Максім Багдановіч
Павага і прызнанне, з якімі совецкі народ ушаноўвае памяць выдатнага сына беларускага народа таленавітага паэта Максіма Багдановіча ў сувязі з трыццацігоддзем з дня яго смерці, ёсць выяўленне глыбокай і шчырай любові да ўсіх тых, хто сваёй дзейнасцю зрабіў значны і каштоўны ўклад у вялікую справу разняволення свайго народа і ўзбагачэння яго нацыянальнай культуры.
Прышоўшы ў беларускую літаратуру ў змрочную, задушлівую эпоху рэакцыі пасля паражэння першай рускай рэволюцыі, Максім Багдановіч у значнай частцы сваёй творчасці з'явіўся выразнікам грамадзянскага жалю і смутку, часам ён аддаваў даніну моднаму ў той час сімвалізму, але разам з тым узнімаўся да яркага соцыяльнага пратэсту і рэволюцыйных матываў, у аснове свайго творчага метада застаўся рэалістам і праз цяжкія выпрабаванні «лихолетья» услед за Я. Купалам і Я. Коласам пракладваў шляхі беларускай рэволюцыйнадэмакратычнай літаратуры.
Паходжаннем Максім Багдановіч быў з інтэлігентнага асяроддзя. Ён нарадзіўся 27 лістапада (старога стылю) 1891 года ў сям'і беларускага этнографа ў горадзе Мінску. Бацька паэта Адам Юр'евіч Багдановіч блізка цікавіўся грамадска-палітычнымі пытаннямі, не толькі спачуваў прыгнечанаму народу, але і імкнуўся сваёй дзейнасцю палепшыць яго становішча спачатку як удзельнік рэволюцыйнай групы «Народная воля», а пазней асветнай дзейнасцю. Свайму сыну ён стараўся прышчапіць любоў да радзімы і да свайго народа. Гэта неўзабаве і сказалася. У часе вучобы ў гімназіі ў Ніжнім-Ноўгарадзе, куды бацька паэта быў пераведзен па службе з г. Гродна, дзе прайшлі дзіцячыя гады паэта, Максім Багдановіч у гады рэволюцыі 1905 г. прымаў дзейны ўдзел у накіраваных супроць самадзяржаўя студэнцкіх дэманстрацыях і сходках, за што быў выключан з гімназіі. У гімназіі ў Ніжнім-Ноўгарадзе Максім Багдановіч правучыўся пяць год, з 1902 па 1907 год. Сярэднюю асвету яму удалося закончыць ужо ў Яраслаўлі, куды бацька паэта быў пераведзены зноў такі па службе. Тут Максім Багдановіч у 1911 годзе скончыў гімназію. Маці Багдановіча не магла мець колькі-небудзь прыкметнага ўплыву на яго выхаванне, бо яна памерла яшчэ ў Гродна, калі будучаму паэту было пяць год.
Атмасфера любові да кнігі, літаратуры, народнай творчасці (дарэчы, як сведчыць бацька паэта, бабка Максіма Багдановіча «была цудоўнай апавядальніцай народных казак, дар, безумоўна, паэтычны») з дзіцячых год спрыяла развіццю ў Максіма Багдановіча добрага мастацкага густу і яго паэтычных здольнасцей.
Першы твор Максіма Багдановіча «Музыка» быў надрукаваны ў 1907 г. у «Нашай ніве» (№ 24). З гэтага часу яго творы пачалі рэгулярна з'яўляцца як на старонках гэтай газеты, так і у іншых беларускіх вы-
