Вельмі шаноўныя паненкі!
Тут ёсьць напэўна трохі цуду:
Ў гнязьдзечку міленькім і сьценкі
І дно яна зьляпіла з бруду.
Нарэшце, вышэйшая асалода і ўкраса жыцьця―мастацтва. Романтыкі лічылі, што поэта-гэта "прарок", вышэйшы жрэц, у грудзёх якога гарыць нейкі вышэйшы, нябесны агонь. Максім Багдановіч разбурвае і гэтую романтычную концэпцыю мастацтва; ён паказвае, што дар "пекна сьпяваць" уласьцівы і ніжэйшым жывёлам; пясьняр зазначае:
Вы кажаце мне, што душа у поэта,
Калі спараджае ён дзіўныя вершы.
Нябесным агнём абагрэта.
І ў час той між люду ён―першы...
Ах, дзякуй вам, дзякуй на гэтай прамове;
Душа мая, пэўна, шчасьлівай была-бы.
Калі-б я ня ведаў, панове.
Што пекна сьпяваюць і жабы.
Так і рэлігійная вера, і пачуцьцё каханьня, і сямейнае жыцьцё, і нават мастацкая творчасьць,―усё гэта праходзіць прад судом халоднага і ўсё разбураючага розуму поэты. Над жыцьцёвымі зьявамі распасьцірае ў яго свае мрачныя скрыдлы царыца-сьмерць. Поэта зазначае: "усё зьнікае, праходзіць, як дым". У другім месцы ён гаворыць:
Шмат у нашым жыцьці ёсьць дарог
А вядуць яны ўсе да магілы,
І бяз ясных надзей, бяз трывог,
Загубіўшы апошнія сілы,
Мы сайдземся, спаткаемся там.
І спытаем сябе: для чаго мы
Па далёкіх і розных пуцях
Адзінока ішлі ў край невядомы?
І чаму пасьпяшаліся так,
Напружаючы ўсе свае сілы,
Калі ціха паўзушчы чарвяк
Усё-ж дагнаў нас ля самай магілы.
Перад тварам сьмерці блякне нават пекнасьць напружанага і шырокага жыцьця, і да свайго тастаманту―жыць, шукаць цэльнасьці і дбаць аб шырыні духоўнай―поэта не прамінуў дадаць сваё "memento morі", ён кажа:
І ў напружанасьці паўнаты
Свайго шырокага жыцьця
Бяз болю, ціха зойдзеш ты
Ў краіну забыцьця.
У другім вершы мысьль аб сьмерці злучаецца ў Багдановіча з думкай аб роднай краіне. Ён цешыць сябе марай:
Ня будзеш цяжкая ты сыну
Свайму зямля.
Там хоць у гліне, хоць у брудзе,
Там пад зямлёй,
Найдуць мае слабыя грудзі
Сабе пакой.
