гадзінамі сядзеў або ляжаў у сваёй калясцы, і нішто так не засмучала яго, як прысутнасць дзяцей.
— Ідзіце ад мяне, калі ласка, — гаварыў ён дзецям, якія прыходзілі пасядзець з ім. — Дзякую вам, але вы мне не патрэбны.
Здаралася, што дзіцячы галасок пад самым яго вухам пытаўся, як ён сябе адчувае.
— Вельмі добра, дзякую вам, — адказваў ён. — Але вы, калі ласка, ідзіце і гуляйце.
Пасля ён паварачваў галаву, доўга глядзеў услед пайшоўшаму дзіцяці і ціха казаў Фларэнс:
— Нам нікога больш не трэба, праўда? Пацалуйце мяне, Флой.
У такія хвіліны для яго прыкрай была нават прысутнасць Уікем, і ён радаваўся, калі яна па свайму звычаю ішла шукаць ракавіны і знаёмых. Любімае яго месца было вельмі адзінотнае, куды не заглядала большасць гуляючых; і калі Фларэнс сядзела каля яго з работай або чытала яму, або размаўляла з ім, а вецер дзьмуў яму ў твар і вада падступала да калёс яго каляскі, яму больш нічога не было патрэбна.
— Флой, — сказаў ён аднойчы, — дзе гэта Індыя, у якой жыве радня гэтага хлопчыка?
— О, далёка, далёка адсюль, — сказала Фларэнс, падымаючы вочы ад работы.
— Трэба ехаць некалькі тыдняў? — запытаўся Поль.
— Так, дарагі. Шмат тыдняў, удзень і ўночы.
— Калі-б вы былі ў Індыі, Флой, — сказаў Поль, памаўчаўшы хвіліну, — я-б... Што гэта зрабіла мама? Я забыўся.
— Любіла мяне! — падсказала Фларэнс.
— Не, не. Хіба цяпер я не люблю вас, Флой?.. Як гэта?.. памерла... Калі-б вы былі ў Індыі, я памёр-бы, Флой.
Яна хуценька адлажыла работу і, ласкаючы яго, апусціла галаву на яго падушку. І яна памерла-б, калі-б ён быў там, сказала яна яму. Хутка ён будзе адчуваць сябе лепш.
— О, мне цяпер значна лепш! — адказваў ён. — Я не тое хацеў сказаць. Я хачу сказаць, што памёр-бы ад засмучэння і ад таго, што быў-бы адзін, Флой.
Аднаго разу ён заснуў там-жа і доўга спаў спакойна. Раптам прачнуўшыся, ён прыслухаўся, схамянуўся, сеў і зноў к нечаму прыслухоўваўся.
Фларэнс запытала, што яму пачулася.
— Я хачу ведаць, што яно гаворыць, — адказаў ён, уважліва пазіраючы ёй у твар. — Мора, Флой, аб чым яно гаворыць увесь час?
Яна адказала яму, што гэта толькі шум набягаючых хваль.
— Так, так, — сказаў ён. — Але я ведаю, што яны заўсёды нешта гавораць. Заўсёды адно і тое-ж. Што там ёсць, за морам?
