грунтуюцца на самім жыцці. Так, ацэньваючы подзвіг Юдзіфі, якая «для места рожения своего выдала ест живот свой на небеспеченство», ён пісаў: «Понеже звери ходящие в пустыни, знают ямы своя; птицы, летающие по воздуху, ведаюць гнезда своя; ры, плющие по морю и в реках, чують виры своя; пчелы и тым подобная боронят ульев своих; також и люди, и где зродилися и ускормлены суть по бозе, к тому месту великую ласку имают»[1].
Але гэтая «ласка», гэтая любоў да Радзімы павінны падмацоўвацца справамі. На думку Скарыны, мы нараджаемся не для свайго эгаістычнага жыцця, а для шырокай грамадскай дзейнасці; грамадскія інтарэсы павінны быць пастаўлены вышэй сваіх асабістых інтарэсаў; абавязак кожнага чалавека — працаваць на карысць свайго народа, служыць айчыне, абараняць яе ад ворагаў, і калі трэба, то аддаць і самое жыццё за яе. «Не толико бо сами собе народихомся на свет, — падкрэсліваў ён, — но более ко службе божией и посполитого доброго»[2].
Тут, нягледзячы на рэлігійнае адценне, асноўным матывам выступае служэнне грамадскай справе «посполитому доброму», якое і вызначала мэты і задачы выдавецкай дзейнасці Скарыны. А паколькі сам ён аб сабе гаворыць: «аз нароженый в руском языку», указваючы тым самым на сваё «рускае» паходжанне, то зусім зразумела, што і сваю працу ён накіроўвае на карысць «братии своей Руси». «Також и мы, братия — звяртаўся ён да сваіх суайчыннікаў, — не можем ли вовеликих послужити посполитому люду рускаго языка сие малые книжки праци нашее приносимо им»[3].
Зразумела, Скарына меў на ўвазе перш за ўсё беларускае грамадства. Аднак ён не быў нацыянальна абмежаваным чалавекам; ён не процістаўляў беларусаў рускім і ўкраінцам; наадварот, з яго пункту гледжання, усе яны — «братия Русь», «людзі рускай мовы». Гэтыя выразы Скарыны поўнасцю адпавядалі ўсведамленню беларускага народа аб яго адзінстве з усёй масай рускага
