НА ЧЫГУНЦЫ
1
17-га кастрычніка 1919 Яўмен Грак пакінуў вайсковы шпіталь з перахлябанай торбай за каркам і чыстай звонкай — што арэх — дзеравяшкай на месцы левай нагі. Ён сеў у поезд на грамозднай няпрытульнай станцыі, дзе ў шэрым гармідары цёрся брудны жгут чалавечых цел, дзе паветра набракшы было сьлізкім пахам людзкой цеснаты, дзе пахла хваробай і сьмерцю. Пасьля таго вакзальнага змроку весела было дзівавацца ў расчыненыя дзьверы цяплушкі на сывежы прастор карагоду палёў і лясоў, на цёплыя далі з восенскім сонцам — рахманым і мяккім.
У восенскім сонцы, у далях веяла чыстым бязьмежжам, шырокаю радасьцю. Адтуль улівалася ў сэрца нешта, даўнае-даўнае і такое празрыста-пявучае, як пералівы жалейкі.
Поезд ішоў ціха, часамі зусім ледзьве сунуўся. Тады добра відаць было, як распасьцёршыся ў радасінай млосьці, над рыжым іржэўнікам калыхаліся плавалі ніткі сівой павучыны. І чамусьці ўсё ўспаміналася: дубцаваты ракітавы куст над лю-
