Перайсці да зместу

Старонка:Лясьнікова сена (1932).pdf/9

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

Пісаў В. Вальтар вершы, апавяданьні і нават пакінуў нідзе яшчэ не друкаваны вялікі раман — „Роджаныя пад Сатурнам“, у якім апісвае жыцьцё беларускае эміграцыі і студэнцтва у Празе. Творы ягоныя зьяўляліся ня толькі пад ягоным уласным прозьвішчам, але і пад псэўданімам „Янка Палын“.

Ня гледзячы на хворасьць, не ухіляўся В. Вальтар і ад грамадзкае працы, прыймаючы чынны ўдзел у шэрагу беларускіх культурна-асьветных і грамадзкіх арганізацый, а таксама бяручы ўдзел у працы беларускіх газэт: „Голас Беларуса“ (у Рызе) і „Наша Доля“ (у Дзьвінску).

Насколькі аддана ставіўся В. Вальтар да сваей працы, як вучыцель, найлепш сьведчаць яго апошнія дні, аб якіх нам піша вучыцель А. Барткевіч з Дзьвінску наступнае:

„У 1931 годзе 20 сакавіка ён (В. Вальтар) захварэў на запаленьне нырак. Ня гледзячы на цяжкую хваробу, ён ня кідаў працы ў школе. У працягу трох дзён ён ня мог зьняць боты, бо распухлі ногі, аднак у школу хадзіць ён ня кінуў, і толькі 2-га красавіка адважыўся ён выехаць са школы ў Дзьвінск, дзе зараз-жа адвязьлі яго ў бальніцу Чырвонага Крыжа“.

Якога моцнага духу і характару быў В. Вальтар, як чалавек, і наколькі адважна і спакойна глядзеў ён у вочы набліжаўшайся сьмерці, сьведчыць нам другі яго калега з Дзьвіншчыны вучыцель А. Махноўскі. А. Махноўскі спаткаў 3 красавіка В. Вальтара, калі апошняга вязьлі ў бальніцу.

„Падышоўшы да В. Вальтара, я прывітаўся, — апавядае А. Махноўскі, — і запытаў:

— Як адчуваеш сябе, братка?

— А Віктар мне і адказвае: „Ты гутарыш ужо ня з Вальтарам, а — з трупам!“

На другі дзень, 4 красавіка 1931 году В. Вальтар ужо памёр.

7 красавіка беларускае грамадзтва прадстаўнікі беларускага вучыцельства, з вянкамі і прамовамі, правадзілі свайго маладога паэту на каталіцкія могілкі ў Дзьвінску.

Тут трэба адзначыць характэрную дэталь, аб якой паведамляе гр. А. Барткевіч: Р„элігійныя бацькі нябошчыка В. Вальтара зажадалі, каб на могілкі труну з іх сынам праводзіў каталіцкі ксёндз. Аднак, ніводзін ксёндз з Дзьвінску, як іх бацькі не запрашалі, ня згодзіўся прыняць удзелу ў пахаваньні, спасылаючыся на тое, што нябошчык ня быў рэлігійным і не хадзіў да споведзі“.

Беларускае выдавецтва ў Латвіі, выпускаючы гэтую караценькую біографію Віктара Вальтара і адно з ягоных апавяданьняў, напісаных за час побыту у санаторыі, ставіць сабе мэтай паінфармаваць беларускае грамадзтва аб спадчыне па нябожчыку, узьняць цікавасьць да ягонае творчасьці і пракласьці дарогу да выхаду у сьвет іншых твораў, а ў першую чаргу вышэйўспамінанага яго раману „Роджаныя пад Сатурнам“.