ў Лондан, каб здабыць ваш адрас… Няхай яго прозвішча будзе Вемік…
Цяпер я, здаецца, не змог-бы вымавіць ні слова, нават калі-б ад гэтага залежала маё жыццё. Я стаяў, адной рукою абапіраючыся на спінку крэсла, а другую прыціснуўшы да грудзей, і літаральна задыхаўся. З жахам глядзеў я на яго. Раптам увесь пакой заскакаў і закружыўся перада мною, так што я вымушан быў абодвума рукамі ўхапіцца за крэсла. Ён падхапіў мяне, аднёс на канапу, паклаў на падушкі, апусціўся перада мною на калені і нахіліўся да мяне. Я цяпер вельмі добра пазнаваў яго твар: ён быў вельмі блізка ад мяне, і я дрыжэў ад жаху.
— Так, Піп, дружа мой, гэта я зрабіў цябе джэнтльменам!.. Усё, усё зрабіў я!.. З таго самага дня я рашыў, што ўсякая здабытая мною гінея належыць табе… Потым я пакляўся, што калі мне ўдасца разбагацець, дык і ты будзеш багаты… Я вёў цяжкае жыццё, каб для цябе яно было лёгкім… Я працаваў праз сілу, каб табе не прышлося працаваць… Я кажу гэта не для таго, каб ты адчуў, што мне абавязан чым-небудзь… Зусім не… Я кажу для таго, каб ты зразумеў, што няшчаснаму, загнанаму сабаку, якому ты выратаваў жыццё, удалося выхаваць джэнтльмена! Іменна джэнтльмена, таму што ты, Піп, сапраўдны джэнтльмен!..
Калі-б перада мною быў дзікі звер, то і тады я наўрад ці мог-бы адчуваць да яго большую агіду і большы жах, чым да гэтага чалавека!
— Цябе здзівілі мае словы, Піп? — сказаў ён, пацёршы сабе лоб рукою, і ў яго голасе пачуўся такі памятны мне хрып. Яшчэ больш страшным здаўся ён мне ў гэтую хвіліну. — Але няўжо табе ніколі не прыходзіла ў галаву, што ўсё гэта рабіў я?
— Не, — адказаў я. — Ніколі!.. Ніколі!..
221
