гарадзкіх мяшчан, як чуць было з іх гутаркі, ехалі па гандлёвых справах, і газэта іх мала абыходзіла.
Яшчэ далей ад апошніх політычных навін былі жанчыны. Іх займала ажыўленая дыскусія пра некае вясельле ў іх вёсцы. Не пачуў Рыгор абгавору газэтных навін і ў гутарках другіх пасажыраў вагону.
Гэта быў асобны, зусім абмежаваны сьвецік, які жыў у баку ад падзей, каторыя нясьлі і для яго нячуваную катастрофу. Не па ім, зразумела, можна было судзіць пра тыя ўражаньні і разварух, які зрабіў стрэлам невядомы дасюль сэрбскі гімназіст.
«Там, па-заваконьню вагона, у прамінутых гарадох і ў гарадох, якія наперадзе, сотні вачэй бегаюць па слупкох газэт, выглядаючы выразную веліч сараеўскіх падзей.
«Зацішаны ў сваім разьвязаньні тысячы экстраных спраў, другія тысячы набылі іншы наварот. Па ўрадавых установах і па прыватных інстытуцыях пранёсься вецер неспадзяванай клапатлівасьці. З стальною напружанасьцю сконцэнтравалася людзкое пачуцьцё на гадальным вырашэньні бліжэйшага наступнага.
«Праз дзень, праз два газэты распаўсюдзяць гэтыя навіны па ўсіх куткох вялікае краіны. Можа заўтра яны трапяць і ў Смагін. Цікава, як іх стрэнуць смагінскія таварышы».
Го, Рыгор адчувае, як моцна яны ўсхвалююць Памыйку. Разьвітваючыся ўчора, ён мэрам і ведаў, што павінна што-кольвечы важнае трапіцца, калі так нэрвова казаў пра далейшую чыннасьць смагінскай організацыі. «Іспыт надышоў… Хлопцам трэба будзе падварушыцца. Я ня думаю, вядома, што яны не прыстасуюцца да ўмоў. Знойдзецца ў іх сілы ды ўменьня запанаваць над абставінамі… А вось Пятрусь… Ці не падумае ён, што я збаюся ў гэты час ехаць у Пецярбург?..»
Але ўзьнятае газэтнымі весткамі ўзрушэньне паступова пакідала Рыгора. Ён асвойтваўся з ім, як з неадменным фактам. Гэты факт пакуль не адбіваўся на вырашэньні яго лёсу. Язды да Пецярбургу аставалася ўсяго няцэлая пара. Толькі тады, калі ён спаткнецца з пецярбурскаю сапраўднасьцю, будзе відаць, як павернуцца яго справы.
Рыгор ляжаў на апростанай жанчынамі лаўцы, калі яго папрасілі даць месца дваім новым пасажырам. Яны з узьнятым настроем абгаварвалі навіны дня, гартаючы жмах сьвежых, пахнучых фарбаю газэт.
