§ 7. Двукроп’е (:)
Правіла 7. Двукроп’е ставіцца:
1) Перад аднолькавымі часьцінамі сказу, калі яны стаяць пасля абагульняючых словаў, прыкл.:
І у Сымонкі прад вачыма усталі родныя куткі: хата бацькава, радзіма, жыцьця раніцы дзянькі.
У кажны міг каня-чыгункі зьяўляліся новыя малюнкі: слупы мігцелі верставыя, дарожкі, сьцежачкі крывыя, лясы, гаёчкі вынікалі, і цэрквы вежамі блішчалі.
2) У злучаных сказах, калі адзін сказ паясьняе другі, або калі прапушчаны паясьняльныя словы ці прычынавыя злучнікі, прыкл.:
Затупацелі на гумнах цапы: гэта людзі малоцяць збожжа.
Нават вольнае паветра служыць чалавеку: вецер круціць крыльле у ветраку і надзімае ветразі на караблёх.
Вось на сьвеце як бывае: хто працуе, той і мае.
Садок быў, праўда, невялічкі: дзьве вярбіны ды тры дзічкі.
Прыйшла пара касавіцы: трэба брацца за касьбу.
Я іх ня ваблю сваёю красою: вецер інакшы ім дзьме у галаве.
Не схаваешся, сьнег, ад сонца: усюды яно цябе знойдзе.
Над калыскай матка ночку каратае: хворага сыночка цешыць, забаўляе.
3) Перад простаю моваю (або цытатаю), калі яна ідзе па словах аўтара, якія паказваюць, каму мова належыць, прыкл.:
Прыйшоў воўк да каваля у кузьню ды кажа: «Перакуй, каваль, мой язык на ягнячы».
Папалася лісіца у пастку ды кажа: «Яшчэ ня позна, а давядзецца начаваць тут».
На казаньне бацькі адказаў Ігнатка: «Буду я вучыцца, як ты кажаш, татка».
§ 8. Працяжнік (—)
Правіла 8. Працяжнік ставіцца:
1) Паміж дзейнікам і выказьнікам, калі выказьнік выражаны прадметнікам у назоўным склоне, а дзеяслоў-зьвязка прапушчаны, прыкл.:
Слова — вецер, а пісьмо — грунт. Атаўка — сену прыбаўка. Лішняя нітка — палатну завада. Гром для селяніна — лепшая музыка па сьвеце.
- УВАГА 1. Калі дзейнік выражаны асабовым займеньнікам, працяжнік можа ня ставіцца, прыкл.:
- Ён вучань 6-е клясы. Я настаўнік народнае школы.
