васьць Купалы. Яго буйныя, поўныя імпэту рытмы захопліваюць, гіпнатызуюць чытача, не даюць яму затрымацца, адумацца, пакараюць яго сваёй уладзе. Янка Купала ня толькі «Божыей міласьцю паэта», але так сама умелы майстар свайго дзела, пашыраючы круг сваіх тэмаў, формаў і сьцілей. У творчасьці другога выдатнага паэты— Якуба Коласа— «толькі каханьня да роднае краіны, толькі прыроднага ціхага лірызму, што робіцца зусім зразумелаю папулярнасьць Коласа сярод беларускіх пісьменікаў: «Колас»— пісьменнік просты, спакойны і заўсёды сабе роўны. Няма ў яго чаго колечы асабліва моцнага, яскравага, неспадзяванага, але няма й слабога, нікчэмнага. Верш яго ня блішчыць значнымі вартасьцямі, але заўсёда старанна абдуманы, умела апрацаваны!..
Янка Купала й Якуб Колас зьяўляюцца прадстаўнікамі старшага пакаленьня беларускіх паэтаў. Малодшае пакаленьне апошніх, сярод якіх першае месца займае Алесь Гарун, прадстаўлена мнагалічбавай групаю паэтаў, тэмы паэзыі якіх прадыктаваны акружаючым жыцьцём. Такі самы рух трэба адзначыць і ў прыгожай белетрыстыцы, сярод якой Ядвігін Ш., Т. Гушча, 3. Бядуля займаюць першае месца. Беларускія пісьменнікі, паэты й празаікі галоўныя дзеячы беларускага нацыянальна-культурнага руху. «Толькі дзякуючы іх вытрываласьці й адданьню усіх «сілаў, піша ў заключэньні М. Багдановіч,» беларускі рух, знайшоўшы цяпер цьвёрдую апору ў шырокіх кадрах народнае інтэлігенцыі, вытрымаў увесь цяжар першых гадоў свайго існаваньня, прыдбаў свой цяперашні ідэёвы воблік і невялікімі, але глыбокімі, нясьціраючыміся літарамі выразаў свае імя на скрыжалях міравога прагрэсу.»
Гэтак прадстаўляецца М. Багдановічу гісторыя Беларускага Адраджэньня. Нельга не згадзіцца з тым, што асноўныя вехі гэтага працэсу прадстаўлены правільна, і будучаму гісторыку прыдзецца з імі лічацца. Конечна асобныя палажэньні й сужджэньні аўтара даволі суб’ектыўны й выклікаюць нязгоду, але агульны нарыс беларускага нацыянальна-культурнага адраджэньня прадстаўлены нябошчыкам беларускім дзеячем зусім выразна. Яго артыкулы былі напісаны для ўсіх сумняваўшыхся ў мэце й жыцьцёвасьці Беларускага нацыянальна-культурнага руху. Шчырая абарона М. Багдановічам беларускай культуры апраўдана сучасным жыцьцём і істнаваньнем нацыянальнай беларускае культуры.
Проф. Ўл. Пічэта.
