Старонка:Karotkaja historyja Biełarusi (1910).pdf/41

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

Aleksandr pamior u 1505 hadu. Paśla jaho kniažyŭ na Litwie i Biełarusi Žygimont, brat Aleksandra, syn Kazimiroŭ. Ješče pry žyćci swaim Žygimont Stary naznačyŭ swajho syna Žygimonta Aŭhusta ŭ Wialikije kniazi na Litoŭska-Ruski pasad. Takim sposabam u Litoŭska-Ruskim hasudarstwie iznoŭ ažyła dumka ab hasudarstwienaj niezaležnaści. Ale Litoŭska-Ruskije kniazi i bajary nie patrapili wykarystać jaje dziela razładu pamiž saboj. A tymčasam u žyćci hetaho kraju rabilisia ahramadnyje pieremieny, što mahli, zdawałosia, pamiryć Litoŭskuju i Biełaruskuju parciju, miž katorymi bolš za ŭsio padnimalisia swarki, relihijnyje i nacionalnyje. Wialiki ruch reformacii, kakatory zachapiŭ i padniaŭ usiu zachodniuju Eŭropu, nie abminuŭ i Biełarusi. Roznyje sekty reformackaj wiery napływali ŭ Biełaruś i Litwu z dwuch staron: praz wyšejšyje klasy i praz haradzkoje, mieščanskaje nasieleńnie.

Kalwinskaja i Luteranskaja wiera stali wiadomymi ŭ Litwie i Biełarusi s pieršych-že hadoŭ pajaŭleńnia ich u Zachodniaj Eŭropie, u toj samy čas, kali tam Luter i Kalwin sami šyryli swaje nawuki.

Kn Žygimont II (Stary).


Kn Žygimont II (Stary).

Ŭ Biełarusi daŭno ŭžo byŭ taki zwyčaj, što moładź znatniejšych i bahaciejšych familij jechała za nawukaj u Zachodniuju Eŭropu. Ad Niemieččyny da Hišpanii i Italii ŭsie wyšejšyje škoły poŭny byli hetaj wučaščajsia Zachodna-Ruskaj maładziežy, katoraja pierechodziačy z horadu ŭ horad, z uniwersytetu da uniwersytetu, znajomiłasia z zahraničnym žyćciom, palitykaj i nawukaj. Waročajučysia damoŭ jana prywoziła s saboj usie tyje nowyje dumki, jakije ŭ toj čas šyrylisia za hranicaj. Woś, hetaj darohaj kalwinizm i luteranstwo chutka pačali šyrycca ŭ Biełarusi namiž wyšejšymi bahaciejšymi stanami. Iznoŭ že da mieščanstwa protestanckaja nawuka prychodziła praz niemieckich kupcoŭ i remieśnikoŭ, katorych niemało žyło pa haradoch.