Коннік без галавы (1941)/XXII

← Раздзел XXI

Коннік без галавы. Раздзел XXII Раман Аўтар: Томас Майн Рыд 1941 год Арыгінальная назва: The Headless Horseman (1865) Пераклад: Уладзімір Ляўданскі

Раздзел XXIII →

Прапануем да спампаваньня!

Раздзел XXII

ЗАГАДКАВЫ ПАДАРУНАК

Дуэль для Техаса — не дзіва. Пасля трох дзён пра яе ўжо перастаюць гаварыць, а праз тыдзень нават і не ўспамінаюць.

Вулічныя схваткі — звычайная з‘ява. Яны разыгрываюцца проста на бруку, часта са смяротным зыходам для выпадковага прахожага.

Цехаскія законы адносяць афяр гэтага дзіўнага спосабу расправы ў графу «няшчасных выпадкаў», і вінавайцы не караюцца.

Тым не менш дуэль паміж Касіем Кольхаунам і Морысам Джэральдам выклікала надзвычайную цікавасць. Не гледзячы на тое, што ні адзін, ні другі не належалі да карэннага насельніцтва сетлмента, аб іх дуэлі гаварылі на працягу цэлых дзевяці дзён. Непрыемны, фанабэрысты характар капітана і натуральная прастата і сумленнасць мустангера былі ўсім добра вядомы. Нядзіва, што грамадская думка была зусім задаволена зыходам гэтай дуэлі.

Як зносіў Касій Кольхаун вынікі дуэлі, ніхто не ведаў. Яго не бачылі больш у таверне, дзе звычайна яго можна было знайсці заўсёды. Цяжкія раненні прыкулі яго надоўга да пасцелі.

Не гледзячы на тое, што стан здароўя Морыса не выклікаў вялікіх апасак, усё-ж яму неабходна было ляжаць, і таму яму давялося астацца ў гасцініцы ў Обердофера, дзе ён заняў скромны пакой. Догляд за ім пакідаў жадаць лепшага. Нават арэол пераможцы не змяніў звычайных пагардлівых адносін да яго з боку гаспадара таверны.

На шчасце, з ім быў Фелім, інакш яму давялося-б зусім дрэнна.

— Святы Патрык! — уздыхаў верны слуга. — Калі-ж мы, нарэшце, выберамся з гэтай кануры? Чысты скандал! Ні паесці тут як след не даюць, ні папіць. Свінні-б, напэўна, адвярнуліся ад таго, чым тут нас кормяць. І пры гэтым, што-б вы думалі, гэты пракляты Обердофер асмельваецца яшчэ гаварыць…

— Мне зусім усёроўна, што гаворыць Обердофер, але калі ты не хочаш, каб ён чуў, што ты гаворыш, то сціш, калі ласка, свой голас. Не забывайся, што цераз гэтыя перагародкі ўсё чуваць.

— Чорт-бы пабраў перагародкі! Чорт-бы іх спаліў, калі гэта яму падабаецца! Вам усёроўна, што ён гаворыць пра вас? І мне таксама, і няхай сабе чуе. Усёроўна горш не будзе. Я ўсё-такі раскажу — вам гэта трэба ведаць.

— Ну, гавары. Што-ж ён расказвае?

— А вось што. Я чуў, — ён гэта гаварыў аднаму наведвальніку, што ён вас прымусіць заплаціць не толькі за пакой, сталаванне і мыццё, але і за ўсе пабітыя бутэлькі і люстры і іншыя рэчы, якія вы пабілі і паламалі ў тую ноч.

— Мяне прымусіць заплаціць?

— Так, вас аднаго, містэр Морыс. І ніводнага граша ён не возьме з гэтага янкі. Гэта-ж чорт ведае што! Ніхто, апрача паршывага немца, не мог-бы такое прыдумаць. Калі ўжо каму-небудзь і плаціць, то ва ўсякім выпадку таму, хто заварыў усю гэтую кашу, а не вам.

— А ты не чуў, чаму ён хоча прымусіць за ўсё плаціць мяне?

— Ён гаварыў, што возьме з вас таму, што вы трапілі яму ў рукі, і што ён не выпусціць вас, пакуль вы ўсё не заплаціце.

— Нічога, ён хутка ўбачыць, што крыху памыліўся. Няхай ён лепш прадставіць рахунак таму, хто хаваецца ў кустах. Я згодны заплаціць палову зробленых страт, але не больш. Ты можаш яму гэта перадаць, калі зойдзе гутарка. Праўду сказаць, я не ведаю, як я і гэта змагу зрабіць. Там напэўна шмат пабіта і паламана. Мне памятаецца, што там здорава трашчала, калі мы біліся. Здаецца, разбілася люстра ці гадзіннік, або штосьці накшталт гэтага.

— Вялікае люстра, містэр Морыс, і гадзіннік. Гавораць, што ўсё гэта каштуе дзвесце долараў. Хлусня! Напэўна, не больш паловы гэтага.

— Нават калі і так, то для мяне гэта цяпер вельмі сур‘ёзная штука. Баюся, Фелім, што табе давядзецца з‘ездзіць на Аламо і дастаць адтуль усе нашы багацці. Каб заплаціць гэты доўг, мне давядзецца расстацца са сваімі шпорамі, срэбраным бакалам і, магчыма, са стрэльбай.

— Толькі не гэта, містэр Морыс. Як-жа мы будзем жыць, калі прададзім стрэльбу?

— Пражывем. Ласо нам дапаможа.

— І, напэўна, наша ежа не горшай будзе за тую, што падае гэта чортава кукла. У мяне кожны раз баліць жывот, калі я тут паабедаю.

У гэты момант без усякага стуку адчыніліся дзверы, і ў пакой увайшла служанка гасцініцы. У руках у яе была плеценая карзіна.

— Ты што, Гертруда? — запытаў Фелім.

— Гэта прасіў вам перадаць нейкі джэнтльмен, — адказала дзяўчына, працягваючы карзінку.

— Хто, Гертруда? Які джэнтльмен?

— Я не ведаю яго. І ніколі раней не бачыла.

— Перадаў джэнтльмен? Хто-ж гэта можа быць, Фелім? Паглядзі, што там.

Фелім адкрыў карзінку. Там ён знайшоў бутэльку віна і шмат смачных рэчаў: піражкі, пячэнне, жаркое. Ні пісьма, ні нават запісачкі не было.

Прыгожая ўпакоўка не пакідала сумненняў, што пасылка прыгатавана жаночай рукой.

Морыс пачаў разглядаць прысланы падарунак.

Пасылка была вельмі дарэчы, асабліва ў той абстаноўцы, у якой ляжаў хворы.

Морыс намагаўся адгадаць, хто-б гэта мог зрабіць. У яго ўяўленні мімаволі паўстаў вобраз Луізы Пойндэкстэр.

Не гледзячы на некаторую непраўдападобнасць такога меркавання, ён усё-ж быў схілен думаць, што гэта так, і патаемна радаваўся гэтай думцы.

Аднак, чым больш ён думаў, тым больш яго брала сумненне.

— Нейкі джэнтльмен перадаў, — паўтарыў Фелім. — Гертруда сказала, што джэнтльмен. Відаць, добры чалавек. Але толькі, хто-ж гэта можа быць?

— Зусім не ўяўляю, Фелім. Магчыма, хто-небудзь з афіцэраў форта? Хоць не ведаю, хто з іх мог гэта прыдумаць.

— А я вам скажу, што афіцэры тут ні прычым. І наогул ніхто з мужчын. Гэта справа жаночых ручак. Хіба вы не бачыце, як усё гэта ўкладзена і прыгатавана?

— Глупства, Фелім! Я не ведаю ніводнай жанчыны, якая магла-б аказаць мне такую ўвагу.

— Вось ужо няпраўда, містэр Морыс. А я ведаю, хто-б гэта мог зрабіць. І калі-б яна не зрабіла, то гэта было-б чорнай няўдзячнасцю. Хіба вы не выратавалі ёй жыццё ў той гісторыі?

— Аб кім ты гаворыш, Фелім?

— Нібы вы самі не ведаеце, пане! Вядома, я гавару аб той красуні, якая тады была з вамі ў нас у халупе. Яна прыехала на крапчатым мустангу. Вы-ж за яго нават граша ламанага з яе не ўзялі. Што-б сказала гэта красуня, калі-б толькі даведалася аб небяспецы, у якой вы знаходзіцеся?

— Небяспека, вядома, яшчэ ёсць. Доктар сказаў, што мне можна будзе ўстаць не раней, чым праз тыдзень. Але ты не засмучайся, дружа.

— Не, я толькі так гавару. Я вось думаю не аб гэтай небяспецы. Магчыма, у вас сардэчныя раны; іншы раз цудоўныя вочы раняць небяспечней, чым свінцовыя кулі. А магчыма, хто- небудзь іншы ранен вашымі вачыма; яна вось, магчыма, і прыслала нам гэты пачастунак. Хто ведае, як тут разабрацца?

— Ты зусім заблытаўся, Фелім. Пасылка прыслана некім з форта. Але ад каго-б яна ні была, я не бачу прычыны, чаму мы павінны цырамоніцца з ёю. Такім чынам, давай паспрабуем.

Не гледзячы на велізарную фізічную асалоду, з якою хворы пачаў знішчаць тое, што было ў карзінцы, у думках ён цешыўся яшчэ больш: яго мары ляцелі да той, чыя ўвага была-б такой дарагой яму.

Няўжо гэта зрабіла маладая крэолка, стрыечная сястра яго злейшага ворага? Такое меркаванне ўсё-ж здавалася яму мала вераемным.

Але калі не яна, хто-ж яшчэ?

Мустангер гатоў быў многа аддаць, толькі-б пацвердзілася, што падарунак прысланы Луізай Пойндэкстэр.

* * *

Праходзілі дні, а таямніца аставалася нераскрытай.

Неўзабаве хворага другі раз абрадавалі такім-жа падарункам. Прыбыла другая пасылка — такая-ж карзінка з новымі бутэлькамі і свежымі лакамствамі.

Зноў звярнуліся з роспытамі да служанкі, якая перадала карзінку, але рэзультаты былі тыя-ж: «Джэнтльмен прывёз, незнаёмы джэнтльмен, той-жа самы, што і тады». Яна магла толькі дадаць, што ён быў «вельмі чорны», што на ім быў бліскучы капелюш і што ён пад‘ехаў да таверны конна на муле. Морыса мала задавальнялі гэтыя падрабязнасці, хоць ён не выдаў сябе. Нават Фелім не ведаў затоенай мары мустангара.

Праз два дні, пасля трэцяй карзінкі, дастаўленай тым-жа джэнтльменам у бліскучым капелюшы, Морысу давялося ацвярэзіцца ад сваіх мар.

У карзінцы, якая нічым не адрознівалася ад папярэдніх пасылак, ляжала пісьмо.

— Гэта ўсяго толькі Ісідора, — прамармытаў Морыс, зірнуўшы на почырк.

Абыякавым рухам ён разарваў канверт і пачаў чытаць. Пісьмо было наступнага зместу:

«Дарагі сён‘ёр!

На працягу тыдня я гасціла ў дзядзі Сільвіо. Да мяне дайшлі чуткі аб вашай хваробе, а таксама аб тым, што вас дрэнна абслугоўваюць у гасцініцы. Мне захацелася крыху скрасіць вашу хваробу. Прыміце, калі ласка, ад мяне гэты маленькі падарунак як памяць аб той вялікай паслузе, якою я вам абавязана. Я пішу, седзячы на кані, перад самым ад‘ездам у Рыо-Грандэ.

Мой дабрадзей, выратоўца майго жыцця і — больш за тое — чэсці, бывайце, бывайце.

Ісідора Каварубіо дэ Лос-Ланос».

— Дзякуй, дзякуй, мілая Ісідора, — прашаптаў мустангер, складваючы пісьмо і нядбала кідаючы яго на коўдру. — Заўсёды ласкавая, уважлівая, добрая… Каб не было Луізы Пойндэкстэр, магчыма я пакахаў-бы цябе…