Старонка:Географія Беларусі (1919).pdf/150

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

Сенажацяў у Палесьсі ня так шмат, як можна было-б спадзявацца. Вялізазныя прасторы, якія з невялікім накладам, расьцерабіўшы, можна было-б абярнуць у сенажаці, цяпер лічацца безкарыснымі балотамі, няўжыткамі.

Насяленьня ў Палесьсі пакуль што замала і яно яшчэ далёка ня можа і ня ўмее выкарыстаць вялікія багацьці, якія крыюцца ў гэтым краю. Дый замала зварочавала ўвагі на Палесьсе дзяржаўная ўлада і грамадзянства. Аднак ужо першыя ступяні ў гэтай справе зроблены. Ужо зроблена проба вялікага асушэньня Палесься.

У апошней чверці XIX веку вяліся шырокія работы па асушцы ўрадоваю Экспэдыцыяй пад загадам генярала Жылінскага. Было пракопана больш 4-х тысяч вёрст каналаў, якімі асушана каля 3-х міліёнаў дзесяцін. Асушка вялася найбалей у скарбовых лясох. Вялікая карысьць ад яе скора выявілася. На мейсцы непраходных балотаў — цяпер багатыя сенажаці, якія даюць вялікі даход скарбу; мокрыя лясы, ў якіх даўней вельмі дрэнна расло дрэва, цяпер паправіліся і сталі шыбка расьці. Апроч таго па каналах сплаўляецца дрэва з такіх мяйсцоў, да якіх уперад ніяк нельга было дабрацца. Вартасьць усяго абсушанага прастору паднялася больш як у дзесяць разоў.

Апроч таго экспэдыцыя зрабіла і другую вялікую работу, яна добра абсьледавала і апісала Палесьсе, адкрыўшы вочы грамадзянству на тое, якія тут ёсьць багацьці. Экспэдыцыя залажыла і некалькі вельмі патрэбных навуковых установаў — напр. мэтэоролёгічныя станцыі ў Васілевічах, у Пінску, пробныя гаспадаркі на балотах і г. д.

Сярод усяе Палескае нізіны адзінока падыймаецца высокі бераг Прыпяці каля Мозыра. Ен паміж іншым пакрыты лёссам, на якім утварыліся шэрыя суглінкі (грунты лесастэпу). Тут яны займаюць невялікі прастор. У Рэчыцкім-жа павеце шэрыя суглінікі цягнуцца шырокім паясом цераз сярэдзіну павету каля мяст. Брагіна, Хойнікаў і Юравіч. Апроч таго ўздоўж правага берагу Прыпяці, каля Турава, спатыкаюцца гляістыя грунты, ды кавалкі гляістых, сугліністых і супяшчаных грунтоў пераходзяць у Бабруйскі павет з суседніх паветаў і займаюць яго краі. Па за гэтым-жа ўвесь прастор Палесься пакрыт лёгкімі пяшчанымі грунтамі на „астравох“ і пластамі — торфу, «травяністага ды імховага ў балотах.

Торф гэты, які мяйсцамі ляжыць вельмі таўстымі пластамі (найтаўсьцейшыя пласты торфу ў Рэчыцкім павеце каля Васілевічаў), нідзе блізка ня ўжываецца на апал і не разрабляецца, бо дровы надта танныя, а насяленьне рэдкае.

З боку гушчыні насяленьня Палесьсе займае ў Беларусі апошняе мейсца. У Мозырскім павеце і цяпер яшчэ на 1 квадр. вярсьце жыве ўсяго каля 20 чалавек. Праўда за апошнія часы Палесьсе стала залюдняцца. Аграмадныя лясы павысяканы, а пасекі двары прадаюць сялянам, якія сюды зьяжджаюцца з усяе