Старонка:Беларускі правапіс (1927).pdf/64

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

3) Толькі адзін канчатак а заўсёды маюць наступныя словы: жыта — жыта́, хлеб — хляба, грунт — грунта, таксама брацьця, плацьця; гэта зборныя іменьнікі жаночага роду, як: дзятва, чарва, мальгва, благата́; напр.:

Хоць сінія плацьця, а ўсё наша брацьця (п.). Шэсьць палоцен — ці ня плацця была (п.).

2. а) Родны склон адзіночнага ліку.

Канчатак а—я.

Правіла 26. 1) Калі іменьнік мужч. роду адзіночнага ліку азначае прадмет жывы, то ў родным склоне канчатак будзе а—я: брата, чалавека, вераб’я, злодзея.

2) Канчатак а—я ў родным склоне маюць і а) тыя іменьнікі мужчынскага роду, што азначаюць прадметы няжывыя, але вобразныя: куст — куста, малаток — малатка, кошык — кошыка;

б) а таксама назовы месяцаў: 1-га мая, студня, кастрычніка.

3) Канчатак а—я ў родным склоне маюць і іменьнікі ніякага роду адзіночнага ліку: сяло — сяла, акно — акна, мора — (чаго ня бачыў?) — мора, неба — (чаго ня бачыў) — неба; поле — поля, шчасьце — шчасьця, жыцьцё — жыцьця, гальлё — гальля.

Канчатак у—ю.

1) Канчатак у—ю ў родным склоне маюць іменьнікі мужч. роду адзіночнага ліку ў тых разох, калі іменьнік азначае прадмет падзельны або ўяўны: няма тутуну, туману, сьвету, дажджу, шроту, люду, народу, бору, роду, ценю; з вялікага клопату, гневу, плачу, прымусу, жалю.

Частка такіх прадметаў звычайна называецца імем цэлага прадмета; гэта значыць, канчатак у—ю азначае родны склон часьці ад неазначальнага цэлага: няма сьнегу, дыму, попелу, пяску, агню, ветру, суму, клопату, запалу, поступу, рынку, грому, лому, факту і інш.

2) У назовах устаноў чужаземнага пахаджэньня ў родным склоне таксама пішацца у: народнага камісарыяту, вакол парлямэнту, да інстытуту і г. д.