Czaławiek na wyższynie swajej hodnaści (1915)/Zyczliwaść
| ← Pryjaźliwaść | Zyczliwaść Філязофская праца Аўтар: Баляслаў Пачопка 1915 год |
Łahodnaść → |
Прапануем да спампаваньня!
Zyczliwaść.
Zyczliwaść heta jość cnota, praz katoruju czaławiek usim dobra radzić i dabra żadaje, nia hledziaczy nawat na toje, ci heta budzie nasz pryjaciel, ci nawat niepryjaciel.
Da hetkaj cnoty nia dojdzie czaławiek biazwierny, katoramu nia jość światymi słowy Boskaho Wuczyciela Jezusa Chrystusa: „Miłujcia niepryjacielaŭ waszych, rabicia dabro tym, szto was kryŭdziać“. I naahuł nia może być cnoty biaz relihijnaści. Dzie nima relihii, dzie nima miłaści da Boha, nima tam i zyczliwaści da bliźniaho. U czaławieka niarelihijnaho może być tolki samalubstwa, nu i najbolsz, kali ŭżo pryjaźliwaść da tych tolki, szto jamu padłyhajuć, a da ŭsich inszych zyczliwaści ŭ jaho nia znojdzisz, ab praciŭnikach że nawat i nie spaminaj: szalonym jon nazawie taho, chto skaże, szto można, dy i treba nawat dabra zyczyć i woraham. A tymczasam nia tolki prawo Bożaje, ale i czaławieczy rozum, aświeczany wieraj, wymahaje taho, kab usim biaz nijakoj roźnicy zyczyć tolki dabra, a nikomu — licha. Jak to? — skaże druhi — ci-ż heta można zyczyć dobra tamu, chto mnie robić na złość, abo nawat mianie kryŭdzić? Rozum ćwiarozy i aświeczany wieraj każe, szto można i treba. Bo i czamu-ż maim zyczyć licha tamu, szto taki samy, jak i my czaławiek s takimi samymi słabaściami natury, tak sama jak i my stworany Boham i abdarany niśmiarotnaj duszoj? A szto, kali jon robić błahija reczy?
Na heta ćwiarozy rozum atkazwaje, szto nia można nikoli miszać ludzkoj asoby z jaho sprawami, katoryja mohuć być i dobryja i błahija i woś henyja błahija sprawy możym i nawat pawinny my ninawidzić i z imi zmahacca, ale da samoj asoby takoha czaławieka nia mieć niczoha błahoha.
Zyczliwaść karysna i pryjemna samomu zyczliwamu, bo hetkaho ŭsie lubiać i paważajuć, kożny jamu wieryć, nichto ad jaho ni staronicca, ale kożny z achwotaj tulicca. Zyczliwaść wielmi karysna dla hramadzianstwa, bo padumać tolki, jak dobra byłob na świecie, kab kożny czaławiek byŭ zyczliwy. Tady-ż nia treba nawat byłob zyczliwaści da worahaŭ, bo worahaŭ nijakich zusim nia byłob. Tady nia treba byłob ni starażoŭ ni chitrych zamkoŭ, bo zyczliwašć nikomu ni pazwaliłab iśći zabirać czużoje dabro. Nia treba tady byłob palicii, bo i tak usiudy byŭby paradak, nia treba byłob sudoŭ, bo i tak ludzi żylib u sprawiedliwaści.
A kali ŭ ciapierasznim świecie baczym roznyja niesprawiedliwaści, kryŭdy, kali na kożnym rahu wulicy patrebny paliciejskija, kali ŭ kożnym miejscu treba stawić starażoŭ i jaszcze aprocz taho zamykać na chitryja zamki, kali spatykajuczy czaławieka achopliwaje nas strach, ci nia dumaje jon nam licha, ci nia aszukaje nas, ci nia skryŭdzić; kali husta stajać turmy i ŭ ich poŭna ludziej, szto dapuskalisia ŭ żyćci swaim niraz wielmi strasznych zbrodniaŭ, to heta jość usio dziela taho, szto świet hety topcze światyja prykazańni Boha-Stwaryciela, topcze ŭsiakija cnoty, a miż imi i cnotu zyczliwaści. Dyk treba nam być zyczliwymi i da hetaj cnoty paciahawać usich, kaho zmożym i jak zmożym i razumnymi sławami, ale najbolsz swaim prykładam.