Старонка:Беларускі правапіс (1943).pdf/11

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная
УВАГА: У слове «паў» (поў) ў пішацца заміж л ня толькі пасьля галосных перад зычнымі: паўмэтра, паўпуда, паўшклянкі і пад., але і перад галоснымі: паўаркуша, паўасьміны, прычым заўсёды разам, бяз злучка.

7. Прыстаўныя гукі («прыдыханьні»)

Правіла 11. Прыстаўное В пішацца:

1) Перад пачаткавым націсьненым о, але калі націск з о сыходзіць на іншы галосны і заміж о чуецца а, перад якім няма галоснага гуку, дык прыстаўны гук в адпадае:

Вокны,алепад акно
возерабез азёраў
востраўАстравы (назоў вёскі) і пад.
а таксама: вожык, вогнішча.

Калі-ж перад пачаткавым ненацісьненым а ёсьць галосны гук, дык прыстаўны гук в застаецца: за вакном, на вазёрах, стала вастрыць, навастрыць, глядзіць у вакно і глядзелі у вакно, конь у ватаве і коні у ватаве, камень у вагні і дровы у вагні і г. д.

УВАГА: У слове вока прыстаўное в застаецца ва усіх склонах: вочы, вачэй, вачамі, вачмі.

Гэтаму правілу падпарадкуюцца беларускія геаграфічныя назовы і прозьвішчы: Ворша, але аршанскі, Вольга.

2) Прыстаўное в пішацца перад пачаткавым карэнным у незалежна ад націску:

ву́чыць і вучэ́ньне
ву́ха вушмі
ву́лей вульлё́ў
ву́сы вуса́ты
ву́зел вузло́м
вуж вужа́ка
вуліца г. д.

а таксама і паміж слова: наву́ка, вывуча́ць, паву́к, павучы́на, ціву́н, заву́лак.

Але прыстаўное в ня пішацца, калі

а) пачатковае у ёсьць прыстаўка: удзел (дзяліба), увага (зьнявага), увязка (вязаць), уздоўж (доўгі) узімку (зіма), улетку (лета) і г. д.

б) калі пачатковае у вытваралася з в:

уладазаміжвлада
унуквнук