biełarusy identyfikujuć histaryčnuju Litvu z Biełaruśsiu, „litoŭski” jazyk z biełaruskim, ale ŭ sučasnaści nazovu „Litva” ŭžyvajuć tolki adnosna etnohrafičnych Lićvinoŭ (letuvisaŭ). Heta dvuznačnaść, zusim zrazumiełaja historykam, uvodzić nie małuju błytaninu ŭ šyrejšyja kruhi hramadzkaści, nia majučyja dastatkovych histaryčnych viedańniaŭ. Dyk jakoje-ž značeńnie mieła heta słova ŭ historyji? Etymolohičnaje pachodžańnie nazovu „Litva” niejasna, jak u biełaruskim, tak i letuviskim jazykach. Ale zatojé z hledzišča terytoryjalnaha, etnohrafičnaha, palityčnaha i kulturnaha termin hety maje dakładna ŭstanoŭleny źmiest. Ciapier vyjaśniena, dzie znachodziłasia pieršabytnaja Litoŭskaja ziamla. Dośledy vyjaśnili, što jana lokalizavałasia pamiž rekami Niomanam i Vialloj. Asnovy da hetaj lokalizacyji hetaj ziamli źmiaščaje, miž jinšym, najnaviejšaja praca praf. Łaŭmianskaha („Studja nad początkami społeczeństva i państwa litewskiego”). U joj praf. Łaŭmianski, zajmajučy, miž jinšym, vielmi nieprychilnaje i tendencyjnaje stanovišča da biełaruskaj minułaści, dakazaŭ, što Litoŭskaja ziamla na poŭnačy nie raściahvałasia za Viallu, a na zachadzie za Nioman. Što datyčycca paŭdzionnaj jaje hranicy, dyk tut Łaŭmianski jaje zvužaje, ale robić heta niepravilna, bo dakładnyja dadzienyja letapisaŭ havorać, što paŭdzionnaj hranicaj pieršabytnaj Litoŭskaj ziamli byŭ tak-ža Nioman (Полное Собр. Русск. летоп. Том II, стр. 201). Tolki Łaŭmianski skłonny dumać, što heta terytoryja była nasielena ŭ balšyni Aŭkštotaj, abo pradstaŭlała pušču. Spatkaušy letapisnyja viestki ab isnavańni ŭ hetaj ziamli biełaruskich kniaštvaŭ, Łaŭmianski abminaje jich, abo ćvierdzić, što viestki hetyja adnosiacca da druhich miascovaściaŭ (napr. viestku ab Horadni Łaŭmianski adnosić da Horadna na Paleśsi, ćvierdziačy, što Horadnia na Niomanie paŭstała tolki ŭ XIV, a navat XV st.).
Hetkim paradkam hranicy pieršabytnaj Litoŭskaj ziamli ŭstanoŭleny zusim točna. Vierniemsia da pytańnia, chto jaje nasialaŭ. Siannia na ŭsim hetym abšary žyvuć vyklučna biełarusy, a jak dakazvajuć archeolohičnyja raskopki, žyvuć tut z pradviakoŭ. Mahčyma tolki, što ŭ razhladanym peryjodzie na poŭnacy hetaj terytoryji aŭkštockija astraŭki byli huściejšymi jak ciapier (poŭnač hetaj terytoryji podle Łaŭmianskaha pradstaŭlała pušču, kalanizavanuju Aŭkstotaj i Kryvičami). Takim paradkam vielmi charakterny fakt, što pierša