Старонка:Мікалай Шкялёнак.pdf/20

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

bytnaja Litva zajmała terytoryju z biezumoŭnaj biełaruskaj balšynioj, nie padlahaje nijakamu sumlevu. Ale jašče cikaviej toje, što z hledzišča palityčnaha heta byŭ kraj u poŭnym sensi słova kryvicki (biełaruski). Tak, užo ŭ pačatku XII st. tut isnavali try nievialikija kryvickija kniastvy, zaležnyja ad Połackaha: Vilenskaje, Horadzienskaje i Haradzieckaje. Vilnia była kryvickim horadam i zamak Kryvičoŭ zvaŭsia tut podle letapisu „Kryvym Horadam”. Pieršy raz jana ŭspaminajecca ŭ Voskresienskim Letapisu ŭ 1128 h., u jakim havorycca: „vilnianie ŭziali sabie kniaziami — dziaciej Raścisłava, unuka Usiesłava Čaradzieja„. Aprača taho, jak raskopki, tak i staryja nazovy vulic i častak horadu śviedčać niaźbita ab čysta kryvickim charaktary Vilni ad pačatku. Lehienda ab asnavańni Vilni Hiedyminam jość tolki lehiendaj i źviazana z pieraniasieńniem siudy stalicy haspadarstva. Druhim kryvickim kniastvam u Litoŭskaj ziamli było Horadzienskaje, isnavańnie katoraha zapiarečyŭ Łaŭmianski. Adnak raskopki, viedzienyja tut polskimi archeolohami ŭ 1937-38 hh. i krychu raniej, nad usialaki sumleŭ hety fakt paćvierdzili i poŭnaściu źbili hipotezu Łaŭmianskaha. Napaśledak trecim było Haradzieckaje kniastva, ujakim kniaziavaŭ, miž jinšym, viedamy Vaładar Hlebavič (XII st.). Hetkim paradkam pytańnie ab Litoŭskaj ziamli treba ličyć vyrašanym. Z etnohrafičnaha hledzišča heta była terytoryja biełaruskaja z damieškaj na poŭnačy Aŭkštoty, z palityčnaha — heta była ziamla čysta biełaruskaja. Prychilniki ŭtožsamlivańnia Letuvy z histaryčnym Vialikim Kniastvam Litoŭskim prytačvajuć jašče i nastupnyja miarkavańni.

l. Aŭkštockaje, a navat žmudzkaje, pachodžańnie dynastyji ŭ Vial. Kniastvie Litoŭskim, jaje pahanskaje vieravyznańnie i «letuviskija» imiony vialikich kniazioŭ.

Suproć hetaha možna prytačyć nastupnyja arhumenty. Kali-b navat i zhadzicca z aŭkstockim, abo žmudzkim, pachodžańniem litoŭskaj dynastyji, dyk hety fakt nia maje nijakaha značeńnia pry akreśleńni charaktaru haspadarstva, bo blizu ŭ kažnym eŭropejskim haspadarstvie pachodžańnie dynastyji było čužaplamiennaje. Pa druhoje — niama nijakich danych, jakija-b paćviardžali aŭkstockaje, ci žmudzkaje, pachodžańnie dynastyji Vialikaha Kniastva, a zatoje ceły šareh histaryčnych žarołaŭ (letapisy ŭ śpisach Pogodina, Akademiji Navuk Nr.