Старонка:Беларускі правапіс (1943).pdf/21

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

|- | палачанін | палачане |- | брат | братове |- | муж | мужове і пад. |}

|}

Правіла 34. Ненацісьненае я пішацца у наступных марфалёгічных формах прадметнікаў:

1) у назоўным склоне адзіночнага ліку жаноцкага роду: доля, воля, песьня, вішня і г. д.;

2) у назоўным склоне адзіночнага ліку ніякага роду на мя і ў назовах маладых жывёлінаў: імя, племя, цемя, дзіця, цяля, парася;

3) у родным склоне адзіночнага ліку мужчынскага і ніякага роду: прыяцеля, вучня, дурня, злодзея, як: каня́, лася́, поля, зельля, чытаньня, сьнеданьня, як: жыцьця́, быцьця́;

4) у творным склоне адзіночнага ліку жаночага роду: доляю (й), воляю (й), песьняю (й), вішняю (й) і г. д.

5) у родным склоне множнага ліку усіх родаў на яў-(аў), калі націск ня падае на канчатак: ву́чняў, ло́кцяў, зе́мляў, здарэ́ньняў, сьне́даньняў і г. д.;

6) у давальным склоне множнага ліку усіх родаў, калі націск ня падае на канчатак, напр.: ву́чням, ло́кцям, зе́млям, здарэ́ньням, сьне́даньням і г. д.

7) у творным склоне множнага ліку усіх родаў: пня́мі, лася́мі, ву́чнямі, ло́кцямі, зе́млямі, здарэ́ньнямі і г. д.;

8) у месным склоне множнага ліку усіх родаў з націскам не на канчатку: аб ву́чнях, ло́кцях, зе́млях, здарэ́ньнях, сьне́даньнях і г. д.

ІІ. Правапіс канчаткаў у прадметніках

Правіла 35. У формах роднага склону адзіночнага ліку прадметнікаў мужчынскага роду ужываюцца два канчаткі: -а (я) або -у (ю) у залежнасьці ад іхнага значаньня.

1) -а (я) пішацца, калі прадметнікі азначаюць прадметы непадзельныя, частка якіх ня можа назвацца імём цэлага прадмету, г. знач.:

а) прадметы жывыя: сына, брата, вала, вужа, салаўя;

б) рэчы і прылады: сшытка, стала, сярпа, бота, плуга, а таксама: пня, дуба, клёна;

в) назовы частак цела: локця, пальца, ілба, кіпця, языка;

г) назовы месяцаў: кастрычніка, лістапада, сьнежня, студня, чэрвеня;

д) назовы мераў, грошай: мэтра, літра, фунта, пуда, рубля, франка;

е) памяншальныя: лясочка, кавалачка, садочка.