Старонка:Географія Эўропы Паўднёвая Эўропа.PDF/17

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка была вычытаная

——— 54 ———

Паводле будовы сваёй паверхні Італія можа быць падзелена на 2 часткі: 1) Лямбардзкую нізіну і 2) Апэнінскі паўвостраў з суседнімі астравамі. Уздоўж усяго Апэнінскага паўвострава цягнецца даўгі зморшчавы горны ланцуг — Апэнінскія горы. У сярэдняй, самай высокай частцы гэты ланцуг цягнецца каля самага ўсходняга берагу Італіі, нібы зачыняючы італійцам дарогу на ўсход.

Рым і наагул большая частка сярэдняй Італіі ляжыць на захад ад Апэнінскіх гор, што з свайго боку дапамагала шпарчэйшаму пашырэньню італійскай культуры ў заходніх старонах Эўропы.

Паводле сваёй прыроды Лямбардзкая нізіна моцна розьніцца ад іншых частак Італіі. Тут клімат халаднейшы, а дажджы, як у Паўночна-Заходняй Эўропе, выпадаюць ува ўсе поры году, асабліва ўлетку; у рэшце Італіі клімат падзваротнікавы з дажджамі ўзімку і сухменямі ўлетку. На Апэнінскім паўвостраве ды на суседніх астравох, за выняткам значных узвышшаў, пераважвае вечназялёная расьліннасьць, а ў Лямбардзкай нізіне дрэвы скідваюць узімку сваё лісьце. Люднасьць Лямбардзкай нізіны таксама мае шмат асаблівасьцяй, адзначаецца вышэйшым ростам і сьвятлейшым колерам скуры.

Аднак палажэньне Лямбардзкай нізіны, аддзеленай ад рэшты Эўропы вялізным няпрыступным горным ланцугом Альпаў, цесна злучыла яе з Апэнінскім паўвостравам. Заўсёды Лямбардзкая нізіна жыла супольным жыцьцём з рэштай Італіі, разам з ёй уваходзіла ў склад даўна-рымскай дзяржавы і разам з ёй у мінулым веку злучылася ў адзінае Італійскае каралеўства.

Наўдаўнейшымі насельнікамі Італіі лічаць лігураў на поўначы ды этрускаў, якія жылі на поўдзень ад іх. Вельмі даўно пасяліліся ў Італіі таксама італікі, што з пачатку гістарычнага часу жылі на поўдзень ад этрускаў. Крышку пазьней у Паўночнай Італі зьявіліся галы, народ кельцкага племя, а ў Паўднёвай — грэкі, якія залажылі там некалькі асад. Найболей здольным і магутным з гэтых народаў было племя італікаў. Да іх належалі слынныя латыньцы, на зямлі якіх утварылася магутная рымская дзаржава, аб’яднаўшая з часам усю Італію. Запазычыўшы грэцкую культуру, латыньцы перарабілі яе на свой лад і ўжо ў стане рымскай або латыньскай культуры распаўсюджылі па ўсёй Італіі. Насельнікі ўсёй Італіі запазычылі латыньскую мову, перанялі латыньскую культуру і ўвайшлі ў склад аднэй вялікай латыньскай, або рымскай нацыі. У часы заняпаду Рымскай дзяржавы ў Італіі асталяваліся гэрманскія пляменьні остготы ды лянгобарды, але гэта былі пляменьні з нізкім роўнем культуры, і ў хуткім часе яны запазычылі мову й культуру латыньцаў, перамяшаліся з латыньцамі і злучыліся з імі ў адну новую італійскую нацыю. Фэодальны лад сярэднявяковай Эўропы, ня гледзячы на адзінства Італійскай дзяржавы, і да сярэдзіны мінулага веку Італія складалася з многіх незалежных адна ад аднэй