Хрыстаматыя беларускае літэратуры. ХІ век—1905 год/Ф. Блус

З пляцоўкі Вікікрыніцы
У. Сыракомля З „Мовы Старавойта“
Верш
Аўтар: Франц Блус
1922 год
В. Дунін-Марцінкевіч
Іншыя публікацыі гэтага твора: Мова Старавойта.

Спампаваць тэкст у фармаце EPUB Спампаваць тэкст у фармаце RTF Спампаваць тэкст у фармаце PDF Прапануем да спампаваньня!




Франц Блус.

З „МОВЫ СТАРАВОЙТА“ (1862 г.).

Да рэдактара:

Вяльможны пане дабрадзею!…
Прашу, прымі мае труды;
Падай мне добрую надзею,
Каб мог служыць імі ўсягды…
Не за сваё, прызнацца, ўзяўся,
Ўжо троху й галава сьвярбіць;
Баюсь, калі-б хто не сьмяяўся,
Ня знаю сам, што і рабіць…

Да чытаньнікаў:

З добрым сэрцам я трудзіўся,
Аж лоб ад шчырасьці пацеў,
Пакуліцькі к канцу прыбіўся,
Саўсім, яй-Богу, макам сеў.
… Я ўсяго, прызнацца, бачыў,
Давольна добрага й худога;
Хоць мала ў сьвеце памаячыў,
Ды прымераў відзіў многа.
Дык знаю ўжо, як то прыятна,
Калі хто поўчыць цябе ладна,
Гатоў-бы ўсё яму аддаць.
Вот так для етага-ж узяўся
Я брата меншага паўчыць.
Хоць ён-то мне і напрыкляўся…
Жыў якісь там старавойт,
Ды такей быў дужа бойкі,
Такая вумна галава,
Што разумней ўсяго сялаь…

Мова старавойта.

Браццы, браццы! падажджыце,
На ўсё ў сьвеце ё свой час;
Ня гукайце, не гаманіце:
Цар не забудзецца пра нас.
Бо царська слова не абы-якое,—
Што толькі скажаць цар каму,
То заўсягды супоўніць тое;
Бо ён і слову цар свайму.
Здаецца-ж чулі, як чыталі,
Што быццам волю нам дадуць;
Ды сроку на два гады паклалі;
Ўжо пеўне будзець што-нібудзь.
Але ці так-жа скора ўхопіш?
Ета ня маленькае дзела:
Пакуль-то яго расшалопіш,
То й пяць гадоў дык пройдзе сьмела.
А тут мы хочам, каб аб дзень,
Яго нам кончыла начальства…
Вот-жа і цар хоча таксама
Нас добра з панамі разьдзяліць,
Каб мужыка адняць ад пана,
Ды каб і пан мог добра жыць.
Цар за то ў нас вінават,
Што вольніцу няскора шлець;
А пан—за то, што ён багат.
Ды зямлі дарам не даець.
Паслухайце мае вы рады:
Ці ўсім-жа нам багатым быць?
Ё бедных між нас і багатых,
А ўсім-жа Бог пазволіў жыць.
Дык вот-жа панімайце ета!
Вы мысьліце, што паны
Аж ад сатварэньня сьвета
Усё багатымі былі.
Ой, не! к багацьцю трудная дарога,
Трэба: старацца ды служыць,
Працаваць, маліцца Богу
І цярпліва ўсё знасіць.
Віць[1], ні мы, ні наш бацька, і ні дзед
Етай зямлі-ня купілі,
І дакумэнтаў у нас нет,
Што мы яе заслужылі.
Прыгон служылі-ж мы за то,
Што карысьць із яе мелі.
Каб на прыгон ня йшоў ніхто,
То мы-б зямлёю не ўладзелі.
Ну, а што-ж будзе, як дадуць волю?…
Другей бяз хлеба прападзець;
Віць, кожны будзець тады волен
Па месяцу ў каршме сядзець.
Усё роўна, як каня дурнога,
Пусьці ня спутаўшы яго,
То ён пабегаець нямнога,
Скора нападзець свайго,
Ён прама пабяжыць і к воўку,
Або ў балота упадзець;
Скора скруціць сваю галоўку,
Бо дурань скарэй на волі прападзець.



  1. Бо (ад слова: вѣдь).

Гэты твор быў апублікаваны да 1 студзеня 1929 года і знаходзіцца ў грамадскім набытку ўва ўсім свеце, бо аўтар памёр, прынамсі 100 гадоў таму.