шчасьлівае жыцьцё працоўнага люду… Я не магу сыходзіць убок, калі на мяне напіраюць… Разумееш, Ганна? Трэба абараняцца… Трэба на гвалт адказаць гвалтам…
— Усё-ж, прашу цябе, — беражыся… Дзеля мяне, дзеля мае просьбы, шчырае, сястрынае просьбы.
Рыгору шкада стала Ганны, якой былі мэрам-бы незразумелы яго словы, яго воклічы. Ён задумаўся.
— Не пайду, пакуль не дастану згоды.
У адказ Ганна атрымала пацалунак і ўверана рушыла з каморкі.
Вільгельміна праглянула з кухні і ціхім голасам папярэдзіла Рыгора:
— Я на ланцужок не вазьму — захапеце ключ.
Рыгор правёў Ганну да самага дому; вярнуўся гадзіны праз дзьве. Каля дзьвярэй успомніў, што ключа не захапіў: здаецца, браў, а памацаў у кішэнях — няма. Прышлося званіць. Вылаяўся на сябе за сваю забыўчывасьць, але тут-жа ўважыў — нязвычайныя абставіны. Хапіўся за званок і пацягнуў засаб два разы — зазваніла, як над вухам, ажно праняло ўсяго. Занадта. Прыкусіў язык.
Сонная, разьюшаная зараз-жа каля дзьвярэй апынулася Вільгельміна.
— Хто там? — пачуўся моцны шэпт.
— Я, Рыгор, адчынеце.
Адчыніліся дзьверы. Вільгельміна ў сподняй спадніцы, у гарсаванай кашулі, сарамліва падалася ўбок.
— Не глядзеце, Рыгор.
— Выбачайце.
Рыгор прашоў к сабе. У каморцы было сьветла: нятрэба было агню. Рыгор разьдзеўся і падышоў да ложка; абапёрся на яго сьпінку. І, як заўсёды, перакінуўся думкамі ў Сілцы — яны чапляліся за Рыгора! «Ці можа сабе дапусьціць Сёмка ўсё тое, што прывёў яго неасьцярожны паказ пальцам у Ліцку на станцыі? Ці паверыць ён, што я так хутка сумеў блізка сыйсьціся з гэтай дзяўчынаю, падобнаю да Зосі? Напэўна, ён зусім ужо выпусьціў Ганну з памяці, як большасьць пасажыраў. Мужчына з дзіцём на руках і побач яго маладзіца з другім, што ехалі на новае месца, мо’ знанае, знойдзенае, а мо’ яшчэ невядомае зусім — гэта сям’я, пэўна, выразьней усяго адаб’ецца ў яго
