Старонка:Karotkaja historyja Biełarusi (1910).pdf/16

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

(sienciabra) 1263 hodu napali na śpiačaho kniazia i zabili jaho razam z dwumia małaletnimi synami.

Paśla śmierci Mindoŭha pačalisia swarki i wojny namiež kniaziami—ŭbiŭcami. Totwiłła zabiŭ Trojnat. U Połack byŭ naznačeny Erden Dawidowič. Letapisi kažuć, što baćka Erdena — Dawid byŭ zrodnym (dwajurodnym) bratam Mindoŭha. Hety skaz wielmi wažny. Kali Mindoŭh byŭ rodzičem Dawida, dyk jon naležaŭ da rodu kniazioŭ Połackich.

Erden, jak pakazywaje handlowy kantrakt, katory zrabiŭ jon z Ryhaj, byŭ bolš za druhich niezaležnym kniaziem bo ŭ hetym kantrakcie ab wialikim kniazi nie ŭspaminajecca.

S 1293 da 1341 hodu kniažyŭ u Połacku Witen, a paśla kniažyŭ Andrej Olhierdowič.

U 1316 hadu na pasad wialikich kniazioŭ Litoŭskich sieŭ Hiedymin. Pry Hiedyminie i synie jaho, Olhierdzie, Połackaje wieče było zusim adsunutym ad hasudarstwiennych spraŭ; jano zajmałosia tolki sudami i sprawami haspadarskaho značeńnia. Hiedymin i Olhierd biezupynna kirawalisia da adnoŭładztwa. Jany, jak maha, kasawali udzielnych kniazioŭ. Paśla śmierci ŭdzielnaho kniazia udzieł pierechodziŭ nie ŭ ruki synoŭ, ale na wialikaho kniazia. Takim paradkam pierejšli na Olhierda Witebskaje kniažstwa (pa žonce, jon byŭ ženaty z Witebskaj kniažnaj Maryjej), Turoŭskaje, Mienskaje i inšyje. Nowahrudak byŭ uwieś čas centralnym punktam upraŭleńnia abšyrnym Litoŭska-Ruskim hasudarstwam. I tolki Hiedymin pierenios stalicu ŭ Wilniu.

Takim paradkam mała-pamału ź Biełaruskich ziemlaŭ złažyłosia nowaje hasudarstwo — kniažstwo Litoŭska-Ruskaje. Litoŭskije kniazi, umacawaŭšysia pierš u Połacku, prynimali chryścijanstwo i radnilisia ź Biełaruskimi i Połudzionna-Ruskimi kniaziami. Hiedyminu nia trudna było pry tahdyšnich warunkach zasnawać siłaj i palitykaj mocnaje hasudarstwo. Usia Połudzionnaja i Uschodniaja Ruś hibnuła pad tatarami. Ruskije kniazi achwotna išli pad apieku Hiedymina, asabliwa Kijeŭskije, Černihoŭskije i Wałynskije, bo widzieli ŭ im zbawiciela ad ciažkaj tatarskaj niawoli. Hiedymin byŭ mudrym čeławiekam, jon razumieŭ, što dabrom dy łaskaj možna bolš zrabić, čym siłaj, i dziela hetaho ŭ pryłučenych ziemlach nie čepaŭ jon wiery i swabody tamtejšych žycieloŭ, ale ŭsie paradki astaŭlaŭ tak, jak jany byli.

U časy kniažeńnia Witena, Hiedymina i Olhierda kraj ažyŭ, addychnuŭ paśla doŭhich damowych wojen, hrabiežstw i nieparadkoŭ,