. Гайе Вэсттус, тых-жа гадоў, рабочы на торфараспрацоўках, які лёгка можа заціснуць у руцэ цэлы салдацкі хлеб і запытацца: — здагадайся, што ў мяне ў кулаку? — Дэтэрынг — селянін, які марыць толькі пра сваю гаспадарку і пра сваю жонку, і, нарэшце, Станіслаў Катчынскі, галава нашай кампаніі, моцны, хітры, калматы, сарака гадоў, з зямлістым тварам і блакітнымі вачыма, з пахілымі плячмі і дзіўнай здольнасьцю дагадвацца пра небясьпеку, што насоўваецца, пра магчымасьць раздабыць добрую ежу і прымайстравацца з найвялікшымі выгодамі.
Наша група стаяла першай у чарзе перад паходнай кухняй.
Мы пачыналі ўжо траціць цярплівасьць, бо кухар, які нічога не падазраваў, працягваў стаяць і чакаць.
