Старонка:Гюго Адвержаныя.pdf/433

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка была вычытаная

хоць усё было непрыгожае і нязручнае, і адчуваў сябе вельмі добра.

Што датычыць Казеты, то яна не паказвалася з свайго пакоя да вечара. Вышаўшы ў сталовую, яна там аставалася нядоўга і, сказаўшы, што ў яе мігрэнь, зноў пайшла да сябе.

Жан Вальжан паабедаў адзін і астаўся ля стала, задумаўшыся. У час абеду да яго смутна два ці тры разы далятала заўвага Тусен:

— У горадзе б’юцца, судар.

Але ён не звярнуў увагі на гэтыя словы і ледзь пачуў іх. Ён устаў і пачаў хадзіць узад і ўперад па пакою.

Разам са спакоем да яго вярнулася думка аб Казеце, аб яго адзіным клопаце. Ён не думаў зусім пра яе галаўны боль, пра тое, што яна цяпер дуецца чамусьці; ён задумаўся аб будучым. Ён не бачыў ніякай перашкоды для звароту ранейшага шчаслівага жыцця. Цяпер усё здавалася яму магчымым. У гэтым ціхім кутку, куды ён цяпер схаваўся, усе трывогі кудысьці адляцелі. Ён, магчыма, пераправіцца ў Англію. Ці не ўсёроўна для яго: быць у Францыі ці ў Англіі? Абы толькі Казета была з ім. Яна была яго нацыяй. Яму даволі было Казеты для поўнага шчасця. Думка аб тым, ці даволі яго для Казеты, не прыходзіла яму ў галаву.

Прахаджваючыся такім чынам узад і ўперад, ён раптам убачыў нешта дзіўнае. Супроць сябе ў люстэрку, злёгку нахіленым над сталом, ён прачытаў наступныя чатыры радкі:

„Мой дарагі! Увы, бацька хоча, каб мы выехалі зараз-жа. Сёння ўвечары мы будзем на вуліцы Ом Арма, №7. Праз тыдзень мы выязджаем у Англію. Казета. 4 чэрвеня.“

Жан Вальжан спыніўся збянтэжаны. Казета пасля прыезду паклала свай бювар на стол перад люстэркам і ў сваім горы забыла схаваць яго, пакінуўшы адкрытым на той самай старонцы, дзе яна прыклала пісьмо для прасушкі. Усе словы адбіліся на прамакальнай паперы. Люстэрка паказвала іх у адпаведным выглядзе. Гэта было пісьмо Казеты да Марыуса.

Жан Вальжан падбег да люстэрка і зноў перачытаў гэтыя радкі. Але ён не верыў сваім вачам. Гэта немагчыма! Гэта галюцынацыя! Нічога падобнага няма!

Ён зірнуў на бювар і ўсхамянуўся. Ён паглядзеў на адбітыя чатыры радкі і нічога не мог разабраць, таму што сляды літар ішлі ў адваротным парадку. Тады ён сказаў:

— Гэта нічога не азначае. Тут нічога не напісана. — І з палёгкай глыбока ўздыхнуў.