VI
УМОВЫ ПРАЦЫ ў дарожным атрадзе мелі свой асаблівы ўплыў на Рыгора. Ён скора звыкся са сваімі абавязкамі старшага рабочага, але доўга ня мог пагадзіцца з акаляючымі ўмовамі. Пецярбург не пакідаў хваляваць яго нутро. Рознастайныя вобразы сталічнага жыцьця напаўнялі Рыгоравы ўспаміны. Думкі дзень-у-дзень адрываліся ад зялёных абшараў поля і несьліся ўсьцяж стальных рэек да вуліц шумнага гораду.
Як пасуваецца разьвіцьцё рэволюцыйных настрояў сярод рабочых.
Што там сталася з Анікеем Кузіным?
Якава доля Якава Гіса?
Ці не перамяніў сваіх поглядаў Міхась Камар?
Ага! Вось з Каралем — цікава — дабраўся стары да Пецярбургу, ці мо’ па дарозе?..
А Ліба са сваімі калекамі — няўжо ўсё яшчэ езьдзіць у Народны дом паказваць ім шумлівы, рэзвы натоўп бесклапотнай моладзі?.. Ці мо’ ўжо яна на фронце?
Газэты прыносяць шмат цікавых вестак з грамадзкага жыцьця.
Ды ці ўсяго гэтымі надрукаванымі ў газэтах весткамі абмяжоўваецца сталічнае жыцьцё? Ня можа таго быць! Паварот у разьвіцьці вайны быў далёка не ў карысьць патрыотычных лямэнтацый.
За імі таілася рэволюцыйная трывога. Ад яе нельга было схавацца, нідзе, нікому. Яна раджала страшныя легенды і нячуваныя чуткі. Разыходзячыся ва ўсе канцы Расіі, гэтыя легенды і чуткі расьлі і ўскладняліся, сеючы праменныя надзеі.
Нявольны былі ад іх і Ступкі.
Нясупынны праезд бежанцаў нёс з сабою страшэнныя жахі разбурэньня краю. Усё настойней гутарылі пра мобілізацыю другое чаргі ратнікаў апалчэньня другога разраду. Дзень-у-дзень рэшткі мужчынскага насельніцтва мястэчка, двара і бліжэйшых вёсак дзесяткамі накіроўваліся да контары кіраўніка работ, шукаючы заховы ад фронту. Кожны дзень дарожны атрад папаўняўся новымі людзьмі. Гэтыя людзі ня скрытна лічылі сябе выбаўленымі ад небясьпекі і сваю радасьць укладалі ў працу для тае-ж вайны. Тыя, каму адказвалі ў канцылярыі кіраўніка, ішлі
