Старонка:Гутарка аб тым, куды мужыцкія грошы ідуць (1903).pdf/7

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

больш плацяць як паны, бо мужыкоу больш як паноу. Каб так поличыць, то на кажного пана, ци то у городзи, ци у віосцы будзе 40 або и больш бедных людзей, мужыкоу, уселяких рэмесникоу и работникоу. Нехай собе одзин богач заплациць з дзесяць раз больш за трунки як мужык, а усіож таки уси простые людзи у купи оддадуць казне з чэтыре разы больш грошы, нк уси богачы разом. И то так бы ящэ вышло, каб яны пили самую горэлку. А ведомо, што яны пьюць вино, а за вино казна бярець малый податок.

— Ой, справедливо толкуеце, бацьку, об гэтых податках, кажэ хтосьци из компаній, и мне здаецьца, што такіе податки, як казна бярэ на товарах, ящэ горшы за тые, што бяруць просто з кажного мужыка.

А ведомо, што горшы — кажэ Сымон, послухайце тольки: подымный податок плациш раз за сябе тольки и конец. Алеж одзене, горэлка и уселякіе статки — то зоусим другая рэч. Циж господар одзин тольки у хаци одзеваецьца и горэлку пье? Альбож бабам и дзецям ничого не трэба? Так значыць, мусице плациць у казну не тольки вы, господары, алеж и бабы и дзеци, за кажную крошку, што у рот уложыце, плациць трэба без щоту и меры. И тольки здаецьца, што гэтый податок не такій цяжкій, бо плациш яго по трошку и сам гэтого не ведаеш. Што тут доуго толковаць: каб узнаць, хто плациць больш податкоу за товары, паны ци мужыки, так лепей поличыць.

И так, усю праве горэлку выпиваюць простые людзи, ну, а казна мае за горэлку у кажный рок 420 миліоноу рубліоу, то значыць тысяч раз по 420 тысяч рубліоу доходу — а усіож гэто нашые мужыцкіе грошы:

Плацим мы ящэ податки за казіонные бумаги, за пашпорты, за карасин, за запалки, за билеты на жалезных дорогах и так далей. Податок купцоу за право продажы разных товароу идзе так само з мужыцкого кишэня, бо купец выцисьне гэтый податок, продаючы нам товары; податки за товары заграничные найбольш мы плацим. Усіого гэтого будзе з 350 миліоноу рубліоу. Нехай собе пятую часьць з усіого гэгого заплацяць паны и купцы — хоць яны и того не плацяць. Значыць одкиньмо од нашого рахунку 10 миліоноу, каб паны и купцы не казали, што мужык личыць не по праудзи. И выйдзе, што за водку, пашпорты, бумаги, жалезные дороги и другіе рэчы, што без их не выжывеш, казна бярэ од простых людзей 700 маліонок рубліоу. А цяпер подумайцеж тольки: паны даюць казне податкоу 10 миліоноу, а мы, бедные, 100 миліоноу! Усих нас мужыкоу и мещан будзе больш як сто милі-