— Ды з коньмі, — гэта-ж на ўсё лета язды!
— А што зробіш… Хоць да Воршы даехаць, не аддаваць-жа каня за бясцэнак. Можа ўдасца, то ў Воршы збудзем, далей — цягніком.
— На Курск?
Сёмка пытальна паглядзеў Вольцы ў твар.
— Або я ведаю? — адказала тая. — За людзьмі.
— Можа-б ты параіў што, Рыгор? Ты-ж аднакава, чалавек бывалы… Падумай братка!..
Волька сказала і настарожліва чакала адказу, зусім няўвераная ў яго збавеньне.
Рыгор задуменна глядзеў на цёмныя кароны ліп. Думкі бязмоцна засядалі ў рупяным лісьці. Мацерын вобраз блытаў іх разгарненьні і туманіў горнасьцю. Двуактавая трагедыя пілавала сэрца. Дзе выйсьце?
Раптам, мэрам хто падказаў, перад Рыгорам мігнуў бежанскі комітэт у Пецярбурзе. Як жывы, забегаў кароценькі чалавек.
— Так, я магу вам параіць…
На дзядзінец узьехала падвода. Аглянуўшыся на стук калёс, можна было бачыць, як зьлезшы з воза чалавек прайшоў да кватэры аканома.
Рыгор кінуў гутарку і пабег яму наўздагон.
— Яўген Віктаравіч, прашу вас! — выгукнуў ён.
Кіраўнік работ азірнуўся на Рыгора, трымаючыся за клямку дзьвярэй.
— Я-б вельмі прасіў вас… тут бежанцы, мае добрыя знаёмыя… ці нельга было-б залічыць у атрад? Ведаеце, Яўген Віктаравіч, згінуць людзі — два тыдні ў дарозе. Едуць — а куды?..
— Ці-ж яны адны? Ня ведаю. Упраўленьне мае прыслаць палонных. Цяжка сказаць… Трэба падумаць…
Кіраўнік думаў, паглядаючы ў бок падводы, — Рыгор прасіў далей:
— Можа як-колечы ўсё-ткі можна было-б… Буду вам шчыра ўдзячным.
— Падумаю… Бач, зараз мы ўсім адказваем, — паддаваўся кіраўнік.
— Я-б згодзен хоць на сваё месца, Яўген Віктаравіч!
— Кіньце, што вы!.. Трэба падумаць… Няўжо-такі мы ня вымеркуем…