III
Золкам на вёсцы трывога аднавілася. Часты стрэл абняў яе жалезным паясом з усіх канцоў. Стукатня й крыкі напоўнілі паветра.
Нельга было спакойліва сядзець у хаце. Трэба было шукаць якое рады.
Уся сям’я Доўбняў узварушылася й зарухала па хаце. Ніхто ня ведаў, што пачаць, хоць чулі аднакава ўсе, якая прыгода напаткала іх вёску.
Старая Доўбніха намерылася выскачыць на двор, але гаспадар, хапіўшы яе за рукаў, супыніў.
— Куды ты, саматугам на ражон?! — вылаяўся ён. — Кладзіся лепш на землю ды моўчкі чакай канца.
Гэта рада падала знак усім: сталі хавацца хто куды. Франусь, не даючы сабе адчоту ад спалоху, кінуўся к падпечку, але нешта затрымаўся і падлез пад пол. Старэйшы брат схаваўся ў куце пад сталом; дзеці асталіся на печы.
— Сьвяты божа, перагані ты гэту навалу хутчэй! — малілася ў шэпт старая Доўбніха.
Гаспадар яе спыняў:
— Маўчы ты ўжо… ша-а… Ці ня чуеш, што бегаюць паўз хату.
Старая змоўкла, але нейкая балючая цікавасьць заставіла яе падняць вочы і паглядзець у вакно.
Чырвоны пук сьвятла кінуўся ёй у вочы і тут-жа як прыбіў на месцы. Старое цела ахапіў паралюш.
— Гарымо-о! — адзічэлым піскам, сабраўшы ўсе сілы, выгукнула Доўбніха.
Зразу ўсё ачуліся ў вокнах.
Вуліцаю вёскі йшла купа польскіх салдат, як-бы вядучы за сабою адзнак свайго нападу — шырокую палатніну агню, які зьядаў будынак рэўкому.
Дзесь, у процілежным ад іх канцы, чуваць было па зыку, што за алешнікам адбывалася частая ажыўленая перастрэлка.
