А як толькі мы захацелі быць беларусамі, думаючымі і гаворучымі па беларуску, дык — стоп машына! Тут пайшлі і «ісконі русскія начала» і гісторычные правы на нашу старонку «незгінэлых» і… Божа мой! — пасылаюць — пасылаюць ужо нас вучыцца гісторыі «не па Іловайскаму» і як толькі самі не перэкруцілі саўсім яе беднай дагэтуль на сваю карысць, як папробаваў адзін польскі пан — гісторык з Галіччыны, аб каторым летась пісала у свой час «Рада».
Ешчэ раз скажу: «Лічыцеся з жыцьцём!» Белінскі не зірнуў глыбей уў жыцьцё у справі адраджэньня украінскай літэратуры, ён пісаў, што украінская літэратура немажліва, як нешта самабытнае, і далей перэліцованых Енеід яна ня можэ пайці — ашукаўся!.. У нас ня гледзячы на паэтыцкую працоўнаець Марцінкевіча і цікавасць тагочаснога краёваго грамадзянства да беларускай мовы і пісьменнасьці, ня гледзячы і на офіціяльнае прызнаньне яе у польскіх офіціозных выданьнях 60-х гадоў у Вільні, ня гледзячы і на пытаньня у расейскіх журналах («Маяк») аб яе здольнасьці да жыцьця і патрэбі, як літэратуры народу, маючаго багацейшую сярод другіх славян міфологію, ня гледзячы на яе прозьбы: «Жыць, жыць!» — Яе задавілі і сказалі цікавым, што яна сама сябе задавіла, бо ня мела чаго есьці і з голаду зрабіла самагубства. А прайшло с поўсотні гадоў і вот, так сама пад злосна-радасны рогат: «Позна! Позна! Спазьніліся, беларусы!.. Го-го-го! Улю-лю-лю…» — яна ўсё ж-ткі:
Жывець!
І будзе жыць, трудна з гэтым спрэчацца яе злосьнікам.
