Над сячанцамі яшчэ гусцейшая навісла хмара… Усю зіму не маглі яны забыць Андрэя…
— Хутка вернецца, казаў…
I пры гэтых словах сонца пачынала выглядаць з-за хмары і жартаўліва, але з нейкім прадчуццём, ухмылялася…
III
Прыйшла новая, яшчэ небывалая восень… Як мала часу прайшло, а як шмат чаго здарылася!
Андрэй зноў у сваёй вёсцы.
— Ну, а цяпер — гуляй бедната! Тваё пачынае браць…
— Пасекі нашы будуць?
— Гэ, што Пасекі,— смяяўся Андрэй,— усё наша будзе!..
I сячанцы чуць не на руках насілі Андрэя.
— А што, Андрэй, дрэнна было ў астрозе?.. А праз каго, скажы, браток? Хто выдаў цябе?
— Ды цяпер можна сказаць: праз пана Ліпніцкага.
— Што?! Як жа гэта? Ён не знаў цябе зусім…
— А вось увосені, едучы дамоў, я парабкам яго на полі раздаў гэтых самых кніжак… А ў вёсцы з ім і стрэўся. Фурман яго, Даніла, ведае мяне… Ён, пэўна, без усякай благой думкі сказаў, што гэта Андрэй Драчун дамоў паехаў. А зараз жа Ліпніцкі, едучы ад нас, заехаў на поле ды неяк пабачыў гэтыя кніжкі… Парабкі, як пачаў іх выпытваць ды пагражаць, сказалі, што жаўнер нейкі праехаў ды даў пачытаць… Ну, а той тады і змікіціў, што гэта я, ды ўрадніку… Гэтак у пратаколе значылася… як судзілі мяне…
— Ах, паслугач панскі, глядзі ты — чалавека хацеў закапаць… Але вось сам няхай цяпер гэтага хлеба паспытае.
— А Манішэўскі што? — запытаў Андрэй.
— Ды за тыдні два перад гэтым, як цара скінулі, уцёк некуды…
А ў гэтую самую ноч на Пасеках было відна, хоць іголкі збірай… Нехта падпаліў новыя будовы Ліпніцкага.
Сячане прахваціліся ў самую поўнач… Пабеглі на пажар. Ваколічныя вёскі таксама беглі на агонь… Кожны хацеў чым-небудзь пажывіцца…