Arakuł (1937)

Arakuł Кола цара Салямона 1937 год

Прапануем да спампаваньня!

ARAKUŁ

albo

MUDRAŚĆ SALAMONA

WILNIA 1937

ARAKUŁ
albo
MUDRAŚĆ SALOMONA

ARAKUŁ

Hadajučy treba ǔziać ziernia, albo kruhłuju krošku chleba i kidać na siaredzinu malunku (na twar), a potym, u pryłożanych adkazach znajści ličbu na jakoj zatrymałasia ziernia i na swajo pytańnie atrymaješ adkaz.

1. Żmudnaj i ciażkaj pracaj dawiadzieš da kanca swaju sprawu. Ninakoha nie narakaj, bo sam u hetym winawaty.

2. Niašćaśćcia i biedy stajać na twajoj darozie. Wyściarahajsia ludziej, na jakich pałaje złośćciu twajo serca.

3. Rozumam, pracaj i sprytam dojdzieš da dastatku. Pieradčasna nie ryzykuj, bo ǔsio straciš.

4. Boh tabie dapamoża. Nia smucisia i ničoha nia bojsia, staiš na dobraj darozie.

5. Nie rabi kryǔdy ludziam i jany tabie tady ničoha złoha rabić nia buduć. Daznaješ kryǔdy ad worahaǔ swaich, pieraciarpi — pieramożaš.

6. Što maješ na dumcy swajoj, toje spoǔnicca, ale nia tak skora, jak choćas; budź cierpialiwym.

7. Wialikaja radaść spatkaje ciabie, i šmat dabra daznaješ ad ludziej, nie zaznawajsia i ščaśćcie nie pakinie ciabie.

8. Ad chwaroby da zdaroǔja, a ad smutku da radaści nakieruje ciabie Boh; żyćcio twajo pieramienicca na łepšaje.

9. Nie haračysia, bo što maješ, dyk i toje straciš, papraǔ na lepšaje swaju żyćciowuju pucinu, nia­chaj zajaśnieje jana dobrymi ǔčynkami.

10. Twaje smutki spraǔlajuć radaść druhim. Idzieš mylnaju darohaju. Papraǔsia, a Boh tabie dapamoża.

11. Budź sumlennym, jak dahetul, a ǔsie biedy, što čornymi chmarami pawiśli nad taboju, źniknuć, jak dym.

12. Wialikimi miłaściami abdaryć ciabie Boh. Dumki twaje spoǔniacca. Rabi, jak i dahetul ludżiam dabro.

13. Taho čaho dabiwaješsia nie tabie, a inšamu dastaniecca, bo da mety idzieš nie papraǔdzie. Niachaj serca twajo nia budzie dla ludziej takim akamianiełym.

14. Ciażkaja i sumnaja twaja żyćciowaja pucina. Pakajsia pierad Boham, a Jon ciabie miłaściami abdaryć i uchilić ad ciabie ǔsio złoje.

15. Żadańni twaje nia spoǔniacca; toje, što tabie pryabiecana nie dastanieš. Bieramiani żyćcio — daznaješ spakoju.

16. Złymi ǔćynkami nia psuj swajho spakojnaha żyćcia.

17. Nie sumlewajsia ǔ sprawiadliwaści Bożaj, a pomač, ab jakoj prosiš, budzieš mieć.

18. Kali chočaš dobraha żyćcia, rabi dla ludzie dobrym słowam, a Boh tabie adpłacić dobrymi ǔczyn­kami.

19. Woś tabie maja rada: trymaj jazyk za zubami, budzieš jeści kašu z pirahami.

20. Darma spadziaješsia na wialikuju sławu. Ničoha z hetaha, čaławieča, nia budzie.

21. Na dwoje babka warażyła: trymajsia lepš adnaho, spakajniejšy budzieš.

22. Nie pakładajsia na swaje siły, a tolki na łasku Bożaju. Kali zachočaš — budzieš ščaśliwym.

23. Nie hrašy i wykiń z haławy nikčemnyja dumki, bo jany dawiaduć ciabie da zhuby.

24. Maješ šmat chłopataǔ. Kali ǔmieła i wytrywała woźmiešśia za dzieła — budzieš zadawoleny.

25. I da ciabie zawitajuć lepšyja dni. Pieramiena skora nastupić.

26. Za prykładnaje żyćcio, wialikimi dastatkami abdaryć ciabie Boh.

27. Šalonaja dumka zradziłasia ǔ twajoj haławie. Kali z wieraju i praǔdaju padyjdzieš da ja je — budzieš ščaśliwym.

28. Šmat worahaǔ maješ za swoj jazyk. Lišniaha nie brašy, a žyćcio twajo palepšaje.

29. Nadzieja twaja nie zawiadzie ciabie — budzieš u dastatkach, ale da hetaha dojdzieš dobrymi učynkami dla swaich bližnich.

30. Nia leź pieradčasna ǔ piatlu, bo kiepska budzie. Razważ dobra, abmiarkuj, abdumaj.

31. Pamučyšsia mnoha pakuł pazbudziešsia swaje biady. Praǔda, ščyraść i luboǔ da ludziej pamohuć tabie ǔ hetym.

32. Toje ab čym dumaješ i što nosiš u swajoj haławie — zrealizujecca.

33. Nia radasnaje i bahataje twajo żyćcio. Sam winawaty. Mieniej hulaj, a bolš pracuj — pieramieny chutka dačakaješsia.

34. Wialikaja radaść čakaje ciabie. Nia imknisia da jaje pieradčasna, bo ǔciače. Idzi pa śladoch praǔdy, ścierażysia ǔsiaho błahoha — budzieš ščaśliwym.

35. Kali bolš času achwiaruješ haspadarcy, a mienš karčmie i wulicy — żyćcio twajo pieramienicca na lepšaje.

36. Nia smucisia i nia sumuj: što straciǔ — nia wiernieš. Z wieraju, praŭdaju i pracaju padychodź da nowaha żyćcia, a żyć ščaśliwa budzieš.

37. Błahi čaławiek padlizwajecca i ašukiwaje ciabie; nia wier jamu.

38. Na ŭsialakuju chwarobu lakarstwa jość: pastarajsia znajści i na swaju.

39. Kab nia było kiepska, ściaražysia złości — jana twaja zhuba.

40. Nie rabi druhim złoha i tabie jaho rabić nia buduć. Pastarajsia prymirycca z worahami.

41. Sonca świecić adnolkawa i na bahataha i na biednaha, na chworaha i na zdarowaha. Niachaj i twaje pastupki nia znajuć hetaje rožnicy.

42. Śmieła i nia bajučysia idzi za pryzywam swajho serca.

43. Nia idzi toju darohaju, na jakoj staiš: šmat worahaŭ maješ, ściarażysia ich. Pieramiani swaju żyćciowuju pucinu — pazbudziešsia mnoha złoha.

44. Nie pa siłach swaich zadumaŭ ty sprawu. Pakul nia pozna — raźwitajsia z joju.

45. Niama taho błahoha kab na dobraje nia wyjšła. Nia bojsia — usio dobra budzie.

46. Šmat treba potu wylić, kab dabicca taho, što maješ na dumcy.

47. Pakornaje cialatka dźwie matki sasie, ale nie zaŭsiody sytym bywaje. Nie karysia pierad losam, a adważna prabiwaj sabie darohu da lepšaje budučyni. Śmialej hladzi na świet.

48. Choć i na soncy jość plamy, ale nia radżu tabie łażyć plamy na swajo sumieńnie jano i tak u ciabie nia zusim čystaje.

49. Čakaj Paǔluk Piatra — budzieś syr jeści: kali budzieš siadzieć złażyǔšy ruki, dyk nia tolki syra a i bulby mieć nia budzieš.

50. Što kamu balić, toj ab tym i kryčyć: tabie-ż jašče ničoha nie balić, a ty ǔżo pačynaješ lamentawać. Prykusi jazyk — worahaǔ nia budzieš mieć i da arakuła za paradaj źwiartacca nia treba budzie.

51. Niachaj dobryja dumki, zamiest złych, jakimi nabita twaja haława, zapanujuć twaim sercam — adšukaješ spakoj i lepšaje żyćcio i żadańni twaje tady spoǔniacca.

52. Bojsia ludziej nie twajho stanu — źwiaduć ciabie i na wieki skalečać twajo żyćcio. Trymajsia swaich.

53. Tak jak ty chočaš, hetak i budzie, ale musiš pastaracca znajści da hetaha adpawiednuju darohu.

54. Z twajoj sprawy ničoha nia budzie. Panadziejsia na ludziej — pójdziesz biaz botaǔ i łapciej. Treba i samomu pracawać.

55. Što maješ u haławie nie adpawiadaje tamu što nosiš u sercy. Uzhodni dumki z sercam, uniknieš šmat čaho złoha.

56. Scieraźysia swaich pryjacielaǔ, zamyšlajuć proci ciabie złoje.

57. Spakoj, radaść i zdaroǔje zapanujuć u twajoj dušy, kali źmieniš adnosiny da ludziej.

58. Ścierażysia swaich worahaŭ. Nie swarysia z imi, a pastarajsia lepš prymirycca.

59. Ad złoha wyratawaŭ ciabie Boh; ścieražysia, kab iznoǔ nie papaści ǔ biadu, bo kiepska budzie.

60. Malisia — żadańni twaje spoǔniacca.

61. Twaje zamiery, ab jakich dumaješ, pamohuć tabie, jak kašal chwarobie. Pieramiani ich na lepšyja.

62. I nia dumaj nawat ab hetym — usio roǔna ničoha nia wyjdzie.

63. Na Boha spadziawajsia, ale i sam ruk nie apuščaj. Dobryja ǔčynki dla ludziej — pamohuć tabie ćwiorda stać na nohi.

64. Nie ławi rybki ǔ mutnaj wadzie, bo prapadzieš. Ab kim dumaješ — i wucham nawat nie wiadzie.

65. Nie dla psa kiłbasa. Wykiń nawat i dumki z haławy, bo ničoha nia budzie.

66. Worahaŭ swaich nia bojsia, čaławieča, ničoha złoha tabie nia zrobiać: swajoju dabratoju ty pieramożaš ich.

67. Padarożża, ab jakim ty latuciš, pryniasie tabie tolki smutak i ślozy. Siadzi lepš u chacie.

68. Nie chwalisia swajoju pieramohaju, bo nia wiedaješ, što zaŭtra jaszcze budzie z taboju. Nie każy hop, pakul nie pieraskočyš.

69. Choć myślami ty i staraješsia rabić ludziam dabro, ale pastupkami swaimi ty robiš tolki kryǔdu. Rabi naadwarot — spakoju i radaści daznaješ.

70. Nie kapaj druhomu jamu bo sam u jaje ǔwališsia.

71. Nia budź zdradnikam narodu swajho. Pakajsia i pačni karysnuju dla jaho pracu.

72. Kożnaja bylinka i kożnaja twaryna stworany na karyść ludzkaści. Waźmi z ich prykład i rabi ludziam dabro i żyćcio twojo tady pieramienicca.

73. Smutak twoj, pieramienicca na radaść. Usio budzieš mieć, worahi twaje pakłoniacca tabie.

74. Nie lanujsia, tady skora zdabudzieš toje, ab čym ciapier tolki dumaješ.

75. Nie zakapywaj swaich talentaŭ u ziamlu, a addaj ich lepš na karyść swajho narodu.

76. Nikoli nia spoŭniacca twaje dumki.

77. E…e…e!.. Čaławieča, za karotkija ruki: papracuj, pryhledźsia, pawučysia, tady tolki idzi da mety.

78. Kiń smutki i ślozy — ničoha nia zrobiš. Z raspahodżanym twaram wychodź u świet šyroki.

79. Dobryja twaje, čaławieča, dumki. Boh paciešyć ciabie i abdaryć dabrom i radaściaj.

80. Papraŭsia! Nie paprawišsia — prapadzieš.

81. Tolki rak moża iści nazad. Stydna! Idzi pa toj darozie na jakuju staŭ ciapier — ščaśliwiejšy budzieš.

82. Ab čym dumaješ — ciapier nia spoŭnicca. Treba pačakać.

83. Biǔ baćka syna nie zatoje što ihraŭ, a zatoje što adyhrywaŭsia. Cymś marnawać hrošy na hulanki i na karty, kupi lepš biełaruskuju knižku dy hazetu.

84. Pażywi — usiaho dawiedaješsia.

85. Tolki siarod swaich ludziej znojdzieš padtrymańnie twaim dumkam.

86. Boh dapamoża tabie u twaich dobrych pačynańniach.

87. Kaho dumaješ pabaćyć — pabačyš i nawat skora.

88. Chłopatami i sumam usłana twaja daroha. Sprawu wyjhraješ — usio pieramienicca.

89. Šmat worahaǔ paluje na ciabie: aściarahajsia, bo moża być kiepska.

90. Na toje i ščupak u wadzie, kab karaś nie dramaǔ. Kali nie ačuchaješsia i nia wożmiešsia da pracy, usio straciš.

91. Wiłami pa wadzie pisana. Nia spoǔnicca.

92. Smačny żabie harech dy zuboǔ Boh nia daǔ. Woś abłasawaǔsia. Małako na hubach wytry.

93. Praz niekalki hadkoǔ padumaj ab hetym, a ciapier tabie jašče zarana.

94. Pałaży nadziei na Boha.

95. Praǔda twaja u pastupkach twaich. Rabi i spadziawajsia na pomač Boha.

96. Nia spoǔnicca nadzieja twaja, kali budzieš ličyć tolki na swaje siły, a nie na dapamohu Boha.

97. Dumka twaja spoǔnicca. Šlach pa jakim musiś iści znojdzieš u biełaruskaj hazecie.

98. Nie biaduj — skora palepšaje.

99. Nie praklinaj swaich worahaǔ, bo i siarod ich ty maješ pryjacielaǔ.

100. U biełaruskich knihach znojdzieš adkaz na swaje dumki.

ZNAČEŃNIE DARAHICH KAMIEŃNIAǓ

Darahija kamieńni majuć upłyǔ na charaktar i los čaławieka, jaki ich nosić. Kożny kamień, zhodna swajoj asabliwaści, prynosić čaławieku albo ščaście, albo niaǔdaču.

Almandzin i Hranit — spryjaje żanimstwu i lečyć serdečnyja rany.

Aleksandryt i Jašma — służać symbolem praudziwaści i prastoty, prynosiać ščaście ǔ handlu i padarożach.

Akwamaryn zachoǔwaje ad niebiażpiekaǔ daje pjeramohu nad worahami.

Ametyst achowuje ad błahoha i złoha i daje paśpiech u nawukach. Jon źjaǔlajecca emblemaj nawuki i duchowaje mahutnaści.

Agat — u jaho ličbu uwachodzić pamarančawy „Serdalik“ niabieski „Sapfir“ i krywawaha koleru „Chalcedon“ dajuć wieru, adwahu, uładu i pieramohu.

Biruza — dobruju pamiać, drużbu, ale dla niekatorych hety kamień źjaǔlajecca nieščaśliwym, jak i „Opał“.

Bieryl — spryjaje prazorliwaści i stasunkam z niewidomymi duchami.

Bryljant — prynosić ščaście ǔ ihry i kachańni.

Chalcedon — prynosić ćwiordaść, siłu woli roǔnawahu.

Chryzalit i Topaz — dajuć mudraść, sławu, bohaćcie.

Burštyn — łahodzić nerwy. Pacierki z burštynu karysny dla nerwowych.

Izumrud źjaǔlajecca symbolem cnoty i emblemaj dastatka, ščedraści i wysokich nadziejau.

Karbunkuł — daje ǔzajemnaje kachańnie.

Koral — zachoǔwaje ad usiaho złoha.

Opał — prynosić niaščaście, chwarobu, swarki i smutak.

Rubin — daje siłu, adwahu, zachowywaje ad niebiaźpiekaǔ.

Sierdalik — jość symbol radaści i wiasiella.

Sapfir — symbol ščaścia, mudraści i pryhożaści.

---

Беларуская Кнігарня

Ст. Станкевіча

Прапануе розные падручнікі для беларускіх і польскіх пачаткавых і сярэдніх школ, а таксама ўсе пісьменныя і канцэлярскія прылады.

Вялікі выбар кніжак да чытаньня і сцэнічных твораў.

Беларускія і польскія календары (кніжкі і адрыўныя) і сьценкі да календароў на розныя цэны.

Флірты, соннікі, сьпеўнікі

ў беларускай і польскай мове.

ЖУРНАЛЫ МОДАЎ.

Цэны самыя нізкія.

Для прадаўцоў, вялікая уступка, заказы высылаюцца па атрыманьні задатку ня менш трэцяй часьці. Выпаўненьне хуткае і акуратнае.

Адрэс: Вільня, Вострабрамская вуліца № 2.

---

Druk. „Dziełowa“, Wilno, Zamkowa 16