дзях, з якіх сачылася яшчэ кроў, дзе асыпала яе ласкамі столькі гадоў!
— Я з свайго боку не выражала на гэта згоды, таму што ледзь умела хадзіць і гаварыць, калі трапіла да вас. Але чаго вы патрабуеце? Вы заўсёды былі добрыя да мяне, і я вам абавязала ўсім. Чаго-ж вы, нарэшце, патрабуеце?
— Тваёй любові! — адказала міс Гевішам.
— Я вас і так люблю.
— Не, — адказала міс Гевішам.
— Я ўжо сказала вам, — запярэчыла Эстэла, не змяняючы сваёй стройнай позы, не павышаючы голасу, як міс Гевішам, і не выяўляючы ні злосці ні пяшчотнасці, — і паўтараю, што абавязана вам усім. Усё, што я маю, — ваша; што вы падарылі мне — вы можаце адабраць назад. Апрача гэтага, у мяне няма зусім нічога, і калі вы патрабуеце ад мяне таго, чаго ніколі мне не давалі, то, як-бы я ні адчувала ўдзячнасці да вас, як-бы ні ўсведамляла свой абавязак, я не магу зрабіць немагчымага.
— Хіба я не аддала ёй усю маю любоў?!. — ускрыкнула раз‘юшана міс Гевішам, звяртаючыся да мяне. — Хіба я не аддала ёй усю маю страсць? Хіба не мучаць мяне цяпер рэўнасць і роспач, калі яна так гаворыць са мною? Няхай называе мяне вар‘яткаю! Няхай называе!
— З якой рацыі мне называць вас вар‘яткаю? — запярэчыла Эстэла. — На свеце-ж няма другога чалавека, апрача мяне, якому вядомы былі-б вашы планы!.. Няма-ж чалавека, які ведаў-бы лепш за мяне, якая ў вас моцная памяць! Я часта сядзела ля гэтага самага каміна, на гэтым табурэце, побач з вамі, і слухала вашы навучанні, гледзячы вам у вочы і сочачы за вашым тварам, які палохаў і здзіўляў мяне.
— Каб зараз-жа забыць іх, — прастагнала міс Гевішам, — канчаткова забыць!..
211
