— Бадай, місіс Домбі, я-б лічыў, што мая жонка павіна належаць — або належыць — да абодвух груп.
Яна пільна паглядзела на яго і сціснула дрыжачыя губы. Ён бачыў, як закалаціліся яе грудзі, і бачыў, як твар яе загарэўся і пасля пабляднеў. Усё гэта ён мог бачыць і бачыў; але ён не мог ведаць, што ў тайніках яе сэрца адно шэптам праказанае слова прымушала яе захоўваць спакой, і гэта слова было — Фларэнс.
Сляпы вар'ят, які імкнецца да прорвы! Ён думаў, што яна стаіць у страху перад ім!
— Вы надта марнатраўная, пані, — сказаў містэр Домбі. — Вы не ведаеце меры. Вы траціце дарэмна вялікія грошы — або, больш правільна, гэта вялікія грошы для большасці джэнтльменаў, — падтрымліваючы знаёмствы, якія для мяне бескарысны і нават непрыемныя для мяне. Я прымушан настойваць на тым, каб вы гэта зусім змянілі. Ведаю, што, атрымаўшы нечакана дзесятую долю тых сродкаў, якія лёс аддаў у ваша карыстанне, лэдзі могуць кідацца ў крайнасці. І гэтых крайнасцей больш чым патрэбна. Мне-б хацелася, каб вопыт, набыты місіс Грэйнджэр, — вопыт зусім іншы, — даў цяпер карысць місіс Домбі.
Зноў пільны позірк, дрыжачыя губы, трапятлівыя грудзі, твар, то чырванеючы, то бялеючы; і зноў ціхі шэпт: «Фларэнс, Фларэнс», які чуўся ёй у біцці яе сэрца.
Яго дзёрзкая самаўпэўненасць вырасла, калі ён убачыў гэту змену ў ёй. Успалёная ранейшай яе пагардай да яго і такім нядаўнім яго адчуваннем нявыгады свайго становішча не менш, чым цяперашняй яе пакорлівасцю (так ён усё зразумеў), гэта самаўпэўненасць ужо не ведала межаў. Хто мог доўга супраціўляцца ганарыстай яго волі і жаданням? Ён вырашыў перамагчы яе, і вось, глядзіце!
— Далей, пані, — прадаўжаў містэр Домбі ўладным і загадным тонам, — будзьце ласкавы добра зразумець, што мяне належыць шанаваць і слухацца, што перад грамадой патрэбна аказваць мне поўную і яўную пашану, пані. Я да гэтага прывык. Я маю права гэтага патрабаваць. Карацей кажучы, я гэтага хачу. Я лічу гэта адпаведнай узнагародай за тое высокае становішча ў грамадстве, якое выпала вам на долю. І думаю, нікога не здзівіць, што гэта пашана ад вас патрабуецца, і вы яе аказваеце. Мне, мне! — дадаў ён выразна.
Яна маўчыць. Ніякай перамены ў ёй. Позірк накіраваны на яго.
— Я даведаўся ад вашай маці, місіс Домбі, — сказаў містэр Домбі з унушальнай важнасцю, — тое, што вам, бясспрэчна, вядома, а іменна: для папраўлення здароўя ёй раяць паехаць у Брайтон. Містэр Каркер быў такім ласкавым…
З ёй раптоўна адбылася перамена. Яе твар і шыя пачырванелі, нібы на яе ўпаў чырвоны водбліск сонечнага заходу. Не
