Менск, летапісны Менеск, ўспамінаецца ў летапісах пад 1066-67 годам, у часы барацьбы Кіеўшчыны з Палаччынай. Менск, аднак, напэўна, існаваў, як насельны пункт, многа раней. Гісторыя Менску ў гэтую эпоху да самага канца XV сталецьця мала вядома, ня гледзячы на тое, што з XII ст. Менск робіцца сталіцай самастойнага княства і ў часы панаваньня Глеба Усеславіча (1101—1119) г. імкнецца йграць першую і кіруючую ролю ня толькі на тэрыторыі Беларусі, але нават і сярод іншых княстваў усходніх славянаў. У часы Гэдыміна Менск каля 1326 году уваходзіць у склад Літоўска-Беларускае дзяржавы. У XIV ст. Менск траціць сваё сталічнае значэньне і пападае ў рукі сыноў і намесьнікаў Гэдыміна. Альгерд і Кейстут у межах Менекага княства аддалі Заслаўль свайму брату Яўнуту. У Менску ў часы Альгерда знаходзіцца яго намесьнік. Ягайла аддаў Менск свайму брату Скіргайлу Альгердавічу, але пасьля таго, як Вітаўт стаў вялікім князем, Менск у XV ст. стаў у непасрэдную залежнасьць ад Вільні, як у судовых, так і адміністрацыйных адносінах.
У гэтыя часы ў Менску сядзіць вяліка-княскі намесьнік, які зьяўляецца падлеглым уладзе Віленскага ваяводы, як у вайсковых, так і адміністрацыйных, судовых і гаспадарчых справах[1].
Менск робіцца невялічкім цэнтрам павету або намесьніцтва, якія ўтварыліся ў той час па ўсёй Літоўска-Беларускай дзяржаве і зваліся паветамі, валасьцямі, дзяржавамі, намесьніцтвамі. Тут трэба канчаткова высьветліць непаразуменьне, якое пашло з лёгкай рукі Смародзкага, нібыта Менск стаў цэнтрам Менскага ваяводзтва, якое, па яго думцы, было ўтворана Гарадэльскім прывілеем 1413 году[2]. Менскае ваядводзтва зьявілася толькі пасьля адміністрацыйнай рэформы 1565־ 1566 г., ухваленай Віленскім соймам 1565-1566 г., якая была праведзена на тэрыторыі ўсёй дзяржавы. Дзякуючы гэтай рэформе зьявіліся на тэрыторыі Беларусі новыя ваяводзтвы: Менскае, якое складалася з паветаў Менскага і Рачыцкага; (Мазырскі павет быў аднесен да Кіеўскага ваяводзтва і толькі пасьля Люблінскай вуніі быў далучан да Менскага ваяводзтва) і Мсьціслаўскае, якое мела толькі адзін павет[3]. Першым Менскім ваяводаю быў тады прызначан Гаўрыла Іванавіч Гарнастай (1566-1576) і каштэлянам, або панам—Мікалай Станіслававіч Тальвош (1566-1570 г.[4]).
Пасьля таго, як краінныя князі ў часы Вітаўта канчаткова былі заменены намесьнікамі, ў Менску таксама зьяўляецца намесьнік, аднак, калі ён быў прызначан, і хто былі першыя намесьнікі, невядома.
