ŭ toj čas, kali naša biełarusko-Litoŭskaja linija kniazioŭ panawała ŭ Polščy; značyć, pakul u polskim žyćci mieli siłu „Litoŭskije“ ludzi, datul była i swaboda wiery. Było i tady zmahańnie za wieru, ale hetaje zmahańnie z hasudarstwam ničoha supolnaho nia mieło: heto było zmahańnie parcij. Roŭna s tym časam, kali palaki, dziakujučy Lublinskaj Unii, zabrali ŭ swaje ruki ŭnutrenaje žyćcio ŭsiaho hasudarstwa, — značyć, i litoŭska-biełaruskich ziamiel, — hinie i ŭsiakaja swaboda ŭ Polščy.
Heta nie hołasłoŭnaja kazka, ale praŭda, katoruju dawodziać pastanaŭleńnia sejmoŭ i tysiačy sudowych aktoŭ. Na prykład, paśla śmierci Aŭhusta II na konfederacii 1732 hodu było pastanoŭleno: „kaścioł katalicki nie pawinien ciarpieć kala siabie druhich wier; ludziam druhich wier — prawasłaŭnym i protestantam — adbirajecca prawo być wybranymi ŭ deputaty na sejmy, trybunały (sudy) i wa ŭsiakije asobnyje kamisyi, ustanaŭlajemyje dla jakich-niebudź sprawaŭ. Prawy ich zraŭniwajucca z prawami žydoŭ. Duchoŭnyje ich nie pawinny chadzić jaŭna pa wulicach s światymi darami (sakramentami); chryściny, šluby, pacharony jany majuć prawa rabić tolki dastaŭšy pazwaleńnie ad katalickaho kziendza, dyj to za ustanoŭlenuju płatu. Pacharony z charuhwiami i narodam ludziam druhich wier zabaraniajucca; jany pawinny charanić niaboščykoŭ u nočy. Ŭ haradoch inawiercy pawinny bywać na katalickich pracesijach; u siołach nie majuć prawa mieć zwany pry cerkwach. Dzieci, katoryje rodziacca z miešanych šluboŭ, pawinny być katalikami, i nawat prawasłaŭnyje pasynki wotčyma-katalika pawinny pryjmać katalictwo“. U 1747 hadu wyjšoŭ karaleŭski ukaz, kab u karaleŭskich majontkach paśla pamieršych prawasłaŭnych i unijackich papoŭ nie naznačali na ich miejsce nowych biez pazwaleńnia samoha karala. Na Sejmie 1764 hodu pastanoŭleno było karać śmierćciu tych, katoryje piarojduć s katalictwa u druhuju jakuju wieru, i pastanoŭleno było zapisywać u paddanstwo synoŭ papoŭskich, kali jany da 15 hadoŭ nie nawučacca jakoj specialnaści. U 1766 hadu biskup krakoŭski, Sołtyk, padaŭ Sejmu dumku, kab kožnaho, chto aśmielicca skazać na sejmie mowu na karyść inawiercoŭ, abjaŭlać woraham hasudarstwa. Sejm dumku hetu pryniaŭ z radaściu i zrabiŭ jaje zakonam.
Kali my ŭsio heta razhledzim, tady zrazumiejem, čamu biełaruskaje prawasłaŭnaje duchawienstwo šukało apieki u maskoŭskich
