Раскладаньне лікаў на прапачаткавыя дзельнікі.
129.Раскладаньнем ліку на прапачаткавыя дзельнікі (чыньнікі, сумножнікі) наз. спосаб знаходзіць усе прапачаткавыя (простыя) лікі, множыва каторых было-б роўна гэтаму ліку.
130.Каб раскласьці лік на прапачаткавыя дзельнікі, трэба яго спачатку разьдзяліць на самы меншы (посьле адзінкі) прапачаткавы лік, на каторы ён дзеліцца, дастаную дзель зноў разьдзяліць на самы меншы прапачаткавы лік, на каторы ён дзеліцца і г. д. датуль, пакуль у дзелі будзе адзінка.
Няхай патрэбна, напр. раскласьці 2520 на прапачаткавыя дзельнікі.
Для зручнасьці, дзеяньне пішуць гэтак:
| 2520 | 2 | з правага боку ад ліку працягваюць адвесную (старчавую) рысу. З правага боку ад рысы пішуць дзельнікі, а з левага пад дадзеным лікам, — дзелі. | ||
| 1260 | 2 | |||
| 630 | 2 | |||
| 315 | 3 | |||
| 105 | 3 | |||
| 35 | 5 | |||
| 7 | 7 | |||
| 1 |
| Або так: | 2 2520 |
2 1260 |
2 630 |
3 315 |
3 105 |
5 35 |
7 7 |
1 |
Зробленым дзеяньнем даведаемся, што 2520-2·2·2·3·3·5·7-23·32·5·7.
Лікі 10, 100, 1000…… зложаны з множнікаў 2 і 5, ўзятых столькі разоў, колькі нулёў пры адзінцы.
Ведаючы гэта, мы пры шуканьні прапачаткавых дзельнікаў ліку,
які канчаецца нулямі, можам ускорыць дзеяньне.
Няхай патрэбна, напр., раскласьці на простыя дзельнікі 105000.
Прадставіўшы дадзены лік, як множыва 105·1000, раскладзём
105 па агульнаму правілу і знойдзем: 105 — 3·5·7.
Дзеля таго, што множнік 1000 — 2·2·2·5·5·5, то 105000 — 2·2·2·3·5·5·5·5·7 — 23·3·54·7
