|
У нядзелю слонце добре грѣло;
Спѣвала птушка якъ вясной;
З’вакна на улицу глядзѣла
Тацяна хмурнаю душой.
— Чи доуго-жъ буду я чакаци?
Ажъ мнѣ ужо сбрыдала дауно:
Цалюткій дзень сядѣць у хаці,
Глядзѣць на улицу в’акно!
Чи ласне тое ёнъ ня знае,
Што я маркотна бязъ яго?
Чи ласне серца самъ ня мае?
Чи самъ ня знаець ёнъ маго?
Сцяпанъ, Сцяпанъ! Ты мнѣ божіуся,
Маи ты ручки цаловау…
Няхай ты лепи-бъ утопіуся,
Кала бажбы ня утримау!..
Но, дзякуй Богу, звячарѣло;
На небѣ мѣсицъ засвяціу;
Тацяна групку затапила;
Сцяпанъ тыцъ у хату — якъ тутъ быу.
— Ай добрый вечеръ, мая краля!
Мое ты золоцце, мой свѣтъ!
Мяне ты доуго прочакала,
Но задержаў мяне сусѣдъ!
У карчмѣ у Янкеля сустреуся,
А я дай цягу да цябѣ!
Но штошъ ты хмурная такая?
Сусимъ у вочи ня глядзишь?
Якъ безъ языкая, глухая,
Якъ пень насупіушись моучишь! —
Сказауши такъ Сцяпанъ руками
Тацяну уйсей душой обняу
И смачно тлустыми губами
У щеку яе поцаловау.
Тацяна уся пачарванѣла,
И якъ асина затраслась;
Душа яе павяселѣла, —
Каго чакала, приждалась.
Лучинку хутко запалила;
У кухню сбѣгала, аттуль
Абрусъ прине́сла, столъ накрыла,
Дастала съ крыни сухихъ дуль,
Гарѣхау крышку, сыра, сала,
Клачъ пшаничный гарадзкой,
Й еще́ таго, сяго дастала,
Гарелки нибыло одной.
Сцяпанъ же доуго ня чакае,
Съ халявы пляшку вынуу тутъ:
«Глядзи, мой свѣцикъ, ня пустая»!
Сказау Тацянѣ Сцяпанъ шутъ.
— Цяперь, галубка, выпимъ трошка;
Я знаю — выпишь ты са мной;
Ня абдерешь мяне якъ кошка,
Хоць пажартую я съ табой…
Кали галоуку намъ закруце,
Чаго мы будимъ бядаваць?
Няхай я скисну удаулюся —
Смачнѣй за тое будимъ слаць!
А бацька твой, ты-шь мнѣ сказала,
Паѣхау з’маткой на кирмашъ;
Затымъ Сцяпана ты чикала,
Затымъ сягонне вечеръ нашъ!
Здароува-жъ будзь, мая Тацянка!
Глядзи, я выгнау усе да дна,
Хоць крышку повелика шклянка,
Бадай бы треснула яна!
И ты такъ пи, — безъ прымушення!
Нашто марудзиць намъ языкъ;
Нашто намъ панское сцясненне,
Я по мужицки пиць правыкъ! —
— Што мнѣ зрябиць, няхай такъ будзе;
Допрежъ скажу табѣ, Сцяпанъ!
Хто толька хто каго забудзе,
Няхай енъ тресне якъ той збанъ!
Кали ты здумаишь, пакинишь,
Мяне абманишь — вѣрь душой:
Ты якъ сабака марне сгинишь,
Вотъ хрестъ кладу сябѣ святой!
А я цябе кали пакину,
Ня буду щыренько любиць:
Нихай якъ сучка лепи згину,
Якъ безъ цябе на свѣцѣ жиць!
— Ой йей! Тацяна, што ты брешишь!
Няхай той сгине, прападзе!
Няхай се будзе, что зычишь,
А я, вотъ хрестъ, люблю цябе! —
Сцяпанъ съ Тацяной тутъ абняуся,
Прытиснуу моцна да сябе,
И смачна щира цалавауся,
Якъ блинъ сажраць хацѣу яе.
Дауно и ночка наступила;
Падъ печкой пѣвень уже пѣу;
Сяло усе спало, циха было,
Сдяпанъ съ Тацяной все дуреу.
— Ну, Сцёпа, годзе пагуляли!
Пара табѣ исти домоу,
Баюсь кабъ наши ня застали,
Штобъ ня засталось мнѣ изноу!
Ты-шъ помнишь… лѣтось на гумнищѣ…
Кабъ трошка — мнѣ съ тобой бы дау!
Якъ мы пришли въ гумно с’ыгрыща,
А бацька мой тамъ начавау!..
Ёнъ криху чуў, хоць быу и пьяный…
На заутра млосна было мнѣ,
Якъ енъ чесау спину Тацяны,
Яна гарѣла якъ в’агнѣ… —
— Яще чухутучку, Тацяна?
Няхай съ табой я пасяджу;
Табѣ сдается — яще рана!
Дай крыху в’очки пагляджу!
Сядзь, милка, пѣсню заспиваимъ,
Якъ пѣли лѣтось мы съ тобой:
Ты-шъ помнишь: «Ой подъ гаемъ, гаемъ»,
Альбо — «Шла дзѣука за водой…
— Ай цихо, Сцёпка, нехто скрыпнуу…
Собака бреше… мусиць ёнъ!…
Бяжишь у клѣць, кабъ тамъ няписнуу…
А то ваткне табѣ ражонъ!
Якь чортъ у клѣць Сцяпанъ памчауся,
У куцѣ на куртачки прысѣу,
Са страху чуць ёнъ ня сканчауся,
Сваей душой ня заговѣу.
— И гдзѣ адразу хмель тутъ дзѣуся?
Такъ думау Сцёпка — штобъ ты здохъ!
Чаму сквозь земь ня праваліуся,
Ты мнѣ у’касцяхъ засѣу Цимохъ!
Яще яна — и тое сёе…
Зъей зладзиць можна — але ёнъ?
Якъ гадъ!.. в’йёмъ у’сё сядзиць лихое,
Енъ для мяне якъ той ражонъ!
Ой, моцный Боже, трудно жици
На гетомъ свѣцѣ сирацѣ,
Штобъ только горка слёзы лици,
У ножцы кланяцца бядзѣ!..
Чи я бязъ доли уродзиуся,
Чи бацька може быць пракляу,
Чи атъ мяне Богъ атхилиуся,
Што щасця дола мнѣ ня дау!
В’адну дзеўчыну укахауся,
Якъ бязъ яе на свѣцѣ жиць?
Дый бацька добрый ня удауся,
Исци ей замужъ ня вялиць!..
Чи я таки уже пьянчуга,
Якъ гетый думаець Цимохъ?
Чи я, Богъ крые, валацуга?
Альбо бязъ рукъ, альбо бязъ ногъ?
Чи я, ёнъ видзе, ня працую?
Чи я яки нябуць гультай?
Чи самъ сябе я ня шаную?
Альбо яки я шарлатай? —
Такъ думау Сцёпка циха у’клѣци,
И з’жалю чуць, чуць ня завыу,
Але въ бяду пужауся у лѣсци,
Цимохъ штобъ скуры ня злупіу.
Тацяна, бѣдная Тацяна
Сама ня знала што рабиць;
Яна была чутучку пьяна,
Хацѣла тутъ загаласиць.
Яна на усё цяперь забыла,
Забыла усё съ стала прибраць,
Уяе́ у в’очкахъ пацямнѣла,
А бацька съ маткой тугъ стаиць.
Глядзяць на столъ: пустая пляха,
Абъѣдки сыра, калача,
На лауцы нейчая сермяга,
И мусиць Сцёпки смаркача…
Смякнуу у’се бацька, и са злосци
Якъ гаркне разамъ, якъ у звонъ:
— Хто быу, хто тутъ, якее госци?
З’якихъ наѣхали старонь?
Скажи мнѣ, милая дачушка,
Каго ты трахтавала такъ?
Туть мусиць Сцепка быу, пьянчужка?
Ня бось, енъ знае гдзѣ есць смакъ!
Енъ знае раки гдзѣ зимуюць!
Гдзѣ можна съ дзѣукой пагуляць,
Бацьки гдзѣ дома ня начуюць,
Гдзѣ можна свой трыбухъ напхаць!
Але́ пастой! я даберуся!..
Злаулю — ня будзе доуго жиць!
Няхай сквозь земь я правалюся,
Бо серце вельмишь мнѣ кипиць!
А тымъ часами, мая дзѣука,
Табѣ на памяць треба даць,
Штобъ доуга помнила галоука,
Сябе якъ треба шанаваць!
Я атжану табѣ ахвоту,
Ты бацьку добре будзишь знаць,
Навѣкъ закаисься у хату
Каханка, Сцёпку, упускаць.
Сказауши такъ, распяразауся,
Узяу у’руки дзягу тутъ Цимох:
И Тацяну гасиць, приняуся…
Што силы мѣу, якъ только могъ,
Тацяна моцно галасила,
Да бацьки рыпулась да ногъ,
Душой усей щиренька прасила,
Кабъ пажалѣў яе́ Цимохъ.
А ёнъ, куды! якъ гадъ заѣуся!
Тацяну дзягой лупцавау,
Ажъ потъ з’яго ракою лиуся,
И можебъ дзѣуку даканау,
Кабъ маци годзе ня сказала,
Яе́ у’же́ жаласць узяла,
Тацяну з’рукъ ня атабрала,
У клѣць яе́ ня уперла,
Пакуль Цимоха злосць атыйдзе,
Й дрыхнуць ляже на краваць —
Тады Тацяна у’хату выйдзе,
Зауседы такъ рабила маць.
— Сцяпанъ, хвароба, мае лихо!
Кадукъ цябе яще ня у’зяу? —
Сказала тамъ Тацяна цихо,
А Сцепки пылъ дауно прапау…
Адрокся навидъ енъ сермяги,
Якъ биць Тацяну стау Цимохъ,
Кабъ и яму ня дау енъ дзяги,
Ёнъ съ клѣци у’цекъ якъ только могъ.
|
Прапануем да спампаваньня!
