„праўда, казаў, нягодны я хлопец, усім прыдумываю ліха, але хто для мяне добры? Усе як на ліхога сабаку: „а ту… а та-та“!….
Горкіе словы каціліся з дзіцячых губак, як цяжкіе каменьні на мужыцкую ніву. Бычок чорны недалёка хадзіў. Міхась, натрапіўшы касымі вочкамі на бычка, яшчэ горэй даўся ў жаль. „Такі чорны гад, як гэты бычок, і той мяне ня слухае!…. Нябось, іншых пастухоў баіцца: толькі крыкнуць, зара адверне рыла ад шкоды, а мяне…. каб с це скуру!!“ Ня вытрываў хлопец, схапіўся і з усяго маху сьцебануў па хрыбляціне чорнаго бычка. Бычок падскочыў, адбег, аглянуўся: „павесься“! здавалося закляў ён сваім бычачым розумам і пашоў да стада. „А-а-а! паскаржся“ крыкнуў у дагонку бычку Міхась і раптам заплакаў: Агэ, гэ, гэ….
Ня вытрывала дзіцяча сэрца ў маркотны васеньні дзень, каб не пажаліцца над сваёй сірочай доляй. Міхасю стала завідна, што нават бычок і той мае для сябе прыхільнае стада….
„Дзяржы! бяры!…. Янук! Ігнат!…. лаві, ата-та!.… загрухацелі цэлай грамадой хлопцы. Беглі, гналіся упапярок загонаў за падстрэляным жоравам. Птушка ляцела, падала, уздымалася, бегла, з леваго скрыльля капала кроў. Нага была перабіта. Хлопцы немала што ўжо хваталі за перье акалечану птушку, але яна недавалася, уцякала, выбіваючыся з апошніх сіл. Угледзіўшы Міхася, мо падумала што куст, або што іншае…. згадаеш птушку.
Але, толькі даляцеўшы да хлопца, удэрылася ўсім целам у яго грудзі „Крр- крр“…. жалосна запішчала. Міхасю здалося быццам птушка просіць: „ратуй…. ратуй“….
Шасьць — Міхась абхінуў жорава поламі рванай сьвіткі і растапырыў рукі — „Аддавай, рабы“! закрычалі хлопцы — „Не дам!“ — „Аддавай!“ — „Не дам“ — „Аддавай“, крычалі пастухе, абступіўшы цесным кругам, турзалі Міхасём, як высахшай галінай.
— Адыдзіце, ёй, не турзайце, застагнаў Міхась, пад сэрцам цісьне…. Пусьціце! Хлопец хапіўся за грудзі…. ёй…. ёй…. штож гэта…. нне…. не пасьпеў дагаварыць, зьбялеў, як палатно, і асунуўся ў разору. Пастухе перапалохаліся. „Вады!“ скамандаваў найстаршы“…. Міхась, Міхаська, братка, мы табе жорава аддамо“, пачалі ўгаварываць, падымаць, качаць. Хлопец, лежаў, бы надломаная саломінка. Задыханы прыляцеў Янук с поўнай шапкай вады. Адчынілі козікам зубы, ўлілі колькі капляў вады. — „Міхась, братка, ці чуеш?“ Цераз поўмінуты Міхась уздыхнуў, губы пачалі чырванець. „Перанясём“, азваўся каторысь з хлопцаў. Асьцярожна ўзялі пастухе Міхася на рукі і перанесьлі да вогнішча. Міхась, як адкрыў вочы, бачыць вогнішчэ пылае, пастухе каля яго кратаюцца, кажушок пад галаву падлажылі, гальля ў вагонь падкідаюць, каб цяплей было; жораву скрыдлы падвязываюць, хлеб крышаць; „на — кажуць птушцы — еш, пасьля Міхась цябе накорміць ячменем“. Міхася сірочае сэрца улёт дабрату хлопцаў зразумела. Хочэ да іх загаварыць, падзякаваць, але галоўка цяжкая, векі ліпнуць, а нешта у нутры шэпчэ: пасьля, пасьля….
