Нявольнічы карабель (Гейнэ/Таўбін)

Нявольнічы карабель Верш Аўтар: Генрых Гейнэ 1933 год Арыгінальная назва: Das Sclavenschiff (1854) Пераклад: Юлі Таўбін Крыніца: Полымя рэвалюцыі. — Люты—сакавік 1933. — №2. — С. 165—168.

Прапануем да спампаваньня!

Гайнрых Гайнэ

---

НЯВОЛЬНІЧЫ КАРАБЕЛЬ

(Das Sclavenschiffe)

I

Суперкаго Мінэр ван Кок
Сядзіць над копамі сшыткаў —
Падлічвае колькасьць пагружаных тон
І суму магчымых прыбыткаў.
— „Га! Перац — адменны і гума, як сьлед,
Тры сотні мяхоў і шуфляды,
Пясок залаты, і сланёвая косьць,
І чорнай хапае гавяды…
Я вымяняў нэграў шэсьць соцен сабе
Амаль задарма ў Сэнэгале —
Мяса — сухое, цягліцы ўсё,
Як літыя з лепшай сталі.
Даў я ў абмен ім пэрлаў шкляных…
Гарэлкі падліў дзеля ўмовы…
Няхай восемсот адсоткаў вазьму,
Мне-ж хопіць да сьмерці паловы.
Няхай толькі трыста я з іх давязу
Да прыстані Рыо-Жанэйро,
Па сотні дукатаў за штуку мне дасьць
Кампанія пана Пэрэйро…“
Але раптам спыняецца Мінэр ван Кок,
Адкладае свае каштарысы —
У каюту ўвайшоў карабельны урач
Доктар ван-дэр-Смісэн.
У доктара костка аб костку б‘е,
Нос у прышчох — чырвоны яблык…
— „Ну, эскулапе, — крычыць ван Кок,
Як маюцца чорныя д‘яблы?“
— „Нядобрыя весткі! — гаворыць хірург
З належным паклонам удзячным.
— „Сьмяротнасьць сёньня ўначы
Падвысілася значна.
Штодня памірала ў сярэднім два,
А сёньня аж сем сканала.
Мужчын чатыры, жанчын тры…
Я стратам вяду аналы.
Нябожчыкаў сам я спачатку ўскрываў.
Каб гэтыя шэльмы ня сталі
Прыкідвацца мёртвымі, а тады
Мы кідалі іх у хвалі.
Я з мёртвых заўсёды скідаў кайданы
І — тут мой мэдычны напрамак —
Загадваў трупы кідаць за борт
На заўтрашні дзень, пад ранак.
Адразу тады ўсплывуць з глыбінь
Акулы, закруцяцца ў танцы…
Нэгрыцянскае мяса любяць яны,
Гэта — мае ўтрыманцы.
Яны плывуць за намі ўсьлед —
Аж толькі схаваецца бераг.
Шэльмы чуюць пах мерцьвякоў
І сьпяшаюцца на вячэру.
Гэта забаўна наглядаць,
Як хапаюць яны ўкучы —
Тая ногі, гэтая галаву,
А тыя — глытаюць анучы.
Як зьнікне ўсё, здаволена б‘юць
Яны хвастамі ў барты нам
І хочуць, я мысьлю, падзякаваць
За ежу належным чынам“.
„Але, — уздыхае Мінэр ван Кок, —
„У гэтым знаўца вы там —
Скажэце, як мне сьмяротнасьць зьмягчыць —
Яна пахне дэфіцытам“.
Адказвае доктар: "З уласнай віны
Багата чорных сканала…
Брыдкім сваім пахам паветра яны
Атруцілі ў труме памалу.
Яшчэ з мэлянхоліі іншыя мруць —
Сумуюць па нечым, па некім…
Паветра і музыка з танцамі — вось,
Я мысьлю, найлепшыя лекі.
„Вось гэта рада! — крычыць ван Кок. —
„Вы, мой эскулапе слаўны,
Разумны, як той Арыстотэль, што
Быў Аляксандраў настаўнік.
Сам таварыства прэзыдэнт
Па гадоўлі дэльфінных цюльпанаў
Ня варты паловы вашых мазгоў,
Ходь і дужа адукаваны.
Аркестраў! На палубу чорных сагнаць.
Заскачуць яны перад намі.
А тых, якіх скокі не разьвесяляць,
Мы будзем лячыць бізунамі“,

II

З сіняга неба тысячы зор
Глядзяць у тузе здалёку.
Разумная, буйная кожная з іх,
Як прыгожай жанчыны вока.
На мора глядзяць яны… Мора вакол
У пурпуры ўсё ўспаласкала,
Фосфарасцэнцыяю гараць
І туркочуць хвалі ласкава.
Ніводнага ветразя на караблі
Не узьнята. Ляжаць яны з краю.
На палубе цьмяна гараць ліхтары.
Вясёлая музыка грае.
Штурман па скрыпцы смыкам вядзе, —
На флейце грае кухар,
Б'е ў бубен юнга, што сілы ёсьць,
Дзьме ў сурму доктар, што духу.
Багата нэграў, мужчын і жанок
Скачуць, галосяць зычна,
Крычаць, як вар'янты, і ў кожны падскок
Зьвіняць кайданы іх музычна.
Напаў на нэграў вясёлы шал.
Абняўшы каханка палка,
Стогне, і енчыць, і paве,
Чарнатварая вэсталка.
Наглядчык тут за „Maitre des plaisirs“
Лупцуе сьмяротным боем
Павольных танцораў, каб танца тэмп
Вясёлым веяў настроем.
І дзін-дзін-дон і тра-ля-ля-ля…
Вылазяць з падводных склепаў
На шум страшыдлы глыбінь вадзяных,
Што спалі глуха і сьлепа.
Акулы санлівыя ўгору ўсплылі,
Іх сотні навокал налічыш.
Глядзяць яны зьдзіўлена на карабель,
Зьбянтэжана ўзьняўшы абліччы.
Яны заўважаюць, што сьнедаць ня час,
Яны пазяхаюць. Іклы
Тырчаць у іх з пастак. І кожны ікол
З пілу вастрынёй, напрыклад.
І дзінь-дзінь-дон і тра-ля-ля-ля…
Канца ня відаць разгулу.
Даўно нецярпліва самі сябе
У хвасты кусаюць акулы.
Ня любяць музыкі, здэцца, яны,
Як шмат хто іхняга тону.
А ўсё, хто ня любяць яе — свалата, —
Казаў паэт Альбіёна,
І дзін-дзін-дон і тра-ля-ля-ля…
Канца ня відаць разгулу.
Стаіць ля фокмачты Мінар ван Кок,
Рукі ўзьняўшы ў маліцьве чулай.
„О, божа! Хрыстом прашу — пашкадуй
Грэшнікаў чорных галовы.
Ня злуйся на іх, бо ты-ж ведаеш сам —
Дурныя яны, як каровы.
Пакінь жыцьцё ім, хрыстом прашу,
Што крыж нёс за ўсіх нас крывавы…
Бо калі не пакінеш мне трыста штук,
Дык згіне уся мая справа“.

Пераклад з ням. мовы
Ю. ТАЎБІНА