Новы Запавет (Гадлеўскі)/Апостальскія Дзеі
| ← Сьвятая Эванэлія паводле Яна | Апостальскія Дзеі Аўтар: [[Аўтар: |невядомы ]] 1938 Пераклад: Вінцэнт Гадлеўскі Крыніца: Часасловец |
| Спіс іншых даступных перакладаў Бібліі гл. на старонцы Біблія (пераклады) |
Прапануем да спампаваньня!
AB APOSTALSKICH DZIEJACH
[правіць]Nazoŭ. Sam nazoŭ knihi pakazwaje, što ŭ joj idzie hutarka ab dziejach apostałaŭ: u hetaj knizie apiswajucca padziei Chrystowaha Kaścioła, kali jašče žyli apostały Piotr i Pawał. Reč zrazumiełaja, što na dziejnaść hetych apostałaŭ i źwierniena najbolšaja ŭwaha.
Aŭtar. Aŭtaram hetaj knihi jość św. Łukaš, toj samy što napisaŭ treciuju ewaneliju. Knihu swaju jon achwiarawaŭ, jak heta widać z pradmowy, niejkamu bližej niawiedamamu Teafilu. Ab tym, što św. Łukaš napisaŭ Apostalskija Dziei, świedčyć usia chryścijanskaja staradaŭnaść, a tak-ža źmiest samoj knihi, u jakoj znachodzim taki-samy styl, jak i ŭ treciaj ewanelii i takija samyja wyražeńni; aproč hetaha tam znachodzim niekatoryja słowy i paniaćci, uziatyja z tahačasnaj medycyny. A jak wiedajem, św. Łukaš byŭ lekaram.
Meta. Św. Łukaš u hetaj knizie apiswaje pačatak chryścijanstwa ŭ žydoŭ i pahanaŭ i hetym samym daje nam historyju pieršapačatkawaha Kaścioła. Swaje "Dziei" jon kancentruje kala dziejnaści dwuch apostałaŭ: Piatra (raździeły 1 — 12) i Paŭła (r. 13 — 28); časam tolki ŭspaminaje ab apostale Janie i Jakubie Mienšym. Widać, św. Łukaš nia mieŭ na mecie dać apisańnie dziejnaści ŭsich apostałaŭ, a tolki chacieŭ na asnowie hałaŭniejšych padziejaŭ apostałaŭ Piatra i Paŭła dać adkaz raźwićcia i arhanizawańnia Kaścioła paśla Ušeścia Jezusa Chrysta. Bo ewanelii padajuć nam dziejnaść Jezusa Chrysta widomaha, a "Dziei" — dziejnaść Jezusa Chrysta niewidomaha, uziataha ŭ nieba, jaki adnak praz Ducha św. dalej kiruje swaim Kaściołam i nawaračwaje jak žydoŭ tak i pahanaŭ. "Apostalskija Dziei" padajuć tak-ža praroctwa Jezusa Chrysta, jakija ŭžo spoŭnilisia i hetym samym świedčać ab jahonym bostwie.
Aproč hetaha św. Łukaš mieŭ na ŭwazie, jak heta widać z źmiestu knihi, abaronu chryścijanstwa pierad žydami i pahanami. Žydy i pahanie stawili tady chryścijanstwu roznyja zakidy (što chryścijanstwa buryć hramadzki ład, što nie padymaje čaławieka na bolšuju moralnuju wyšyniu i h. d. — woś-ža św. Łukaš u hetaj knizie choča pakazać usim, nawat cikawamu pahanskamu čytaču, što chryścijanstwa maje ŭ sabie wialikija hramadzkija wartaści i padymaje ludzkuju adzinku na wysokuju stupieniu abyčajnaści.
Čas napisańnia. Św. Łukaš napisaŭ "Dziei" zaraz paśla napisańnia swajej ewanelii. Zakončany "Dziei" raskazam ab uwiaźnieńni św. Paŭła ŭ Rymie, ale jašče ničoha nie haworycca ab jaho zwalnieńni ani ab jahonaj śmierci; nie haworycca tak-ža ab praśledzie Kaścioła za Nerana — dyk z hetaha treba zrabić wywad, što "Dziei" napisany pierad 63 hodam pa Nar. Chrysta (u 63 hodzie św. Pawał byŭ zwolnieny) i byli napisany ŭ Rymie, kudy św. Łukaš prybyŭ razam z św. Paŭłam.
Značeńnie. Z taho padrabiaznaha apisańnia niekatorych padziejaŭ, abstawin i miascoŭ, jakoje bačym u hetaj knizie, widać, što św. Łukaš byŭ sam nawočnym świedkaj hetych padziejaŭ. Aproč hetaha jon pilna dawiedywaŭsia ab tych padziejach, jakich sam nia bačyŭ, ad nawočnych świedkaŭ, jak apostały: Piotr, Pawał, Jakub Mienšy, dyjakan Filip i inšych. Heta ŭsio składajecca na toje, što "Dziei" pradstaŭlajuć wialikuju histaryčnuju wartaść i dajuć mnoha matarjału dla wywučeńnia žyćcia pieršapačatkowaha Kaścioła.
APOSTALSKIJA DZIEI
Raździeł 1
[правіць]USTUP
[правіць]1 Pieršuju-to mowu ja ŭčyniŭ, Teafilu, ab usim, što Jezus pačaŭ čynić i nawučać 2 až da dnia, u katorym zahadaŭšy apostałam praz Ducha światoha, katorych wybraŭ, byŭ uziaty; 3 dyj katorym paśla swajej muki pradstawiŭ siabie samoha žywym u mnohich dokazach, praz sorak dzion źjaŭlajučysia im i haworačy ab karaleŭstwie Božym.
4 I z imi jadučy, zahadaŭ im, kab nie adychodzili z Jeruzalimu, ale čakali na abiacańnie Ajca, jakoje, kaža, wy čuli z maich wusnaŭ. 5 Bo Jan to chryściŭ wadoju, a wy budziecie achryščany Ducham światym pa niamnohich hetych dniach.
6 Dyk tyja, što byli zyjšoŭšysia, pytalisia ŭ jaho, kažučy: Panie, ci ŭ hetym časie adbuduješ karaleŭstwa Izrailu? 7 Jon-ža skazaŭ im: Nia wam wiedać časy abo chwiliny, jakija Ajciec pastanawiŭ u swajej uładzie. 8 Ale wy atrymajecie moc zychodziačaha na was Ducha światoha, i budziecie mnie świedkami ŭ Jeruzalimie, i wa ŭsiej Judei, i Samaryi, i až pa kraj ziamli.
9 I skazaŭšy hetaje, kali jany hladzieli, jon byŭ uźniesieny i wobłak uziaŭ jaho z wačej ich. 10 Kali-ž jany ŭhladalisia na jaho, idučaha ŭ nieba, woś dwa mužy stali kala ich u biełych wopratkach, 11 jakija i skazali: Mužy halilejskija, što wy staicio, uhladajučysia ŭ nieba? Hety Jezus, katory jość uziaty ad was u nieba, tak pryjdzie, jak wy jaho widzieli idučaha ŭ nieba.
12 Tady wiarnulisia ŭ Jeruzalim z hary, jakaja zawiecca Aliŭnaja, jakaja jość blizka Jeruzalimu, majučaja subotniuju darohu. 13 I ŭwajšoŭšy ŭzyjšli ŭ światlicu, dzie prabywali Piotr i Jan, Jakub i Andrej, Filip i Tamaš, Baŭtramiej i Mateuš, Jakub Alfejaŭ i Symon Zełot i Juda Jakubaŭ. 14 Hetyja ŭsie byli trywajučy adnadušna na malitwie z žančynami i z Maryjaj, matkaj Jezusa, i z bratami jaho.
15 U henyja dni ŭstaŭšy Piotr pasiarod bratoŭ, skazaŭ — a była hramada ludziej razam kala sta dwaccacioch: 16 — Mužy braty, treba, kab spoŭniłasia Pisańnie, jakoje pradkazaŭ Duch światy praz wusny Dawida ab Judašu, katory byŭ pawadyrom tych, što ŭziali Jezusa. 17 Jon byŭ paličany z nami i dastaŭ častku hetaha słužeńnia. 18 I hety-to atrymaŭ pole zapłaty niahodnaści, i pawiesiŭšysia, łopnuŭ papałam i wypłyli ŭsie jahonyja čerawy. 19 I stałasia wiedamym dla ŭsich žywučych u Jeruzalimie, tak što było nazwana henaje pole ŭ ichnaj mowie: Hakeldama, što značyć Pole Krywi. 20 Bo jość napisana ŭ knizie psalmaŭ (68, 26): "Pamieškańnie ich niachaj staniecca pustym, i niachaj nia budzie chto-b žyŭ u im" i "Bisupstwa jahonaje niachaj woźmie druhi" (ps. 108, 8). 21 Dyk treba z hetych mužoŭ, jakija źbiralisia z nami praz uwieś čas, u katory Pan Jezus uwajšoŭ i wyjšaŭ pamiž nas, 22 pačaŭšy ad Janawaha chrostu až da dnia, u katorym byŭ uziaty ad nas, kab adzin z hetych byŭ z nami świedkaj jahonaha ŭskrasieńnia.
23 I pastawili dwuch: Jazepa, katory zwaŭsia Barsaba i katory byŭ prazywany Sprawiadliwym, i Macieja. 24 I molačysia, kazali: Ty Panie, što znaješ sercy ŭsich, pakažy, katoraha Ty wybraŭ z hetych dwuch adnaho, 25 kab jon atrymaŭ miesca słužeńnia hetaha i apostalstwa, ad jakoha adpaŭ Judaš, kab adyjści na swajo miesca. 26 I dali im losy, i wypaŭ los na Macieja, i byŭ daličany da adzinaccaci apostałaŭ.
1 "Pieršaja mowa" — heta jość ewanelija św. Łukaša, jakaja była, taksama jak i "Ap. Dziei", achwiarawana "dastojnamu Teafilu".
2 Čaławiectwa Chrysta jak nia ŭskrosła swaimi siłami, tak i nie ŭzyjšło ŭ nieba, ale było ŭziata mocaj Božaj.
5 Chrost Jana Chryściciela byŭ tolki źwierchnim znakam kajańnia za hrachi i sam praz siabie nie dawaŭ łaski ŭświačeńnia, a na apostałaŭ spływuć, jak wada, nutranyja łaski Ducha św.
Paśla hetych słoŭ Jezus wywieŭ apostałaŭ z Jeruzalimu na Aliŭnuju haru.
6 Z hetaha bačym, što apostały jašče i ciapier dumajuć ab ziamnym waładarstwie Izraila i Chrysta, tolki paśla zychodu Ducha św. źmieńwajucca ich pahlady.
8 Apostały buduć świedkami Chrystowymi, h .zn. buduć świedčyć ab jahonych cudach, nawucy, śmierci i ŭskrasieńni. Hetaje świedčańnie apostały majuć dawać najpierš žydom u Palestynie, a potym pahanam na ŭsim świecie.
9 "Byŭ uzniesieny" hł. wyšej radok 2, a tak-ža Mk. 16 — 19. Choć čaławiečaja natura Chrysta była ŭźniesiena ŭ nieba, to adnak my haworym, što Jezus uzyjšoŭ u nieba, bo jak Boh uzyjšoŭ swajej mocaj, biaručy z saboju čaławiectwa.
10 Dwa mužy — heta byli dwa anioły ŭ wyhladzie ludziej.
12 Da hary Aliŭnaj i Jeruzalimu była "subotniaja daroha" h. zn. 2000 łokciaŭ (880 metraŭ) bo stolki dazwalałasia žydom iści ŭ subotu.
13 Heta była taja światlica, dzie adbywałasia Apošniaja wiačera i dzie była ŭstanoŭlena św. Eŭcharystyja. I na hetym miescy św. Pisańnia Piotr pastaŭleny na pieršym miescy, jak haława Kaścioła.
14 Z hetaha widać, što ŭ malitwach i sabrańniach apostałaŭ brała ŭdzieł i Matka Chrystowa. "Braty" — heta swajaki Chrystowy (Hł. Mt. 12, 46).
15 Piotr, jak haława apostałaŭ i ŭsiaho Kaścioła, adkrywaje sabrańnie.
20 "Biskupstwa" aznačaje tut apostalski ŭrad, pasłanstwa.
21 Jezus "uwajšoŭ i wyjšaŭ" — žydoŭski sposab wyražańnia, značyć toje samaje, što žyŭ, prabywaŭ.
22 Apostałam u ścisłym hetaha słowa značeńni moh być nawočny świedka žyćcia Chrystusa, a hałoŭnaje — jaho ŭskrasieńnia.
26 Kidańnie losaŭ było ŭ žydoŭ pryniata, tak napr. słužba Božaja pry światyni raździalałasia pamiž świataraŭ losami.
Raździeł 2
[правіць]I ČAŚĆ — KAŚCIOŁ PASIAROD ŽYDOŬ
[правіць]1 I kali spaŭnialisia dni Siomuchi, byli jany ŭsie razam na tym-ža miescy. 2 I staŭsia raptam z nieba šum, jak-by nadychodziačaha silnaha wietru, i napoŭniŭ uwieś dom, dzie jany siadzieli. 3 I pakazalisia im paraździalanyja jazyki jak-by ahniu, i sieŭ na kožnym adnym z ich. 4 I byli napoŭnieny ŭsie Ducham światym, i pačali hawaryć roznymi mowami, tak jak Duch światy dawaŭ im wymaŭlać.
5 Byli-ž u Jeruzalimie prabywajučyja žydy, mužy nabožnyja, z usiakaha narodu, što jość pad niebam. 6 Kali-ž staŭsia hety hołas, źbiehłasia mnostwa i ŭstrywožyłasia ŭ myśli, bo kožny čuŭ ich haworačych swajej mowaj. 7 Astaŭpianieli-ž usie i dziwilisia, kažučy: Ci-ž woś hetyja ŭsie, što haworać, nia jość halilejanie? 8 I jak-ža my kožny čuli swaju mowu, u jakoj naradzilisia? 9 Party i medy, i ełamity, i žychary Mezapotamii, Judei i Kapadocyi, Pontu i Azii, 10 Fryhii i Pamfilii, Ehiptu i staron Libii, katoraja jość kala Cyreny, i prychodžyja rymskija, 11 žydy i nawiernienyja, krycianie i araby, my čuli ich haworačymi našymi mowami wialikaści Božyja. 12 I staŭpianieli ŭsie i dziwilisia, kažučy adzin da druhoha: što heta maje być? 13 A inšyja, naśmiachajučysia, kazali: što jany napilisia maładoha wina.
14 Staŭšy-ž Piotr z adzinaccaćma padniaŭ hołas swoj i hawaryŭ im: Mužy žydoŭskija i ŭsie, što žywiecio ŭ Jeruzalimie, heta niachaj budzie wam wiedama i pryjmiecie da wušej słowy maje. 15 Bo nia jość hetyja pjanyja, jak wy dumajecie, bo jość treciaja hadzina dnia; ale jość toje, što skazana praz praroka Joela (2, 28 — 32): 17 "I budzie ŭ apošnija dni (kaža Pan) wylu z Ducha majho na ŭsiakaje cieła, i buduć praročyć syny wašyja i dočki wašyja, a maładziany wašyja buduć bačyć źjawy, a starcy wašyja sny buduć śnić. 18 I na słuh-to maich i na słužki maje ŭ henyja dni wylu z Ducha majho i buduć praročyć. 19 I dam cudy na niebie ŭhary i znaki na ziamli ŭnizie; kroŭ i ahoń i kurawa dymu. 20 Sonca abierniecca ŭ ciemru i miesiac u kroŭ, pierš čym pryjdzie dzień Pana wialiki i jaŭny. 21 I budzie: usiaki chto-tolki pryzawie imia Pana, zbaŭleny budzie".
22 Mužy izrailskija, pasłuchajcie słoŭ hetych! Jezusa Nazarenskaha, muža paćwierdžanaha miž wami ad Boha mocami i cudami i znakami, jakija ŭčyniŭ Boh praz jaho pasiarod was, jak i wy wiedajecie, 23 hetaha aznačanaj radaj i prazoram Božym wydanaha, wy rukami niahodnych zamučyŭšy zahubili. 24 Jaho ŭskrasiŭ Boh, raźwiazaŭšy boli piekła, dziela taho što niemahčyma było jamu ŭdziaržać jaho. 25 Bo Dawid kaža ab im: "Widzieŭ ja Pana prad wačami maimi zaŭsiody, bo jon prawaruč mianie, kab ja nie zachistaŭsia. 26 Dziela hetaha ŭzradawałasia serca majo i raźwiesialiŭsia jazyk moj; dahetaha i cieła majo supačynie ŭ nadziei. 27 Bo nie pakinieš dušy majej u piekle, i nie dasi światomu twajmu ŭbačyć hnićcia. 28 Učyniŭ ty mnie wiedamymi darohi žyćcia i napoŭniš mianie radaściaj pierad woblikam twaim" (Ps. 15, 8-11).
29 Mužy braty, niachaj-ža možna budzie śmieła skazać da was ab patryjarchu Dawidzie, što jon pamior i pachawany, i hrob jahony jość u nas až pa siańniašni dzień. 30 Dyk jon, budučy prarokam i wiedajučy, što jamu Boh prysiahaj prysiahnuŭ, što z płodu pajaśnicy jahonaj budzie siadzieć na pasadzie jaho, 31 pradbačyŭšy skazaŭ ab uskrasieńni Chrysta, što jon ani pakinieny jość u piekle, ani cieła jahonaje nia bačyła hnićcia. 32 Hetaha Jezusa ŭskrasiŭ Boh, čaho my ŭsie jość świedki. 33 Dyk uzwyšany prawicaju Božaju i atrymaŭšy ad Ajca abiacańnie Ducha światoha, jon wyliŭ taho, kaho wy bačycie i čujecie. 34 Bo Dawid nia ŭzyjšoŭ u nieba, ale sam kaža: "Skazaŭ Pan Panu majmu, siadź prawaruč mianie, 35 pakul pałažu worahaŭ twaich padnožžam noh twaich" (Ps. 109, 1). 36 Dyk niachaj napeŭna wiedaje ŭwieś dom Izraila, što Boh učyniŭ jaho i Panam i Chrystom, hetaha Jezusa, katoraha wy ŭkryžawali.
37 Pačuŭšy-ž hetaje, skryšylisia sercam i skazali da Piatra i da inšych apostałaŭ: što nam rabić, mužy braty? 38 A Piotr da ich: Pakutujcie (kaža) i niachaj kožny z was achryścicca ŭ imia Jezusa Chrysta na adpuščeńnie hrachoŭ wašych, i wy atrymajecie dar Ducha światoha. 39 Bo dla was jość abiacańnie i dla dziaciej wašych, i dla ŭsich, chto jość daloka, kaho-tolki pakliča Pan Boh naš. 40 Jašče mnohimi inšymi sławami świedčyŭ i napaminaŭ ich, kažučy: Ratujciesia ad hetaha niahodnaha rodu. 41 Dyk tyja, što pryniali mowu jaho, byli achryščany. I dałučyłasia ŭ toj dzień kala troch tysiač duš.
42 I trywali ŭ nawucy apostałaŭ i ŭ supolnictwie łamańnia chleba i ŭ malitwach. 43 I byŭ u kožnaj dušy strach; mnoha tak-ža cudaŭ i znakaŭ dziejałasia praz apostałaŭ u Jeruzalimie, i wialikaja bajaźń była wa ŭsich. 44 Tak-ža ŭsie, što wieryli, byli razam i mieli ŭsio supolnaje. 45 Majemaść i dabro pradawali i dzialili ich usim, jak kožnamu treba było. 46 Štodnia tak-ža adnadušna trywajučy ŭ światyni; i łamajučy chleb pa damoch, spažywli ježu z radaściaj i prastatoj serca, 47 chwalačy Boha i majučy łasku ŭ usiaho narodu. Pan-ža štodnia dabaŭlaŭ da supolnaści tych, što mieli być zbaŭleny.
1 Siomuchu žydy abchodzili na 50-ty dzień paśla Paschi na padziaku Bohu za ŭradžaj.
"Na tym-ža miescy" h. zn. u wiačernaj światlicy, tam, dzie była Apošniaja wiačera.
3 Ahoń u hety čas byŭ znakam prysutnaści Ducha św., jaki aświačaje, ačyščaje i sahrawaje dušu. Duch św. zyjšoŭ na apostałaŭ u formie jazykoŭ, bo ŭ swajej apostalskaj dziejnaści jany mowami mieli nawaračwać świet.
8 Na wažniejšyja świata źbiralisia ŭ Jeruzalim žydy z roznych krain; jany znali mowu taho kraju, dzie jany radzilisia i dziela hetaha wielmi dziwilisia, čujučy, jak apostały haworać mowami inšych krajoŭ.
15 Treciaja hadzina — heta našaja dziewiataja rana, a ŭ hety čas ludzi, asabliwa žydy, nia pjuć apjaniajučych napitkaŭ.
17 "U apošnija dni" h. zn. u dni Mesyjaša, kali abjaŭleńnie Božaje budzie spoŭniena. "Na ŭsiakaje cieła" h. zn. na ŭsio čaławiectwa. "Buduć praročyć" h. zn. buduć wykazwać dadzienyja ad Boha abjawy.
20 Prarok Joel haworyć nia tolki ab pieršym prychodzie Jezusa, ale i ab druhim — na apošni sud. Pierad druhim prychodam buduć hetyja znaki.
21 Chto pryznaje Jezusa za Mesyjaša i spoŭnić jahonu wolu, toj budzie zbaŭleny.
24 "Raźwiazaŭšy boli piekła" abo atchani (pa-hebr. "šeol"), kudy išli dušy pamioršych sprawiadliwych ludziej, i kudy zyjšoŭ Chrystus. Tut piekła aznačaje jašče śmierć, jakaja choć i ŭziała Jezusa pad swaju ŭładu, adnak nie mahła ŭdziaržać jaho nazaŭsiody.
27 "Nia ŭbačyć hnićcia" — Boh nia moža pazwolić, kab cieła światoje Syna jahonaha mieła zhnić, tak jak hnije kožnaje cieła.
34 Hł. Mt. 22, 44.
42 "Łamańnie chleba" tut aznačaje bratnija wiačery (ahapy), jakija ładzili pieršyja chryścijanie, a tak-ža paświačeńnie św. Eŭcharystyi i Kamuniju (imšu św.).
44 — 45 Supolnaść majemaści, jakaja była ŭ pieršych chryścijan u Jeruzalimie, była dabrawolnaja i wypływała z lubowi i spahadnaści da biednych, jakich abdzialali ŭsim patrebnym, dyk hetaj supolnaści nia treba razumieć u siańniašnim, kamunistyčnym značeńni.
46 Pieršyja chryścijanie ŭ Jeruzalimie, kab nia horšyć žydoŭ i nia zražwać ich da chryścijanstwa, chadzili pakul-što na nabaženstwy žydoŭskija ŭ światyniu; potym adnak, kali raźwiŭsia chryścijanski kult, jany adychodziać ad žydoŭskich nabaženstwaŭ, rwučy hetym liturhičnuju łučnaść z wyznawalnikami Majsiejawaha Zakonu.
Raździeł 3
[правіць]1 Piotr-ža i Jan išli na hadzinu ŭ światyniu dziewiataju malitwy. 2 I niaśli adnaho čaławieka, katory byŭ kulhawy z łona matki swajej; jaho štodnia kłali kala światyni bramy, što zawiecca Pryhožaj, kab prasiŭ dareńnia ad uwachodziačych u światyniu. 3 Toj, jak ubačyŭ Piatra i Jana, pačynajučych uwachodzić u światyniu, prasiŭ, kab atrymać dareńnie. 4 A ŭhladajučysia na jaho Piotr z Janam, skazaŭ: Pahlań na nas. 5 Jon-ža ŭziraŭsia na ich, spadziajučysia niešta ad ich atrymać. 6 A Piotr skazaŭ: Sierabra i zołata ŭ mianie niama, ale što maju, toje tabie daju: U imia Jezusa Chrysta Nazarenskaha ŭstań i chadzi. 7 I ŭziaŭšy jaho za prawuju ruku, padniaŭ jaho, i zaraz-ža akrepli nohi i stupieni jahony. 8 I ŭskočyŭšy staŭ i chadziŭ; i ŭwajšoŭ z imi ŭ światyniu, chodziačy i padskakiwajučy i chwalačy Boha. 9 I widzieŭ jaho ŭwieś narod chodziačaha i chwalačaha Boha. 10 I paznawali jaho, što heta byŭ toj, katory dziela dareńnia sadziŭsia kala Pryhožaj bramy światyni; i byli napoŭnieny zdumleńniem i zachopleńniem dziela taho, što było jamu stałasia. 11 A kali jon dziaražaŭsia Piatra i Jana, źbiehsia da ich uwieś narod u prysienak, što zawiecca Sałamonawym, zdumlewajučysia.
12 A widziačy Piotr adazwaŭsia da narodu: Mužy Izrailskija, što wy dziwiciosia z hetaha, abo što wy ŭhledajeciesia na nas, byccam my našaj mocaj abo ŭładaj zrabili, što hety chodzić? 13 Boh Abrahama i Boh Izaaka i Boh Jakuba, Boh ajcoŭ našych usławiŭ Syna swajho Jezusa, katoraha wy-to wydala i adraklisia pierad Piłatam; kali toj sudziŭ, kab byŭ zwolnieny. 14 Wy-ž adraklisia ad światoha i sprawiadliwaha, i prasili, kab wam padaryŭ muža zabojcu, 15 a spraŭcu žyćcia wy zabili; katoraha Boh padniaŭ z umierłych, čaho my jość świedki. 16 I dziela wiery ŭ imia jaho ŭzmacawała imia jahonaje hetaha, katoraha wy bačycie i znajecie, i wiera, katoraja praz jaho jość, dała poŭnaje hetaje azdaraŭleńnie na wačach was usich.
17 A ciapier, braty, wiedaju, što zrabili wy praz niaświedamaść, tak jak i wašyja staršyja. 18 Boh-ža hetak spoŭniŭ toje, što pradkazaŭ praz wusny ŭsich prarokaŭ, što Chrystus jahony maje ciarpieć.
19 Dyk pakutujcie i nawiarnieciesia, kab byli źništožany hrachi wašy, 20 kab, kali pryjduć časy achałody ad wobliku Pana, dy jon pasłaŭ taho, katory jość abwieščany wam, Jezusa Chrysta. 21 Jaho-to treba, kab pryniało nieba až da časaŭ naprawy ŭsiaho, ab čym hawaryŭ Boh praz wusny swaich światych ad wieku prarokaŭ. 22 Majsiej-to skazaŭ: "što praroka padyjmie wam Pan Boh waš z bratoŭ wašych, tak jak mianie; jaho budziecie słuchać wa ŭsim, što-kolečy budzie wam hawaryć (Dł. 18, 15, 18). 23 I budzie, što ŭsiakaja duša, jakaja nie pasłuchaje henaha praroka, budzie wykaraniena z narodu" (Lew. 23, 29). 24 I ŭsie praroki ad Samuela i potym, katoryja hawaryli, abwiaščali hetyja dni. 25 Wy jość syny prarokaŭ i ŭmowy, jakuju ŭstanawiŭ Boh z našymi ajcami, kažučy da Abrahama: "I ŭ patomstwie twaim buduć bahasłaŭleny ŭsie narody ziamli" (Hien. 22, 18). 26 Wam najpierš Boh, padniaŭšy Syna swajho, pasłaŭ bahasławić wam, kab kožny nawiarnuŭsia ad niahodnaści swajej.
1 "Na hadzinu dziewiatuju" h. zn. na našu treciuju pa pałudni.
2 Brama, jakaja zwałasia Pryhožaj, była pamiž panadworkam žančyn i panadworkam świataraŭ.
11 Panadworki światyni byli akružany budynkami na kalumnach; budynki hetyja dzialilisia na častki, zwanyja prysienkami.
17 Narod žydoŭski, žadajučy śmierci dla Chrysta, rabiŭ heta praz niaświedamaść, nie zdajučy sabie sprawy, što zabiwaje Chrysta-Mesyjaša.
19 — 21 Dumka ŭ hetych radkoch takaja, što Jezus uzyjšoŭ u nieba i budzie tam až da swajho druhoha prychodu na apošni sud. Tady nastupiać časy poŭnaha ščaścia i abnowy ŭsich rečaŭ. Nawarot ludziej i pakajańnie mnohich hety čas pryśpiašyć. Z hetaha widać, što pieršyja chryścijanie, choć i spadziawalisia chutkaha prychodu Jezusa Chrysta i kanca świetu, to hety prychod źwiazwali z nawarotam i pakajańniem ludziej.
23 "Wykaranieńnia z narodu" — značyć, wyłučeńnia z waładarstwa Chrystowaha.
25 Žydy ŭ spadčynie atrymali praroctwy i ŭmowu, jakaja była zroblena pamiž Boham i Abrahamam i da ich u pieršuju čarhu naležać praroctwy i abiacańni mesyjanskija.
26 Syn Božy ŭčaławiečyŭsia dla zbaŭleńnia ŭsich ludziej, ale žydy byli pieršyja paklikany da waładarstwa Božaha.
Raździeł 4
[правіць]1 Kali-ž jany hawaryli da narodu, nadyjšli światary i načalnik światyni i sadukiei, 2 aburanyja, što jany wučyli narod i abwiaščali ŭ Jezusie ŭskrasieńnie z umierłych. 3 I nałažyli na ich ruki i pasadzili ich u wastroh da zaŭtra, bo byŭ užo wiečar. 4 Mnohija-ž z tych, što słuchali słowa, uwieryli; i było likam mužoŭ piać tysiač.
5 I stałasia nazaŭtra, što sabralisia pawadary ich i staršyja i knižniki ŭ Jeruzalim, 6 i Annaš, archiświatar, i Kaifaš, i Jan, i Alaksandar, i skolki ich było z światarskaha rodu. 7 I pastawiŭšy ich pasiaredzinie, pytali: Jakoju mocaj ci jakim imianiem wy hetaje ŭčynili?
8 Tady Piotr, napoŭnieny Ducham światym, skazaŭ da ich: Pawadyry narodu i staršyja, słuchajcie! 9 Kali my siahońni jość sudžany za dabradziejstwa dla niadužaha čaławieka, praz jakoje hety byŭ azdaroŭleny, 10 niachaj budzie wiedama wam usim i ŭsiamu narodu Izrailskamu, što imieniem Pana našaha Jezusa Chrysta Nazarenskaha, katoraha wy ŭkryžawali, katoraha Boh padniaŭ z umierłych, praz jaho hety staić zdarowy pierad wami. 11 Heta kamień adkinuty wami budaŭničymi, katory staŭsia haławoju wuhła (Ps. 117, 22), 12 i niama ŭ nikim inšym zbaŭleńnia. Bo niama inšaha imieni pad niebam, dadzienaha ludziam, u jakim treba było-b nam zbaŭlacca.
13 Bačučy-ž stojkaść Piatra i Jana, zrazumieŭšy, što jany ludzi biez nawuki i prostyja, dziwilisia; i paznali ich, što byli z Jezusam. 14 Bačučy tak-ža čaławieka, stajačaha z imi, katory byŭ azdaroŭleny, ničoha nie mahli skazać prociŭ. 15 I zahadali im wyjści proč z Rady i naradžalisia pamiž saboju, 16 kažučy: što nam rabić z hetymi ludźmi? Bo-ž wiedamy cud učynieny jość praz ich, jaŭny dla ŭsich žywučych u Jeruzalimie, i my nia možam zapiarečyć. 17 Ale kab bolej nie razychodziłasia ŭ narodzie, pahrozim im, kab bolej nie hawaryli ŭ hetaje imia nikomu z ludziej. 18 I paklikaŭšy ich, zahadali, kab jany zusim nie hawaryli i nie nawučali ŭ imia Jezusa. 19 Piotr-ža i Jan adkazwajučy skazali da ich: Ci sprawiadliwa heta pierad wačami Boha was bolej słuchać, čym Boha, razsudziecie. 20 Bo my nia možam nie hawaryć, što my bačyli i čuli. 21 Jany-ž pahraziŭšy puścili ich, nie znachodziačy, jak-by pakarać ich, dziela narodu, bo ŭsie sławili toje, što było stałasia ŭ hetym zdareńni. 22 Hadoŭ-ža było bolej saraka čaławieku, z katorym staŭsia hety cud azdaraŭleńnia.
23 Kali-ž ich puścili, jany pryjšli da swaich i abwiaścili, što da ich hawaryli archiświatary i staršyja. 24 Jany pačuŭšy, adnadušna padniali hołas da Boha i kazali: Panie, heta Ty, katory stwaryŭ nieba i ziamlu, mora i ŭsio, što ŭ ich jość; 25 katory Ducham światym praz wusny ajca našaha Dawida, słuhi twajho, skazaŭ: čamu ŭzburylisia pahanie i narody pamyšlali pustoje? 26 Paŭstali waładary ziamli i pawadyry zyjšlisia ŭ wadno prociŭ Pana i prociŭ Chrystusa jahonaha"? (Ps. 2, 1-2). 27 Bo sapraŭdy zyjšlisia ŭ hetym horadzie prociŭ światoha Syna twajho Jezusa, katoraha Ty namaściŭ, Herad i Poncyj Piłat z pahanami i narodami Izraila, 28 kab učynić toje, što ruka twaja i rada twaja pastanawili, kab stałasia. 29 A ciapier, Panie, uzhlań na pahrozy ich i daj słuham twaim z usiej adwahaj hawaryć słowa twajo, 30 praz toje, što praciahnieš ruku twaju na azdaraŭleńni, i kab znaki i cudy dziejalisia praz imia światoha Syna twajho, Jezusa. 31 I kali jany malilisia, zadryžała miesca, na jakim jany byli sabraŭšysia; i napoŭniey byli ŭsie Ducham światym, i hawaryli słowa Božaje z adwahaj.
32 A ŭ mnostwa wieručych było adno serca i adna duša; i nichto z taho, što mieŭ, ničoha nie nazywaŭ swaim, ale było ŭ ich usio supolnaje. 33 I z wialikaj mocaj dawali apostały paświedčańnie ab uskrasieńni Jezusa Chrysta, Pana našaha; i wialikaja łaska była wa ŭsich ich. 34 I nia było pamiž imi nikoha cierpiačaha niedastatak, bo katoryja tolki-mieli pali abo damy, pradaŭšy, prynosili zapłatu za toje, što pradawali 35 i kłali la noh apostałaŭ. A dzialiłasia kažnamu, jak jamu treba było. 36 I Jazep, nazwany apostałami Barnaba (što značyć: Syn paciašeńnia), lewit, rodam z Cypru, 37 majučy pole, pradaŭ jaho i prynios zapłatu i pałažyŭ la noh apostałaŭ.
1 "Načalnik światyni", abo načalnik stražy, jakaja pilnawała paradku ŭ światyni, mieŭ wialikaje značeńnie: jon byŭ pieršy pa archiświatary.
4 Piać tysiač chryścijan — heta była pieršapačatkawaja chryścijanskaja hramada (hmina).
6 Ab Annašy i Kaifašy hł. Jan 18, 13 — 19.
11 Hł. Mt. 21, 42.
24 Majem tut pryhožy prykład supolnaj malitwy chryścijan, jakuju jany, mahčyma, paŭtarali za adnym admaŭlajučym abo, pawodle žydoŭskaha zwyčaju, na kancy malitwy paćwiardžali słowam: Amen (niachaj staniecca).
31 Boh hetakim adčuwalnym sposabam daje paznać, što wysłuchaŭ malitwu Kaścioła i zsyłaje na ich Ducha św., kab z adwahaj abwiaščali słowa Božaje.
32 Supolnaść majemaści wypływaje z chryścijanskaj lubowi bližniaha: "Było adno serca i adna duša". Hł. wyšej 2, 44 — 45.
Raździeł 5
[правіць]1 Adzin-ža muž, na imia Ananij, z žonkaj swajeju Safiraj, pradaŭ pole, 2 i adłažyŭ z zapłaty za pole, z wiedama swajej žonki, i pryniosšy niejkuju čaść, pałažyŭ la noh apostałaŭ. 3 I skazaŭ Piotr: Ananij, čamu djabał skusiŭ twajo serca, kab ty łhaŭ Duchu światomu i adłažyŭ z zapłaty za pole? 4 Ci-ž astajučysia jano nie pry tabie astawałasia, a pradadzienaje ci-ž nia ŭ twajej było mocy? Čamu-ž ty pastanawiŭ u sercy swaim hetuju reč? Ty nie sałhaŭ ludziam, ale Bohu. 5 A pačuŭšy hetyja słowy, Ananij upaŭ i skanaŭ. I źniaŭ wialiki strach usich, katoryja čuli. 6 A ŭstaŭšy, dziaciuki pryniali jaho i wyniesšy, pachawali.
7 Prajšło-ž kala troch hadzin času, i žonka jahona, nia wiedajučy, što stała, uwajšła. 8 I skazaŭ jej Piotr: Skažy mnie žančyna, ci wy za stolki pradali pole? Jana-ž skazała: Tak za stolki. 9 Piotr-ža da jaje: što heta wy zmowilisia, kab spakušwać Ducha Panskaha? Woś nohi tych, što pachawali twajho muža, la dźwiarej, i ciabie wyniasuć. 10 Jana zaraz-ža ŭpała la noh jahonych i skanała. Uwajšoŭšy-ž dziaciuki, znajšli jaje pamioršaju i wynieśli i pachawali kala jaje muža. 11 I źniaŭ wialiki strach uwieś kaścioł i ŭsich, što čuli ab hetym.
12 Praz ruki-ž apostałaŭ dziejalisia mnohija znaki i cudy ŭ narodzie. I byli ŭsie adnadušna ŭ prysienku Sałamona, 13 a z inšych nichto nie adwažawaŭsia da ich dałučycca; ale narod ich sławiŭ 14 i bolej pawialičwałasia mnostwa mužoŭ i žanok, wieručych u Panu, 15 tak što na wulicy wynosili chworych i kłali na łožach i nasiłkach, kab pry prachodzie Piatra prynamsia cień jahony acianiŭ kaho-kolečy z ich i kab byli zwolnieny ad swaich chwarobaŭ. 16 Źbirałasia-ž tak-ža mnostwa z susiednich haradoŭ da Jeruzalimu, prynosiačy chworych i mučanych duchami niačystymi; usie jany byli azdaroŭleny.
17 I paŭstaŭšy archiświatar i ŭsie, što z im byli (heta jość herezyja sadukiejaŭ), byli napoŭnieny zajzdraściaj, 18 i nałažyli ruki na apostałaŭ i pasadzili ich u wahulny wastroh. 19 Ale anieł Panski, unačy adčyniŭšy dźwiery wastrohu i wywieŭšy ich, skazaŭ: 20 Idziecie, i staŭšy hawarecie narodu ŭ światyni ŭsie słowy hetaha žyćcia. 21 Jany, pačuŭšy, uwajšli naranicy ŭ światyniu i nawučali. A pryjšoŭšy archiświatar i tyja, što z im byli, sklikali Radu i ŭsich staršych z synoŭ Izraila, i pasłali ŭ wastroh, kab ich prywieści. 22 Kali-ž pryjšli słuhi, i adčyniŭšy wastroh, nie znajšli ich, wiarnuŭšysia, abwieścili, 23 kažučy: Wastroh-to my znajšli zamkniony z usiej starannaściaj, i stražnikaŭ stajačych pierad dźwiarami, ale adčyniŭšy, my ŭnutry nikoha nie znajšli. 24 Kali-ž pačuli hetyja słowy, načalnik światyni i archiświatary sumniewalisia ab ich, što-b heta stałasia? 25 Pryjšoŭšy-ž niechta, skazaŭ im: što woś mužy, katorych wy pasadzili ŭ wastroh, jość u światyni, stajać i wučać narod. 26 Tady pajšoŭ načalnik z słuhami i prywioŭ ich biaz hwałtu, bo bajalisia narodu, kab nie zakamienawaŭ ich. 27 I prywioŭšy ich, pastawili pierad Radaj. I spytaŭsia ŭ ich archiświatar, 28 kažučy: My wam zabaronaj zabaranili, kab wy nia wučyli ŭ hetaje imia, a wy woś napoŭnili Jeruzalim wašaju nawukaju i chočacie na nas uźwieści kroŭ hetaha čaławieka. 29 Adkazwajučy-ž Piotr i apostały skazali: Bolej treba słuchać Boha, čym ludziej. 30 Boh ajcoŭ našych padniaŭ Jezusa, katoraha wy zabili, pawiesiŭšy na drewie. 31 Hetaha pawadyra i zbaŭcu ŭzwysiŭ Boh prawicaju swajeju, kab dać pakutawańnie Izrailu i adpuščeńnie hrachoŭ. 32 I my jość świedki hetych słoŭ i Duch światy, katoraha daŭ Boh usim pasłušnym jamu. 33 Pačuŭšy hetaje nadrywalisia i dumali ich zabić.
34 Ustaŭšy-ž u Radzie adzin faryzej, na imia Hamalijel, wučyciel zakonu, pawažany ŭsim narodam, zahadaŭ ludziam nakoratka wyjści 35 i skazaŭ da ich: Mužy izrailskija, uwažajcie na siabie adnosna hetych ludziej, što majecie rabić. 36 Bo prad hetymi dniami paŭstaŭ Teod, kažučy, što jon jość niechta; da jaho prystała likam kala čatyrochsot mužoŭ; jon byŭ zabity i ŭsie, što wieryli jamu, byli razsiejeny i abiernuty ŭ ništo. 37 Paśla hetaha paŭstaŭ Juda Halilejec u dni pierapisu i paciahnuŭ za saboju narod; i jon zahinuŭ, i ŭsie, katoryja — tolki prystali da jaho, razsypalisia. 38 Dyk i ciapier kažu wam, adstupiecie ad hetych ludziej i pakińcie ich. Bo kali heta rada ci sprawa ad ludziej, jana raskidajecca; 39 ale kali jana z Boha, nia zmožacie jaje raskinuć, kab časam wam nia pryjšłosia zmahacca i z Boham. I zhadzilisia z im.
40 I paklikaŭšy apostałaŭ, nabiŭšy ich, zahadali, kab jany zusim nie hawaryli ŭ imia Jezusa, i puścili ich. 41 A jany išli ad wobliku Rady, ciešačysia, što stalisia hodnymi ciarpieć źniawahu za imia Jezus. 42 I nie pierastawali kožny dzień u światyni i pa damoch nawučać i apawiaščać Jezusa Chrysta.
4 Z hetaha bačym, što chryścijanie nia mieli abawiazku pradawać swajej majemaści, a kali i pradawali, to mahli hrošy astawić na swaje patreby.
11 Surowaja kara, jakaja spatkała Ananija i Safiru, była patrebnaj u pieršapačatkawaj hramadzie, kab zabiaśpiečyć raźwićcio jaje na asnowach praŭdy i sprawiadliwaści, pastupak-ža Ananija i Safiry byŭ supiarečny z hetymi asnowami. U pastupku hetych ludziej była hramadzkaja kryŭda, bo addaŭšy čaść hrašej u ahulnuju kasu, jany mahli-b damahacca ad hetaj kasy ŭtrymańnia i razam z hetym mieli-b sławu światych i sprawiadliwych ludziej. Pakarańnie ich było stracham dla inšych.
13 Tut hutarka ab apostałach, da katorych nichto nie adwažwaŭsia dałučycca i samawolna brać na siabie ŭrad apostała. Narod sławiŭ apostałaŭ za cudy, jakija jany ŭčynili.
17 Sadukiei, tahačasnyja liberały i wolnadumcy, nienawidzieli chryścijan nia stolki z pryčyn relihijnych (jak faryzei), skolki dziela ŭpływu, jaki mieli apostały na narod. Zławała ich tak-ža wialikaja duchoŭnaść (spirytualizm) chryścijanskaj nawuki i wiera ŭ uskrasieńnie ŭmierłych.
20 "U światyni" h. zn. na panadworkach i prysienkach, jakimi była akružana światynia.
24 "Sumniawalisia" h. zn. nie mahli zrazumieć, što było stałasia.
28 Staršyja bajacca krywi Chrystowaj h. zn. kab narod nie paličyŭ ich adkaznymi za kroŭ i śmierć Chrysta.
34 Hamalijel, wučyciel Saŭła (Paŭła), byŭ čaławiek razwažny i pryznawaŭ ahlad Božy ŭ padziejach narodaŭ.
36 Teod, zwany jašče Matyjasam, byŭ, jak dapuskajuć, paŭstancam prociŭ rymskaj ułady, wučni jahony pad kaniec panawańnia Herada W. skinuli rymskaha arła z wialikaj bramy światyni.
37 Juda z Halilei padniaŭ bunt u časie narodnaha pierapisu, jaki rabiła rymskaja ŭłada ŭ metach padatkowych. Juda kazaŭ, što dawać padatak rymlanam — heta łamać wiernaść Bohu, jaki jość waładaram Izraila.
39 Sprawa Božaja nia moža być raskidana ludźmi, a praŭda zaŭsiody pieramahaje.
40 Bili apostałaŭ za prastupleńnie zabarony Sanhedrynu, jaki zabaraniŭ abwiaščać Chrysta (hł. Ap. Dz. 4, 18).
41 Jakaja wialikaja źmiena nastała ŭ apostałaŭ paśla zychodu Ducha Św.! Z bajaźliwych i mławiernych jany zrabilisia stojkimi wiaščunami nawuki Chrystowaj i hatowy ciarpieć za jaje.
Raździeł 6
[правіць]1 U henyja-ž dni, kali ŭzrastaŭ lik wučniaŭ, padniałosia narakańnie hrekaŭ prociŭ žydoŭ, tamu što ŭ štodzionnym pasłuhawańni byli kryŭdžanyja ichnyja ŭdowy. 2 Dyk dwanaccacioch, sklikaŭšy hramadu wučniaŭ, skazali: Heta nia dobra, kab my pakidali słowa Božaje, a słužyli dla stałoŭ. 3 Dyk nahledźcie, braty, spasiarod was, siem mužoŭ z dobrym paświedčańniem, poŭnych Ducha światoha i mudraści, katorych-by nam pastawić nad hetaj sprawaj. 4 A my budziem pilnawacca malitwy i pasłuhawańnia słowa. 5 I spadabałasia mowa pierad usiej hramadoj. I wybrali Ściapana, muža poŭnaha wiery i Ducha światoha, i Filipa, i Prachora, i Nikanora, i Tymona, i Parmena i Mikałaja Antyochijca, prozelita. 6 Hety pastawili pierad woblikam apostałaŭ i pamaliŭšysia, uzłažyli na ich ruki.
7 A słowa Pana rasło, i lik wučniaŭ u Jeruzalimie množyŭsia wielmi; wialikaja tak-ža hramada świataraŭ była pasłušna wiery.
8 Ściapan-ža, poŭny łaski i mocy, čyniŭ cudy i wialikija znaki ŭ narodzie. 9 I paŭstali niekatoryja z bažnicy, jakaja zawiecca libertynaŭ i Cyrenejaŭ, i Aleksandryjcaŭ, i tych, što byli z Cylicyi i z Azii, spračajučysia z Ściapanam. 10 I nie mahli ustajać suproć mudraści i Ducha, katory hawaryŭ. 11 Tady padasłali mužoŭ, kab jany kazali, što čuli jaho haworačy słowy bluźnierstwa na Majsieja i na Boha. 12 I tak padburyli narod i staršych i knižnikaŭ, i źbiehšysia, chwacili jaho i prywiali ŭ Radu. 13 I pastawili falšywych świedkaŭ, katoryja kazali: Heta čaławiek nie pierastaje hawaryć słowy prociŭ miesca światoha i zakonu. 14 Bo my čuli, jak jon kazaŭ: što Jezus Nazarenski hety zrujnuje hetaje miesca i źmienić zwyčai, jakija nam pieradaŭ Majsiej.
15 I ŭhladajučysia na jaho ŭsie, što byli ŭ Radzie, bačyli twar jahony, jak twar anieła.
1 "Hreki" — heta byli chryścijanie z žydoŭ, haworačych pa-hrecku, abo chryścijanie z pahanaŭ, pryniaŭšych zakon Majsieja (prozelitaŭ). Udowy ich pačulisia pakryŭdžanymi pierad udowami palestynskich žydoŭ.
2 "Słužyli dla stałoŭ" h. zn. zajmalisia razdawańniem štodziennaj ježy dla ŭdoŭ i biednych.
4 "Malitwy" — h. zn. nabaženstwa, jakoje raźwiwałasia ŭ chryścijanskaj hramadzie, admiennaje ad nabaženstwa Majsiejawaha Zakonu. "Pasłuhawańnie słowa" h. zn. abwiaščańnie ewanelii.
5 Usie hetyja imiony hreckija; chryścijan z hreckich žydoŭ wybrali na dyjakanaŭ musić zatym, kab "hreckaj" čaści chryścijan nia dać pryčyn da skarhi. Apošni z ich byŭ nawat nowanawiernienym žydam z pahanaŭ (prozelitam).
6 Praz uskładańnie ruk apostały dali im čaść swajej ułady i pawahi. Dyjakany zajmalisia nia tolki razdawańniem daraŭ, ale pamahali apostałam u abwiaščańni ewanelii i chryščeńni ludziej.
7 Z hetych słoŭ bačym, što i starazakonnyja światary pryjmali nawuku Chrysta.
9 Žydy z paza-palestynskich krajoŭ ( z razsialeńnia) mieli ŭ Jeruzalimie swaje arhanizacyi i bažnicy. Libertyny — heta byli žydy, jakija rymskaj uładaj byli pradany ŭ niawolu, ale potym z jaje wykupilisia i žyli ŭ Jeruzalimie. Inšyja žydy, jakija paŭstali prociŭ św. Ściapana, byli taksama z za-palestynskich krajoŭ.
14 Jezus nie kazaŭ, što sam zrujnuje światyniu, a tolki pradkazaŭ jaje ruinu. Pradpisańni Majsiejawaha zakonu, jak z hetaha miesca widać, užo nie zaŭsiody bierahlisia pieršymi chryścijanami i potym byli źmienieny całkom (napr. abrazańnie).
Raździeł 7
[правіць]1 I skazaŭ archiświatar: Ci heta tak majecca? 2 Jon skazaŭ: Mužy braty i ajcy, słuchajcie. Boh sławy źjawiŭsia ajcu našamu Abrahamu, kali jon byŭ u Mezopotamii, pierš čym pasialiŭsia ŭ Haranie, 3 i skazaŭ da jaho: Wyjdzi z ziamli twajej i z radni twajej, , i idzi ŭ ziamlu, jakuju ja pakažu tabie (Hien. 12, 1). 4 Tady wyjšaŭ z ziamli Chaldejskaj i žyŭ u Haranie. I stul, potym jak pamior jahony baćka, pieranios jaho ŭ hetuju ziamlu, u katoraj wy ciapier žywiecio. 5 I nia daŭ jamu ŭ jej spadčyny ani na krok nahi, ale abiacaŭsia dać jamu jaje ŭ uładańnie i patomstwu jahonamu paśla jaho, choć jon nia mieŭ syna. 6 I hawaryŭ jamu Boh, što patomstwa jahonaje budzie pryšłym u čužoj ziamli, i paddaduć ich u niawolu, i buduć drenna z imi abchodzicca praz čatyrysta hadoŭ. 7 A narod, katoramu jany buduć słužyć, ja budu sudzić, skazaŭ Pan; a paśla hetaha jany wyjduć i buduć słužyć mnie na hetym miescy. 8 I daŭ jamu ŭmowu abrazańnia. I tak radziŭ Izaaka, i abrezaŭ jaho na wośmy dzień, a Izaak Jakuba, a Jakub dwanaccać patryjarchaŭ.
9 A patryjarchi zawidujučy, pradali Jakuba ŭ Ehipiet. I Boh byŭ z im, 10 i wyrwaŭ jaho z usich uciśnieńniaŭ jahonych; i daŭ jamu łasku i mudraść prad wačami faraona, karala ehipskaha; i pastawiŭ jaho načalnikam nad Ehiptam i nad usim domam swaim. 11 I pryjšoŭ hoład na ŭwieś Ehipiet i Chanaan i wialikaje ŭciśnieńnie i nie znachodzili ježy ajcy našyja. 12 Kali-ž pačuŭ Jakub, što jość zbožža ŭ Ehipcie, pasłaŭ ajcoŭ našych pieršy raz. 13 A za druhim razam paznany byŭ Jazep bratami swaimi i wyjaŭleny faraonu rod jahony. 14 Jazep-ža, pasłaŭšy, paklikaŭ Jakuba, baćku swajho i ŭsiu radniu swaju, siemdziesiat piać duš. 25 I pierajšoŭ Jakub u Ehipiet. I pamior jon i ajcy našy, 16 i pieraniesieny jany ŭ Sychiem i pałožany ŭ hrobie, jaki kupiŭ Abraham za canu sierabra ŭ synoŭ Hemora, Sychiemawaha syna.
17 Kali-ž prybližyŭsia čas abiacańnia, jakoje wykazaŭ Boh Abrahamu, uzros narod i razmnožyŭsia ŭ Ehipcie, katory nia znaŭ Jazepa, 18 pakul nie nastaŭ inšy karol u Ehipcie, katory nia znaŭ Jazepa. 19 Hety, chitra wystupajučy prociŭ našaha narodu, pryciskaŭ ajcoŭ našych, kab wykidali swaich dziaciej, kab jany nia žyli. 20 U tym-ža časie radziŭsia Majsiej i byŭ jon miły Bohu. Praz try miesiacy byŭ jon hadawany ŭ domie baćki swajho, 21 a kali byŭ wykinuty, uziała jaho dačka faraona i wyhadawała jaho sabie za syna. 22 I byŭ Majsiej nawučany ŭsiej mudraści ehipskiej i byŭ mahutny ŭ sławach i ŭ čynach swaich. 23 Kali-ž spoŭniłasia jamu sorak hadoŭ wieku, pryjšło jamu ŭ serca adwiedać bratoŭ swaich, synoŭ Izraila. 24 I kali ŭbačyŭ adnaho cierpiačaha kryŭdu, zastupiŭsia za jaho i pamściŭsia za pakryŭdžanaha, zabiŭšy ehipcianina. 25 Dumaŭ-ža jon, što braty zrazumiejuć, što Boh jahonaj rukoj dajeć im wybaŭleńnie; ale jany nie zrazumieli. 26 A na druhi dzień źjawiŭsia, kali jany wadzilisia i hadziŭ ich u supakoju kažučy: Mužy, wy-ž braty, našto wy adzin druhoha kryŭdzicie? 27 Ale toj, katory rabiŭ kryŭdu bližniamu, adpichnuŭ jaho, kažučy: Chto pastawiŭ ciabie za načalnika i sudździu nad nami? 28 Ci chočaš zabić mianie, tak jak učora zabiŭ ehipcianina? 29 I ŭciok Majsiej na hetaje słowa i staŭsia pasialencam u Madyjanskaj ziamli, dzie radziŭ dwuch synoŭ.
30 Kali-ž minuła sorak hadoŭ, źjawiŭsia jamu ŭ pustyni Synajskaj hary Anieł u połymi haručaha kusta. 31 Majsiej-ža, ubačyŭšy, dziwiŭsia z bačanaha. I kali jon padychodziŭ, kab pahladzieć, staŭsia da jaho hołas Panski, kažučy: 32 Ja jość Boh ajcoŭ twaich, Boh Abrahama, Boh Izaaka i Boh Jakuba. I zadryžaŭšy Majsiej, nie adwažwaŭsia hladzieć. 33 Pan-ža skazaŭ jamu: Zzuj abutak noh twaich, bo miesca, na katorym staiš, jość ziamla świataja. 34 Ja widziačy widzieŭ uciśnieńnie narodu majho, što jość u Ehipcie, i pačuŭ stahanańnie ich, i zyjšoŭ wyzwalić ich. A ciapier chadzi i pašlu ciabie ŭ Ehipiet. 35 Hetaha Majsieja, jakoha jany adraklisia, kažučy: "Chto ciabie pastawiŭ za načalnika i sudździu", hetaha Boh pasłaŭ za načalnika i wybaŭcu, z rukoju Anieła, katory jamu źjawiŭsia ŭ kuście. 36 Hety ich wywieŭ, učyniŭšy cudy i znaki ŭ ziamli Ehipskaj i ŭ Čyrwonym mory i ŭ pustyni praz sorak hadoŭ. 37 Heta Majsiej, katory skazaŭ synom Izraila: Praroka padymie wam Boh z bratoŭ wašych, tak jak mianie, jaho budziecie słuchać (Dt. 18, 15). 38 Heta jon, katory byŭ na sabrańni ŭ pustyni z Aniełam, jaki hawaryŭ jamu na hare Synaj i z ajcami našymi; katory atrymaŭ słowy žyćcia, kab dać nam. 39 Katoraha nie chacieli słuchacca ajcy našyja, ale adkinuli i adwiarnulisia sercam swaim da Ehiptu, 40 kažučy da Aarona: Zrabi nam bahoŭ, jakija-b išli pierad nami, bo Majsiej hety, katory nas wywieŭ z ziamli Ehipskaj, my nia wiedajem, što z im stałasia. 41 I zrabili ŭ tyja dni cialo, i achwiarawali bałwanu achwiaru, i ciešylisia z učynkaŭ ruk swaich. 42 I adwiarnuŭsia Boh i addaŭ ich słužyć wojsku niabiesnamu, jak jość napisana ŭ knizie prarokaŭ (Amos 5, 25-27): "Ci wy achwiarawali mnie achwiary i žertwy praz sorak hadoŭ u pustyni, domie Izrailaŭ? 43 I wy pryniali pałatku Mołocha i zorku boha wašaha Remfana, fihury, katoryja wy ŭčynili, kab im kłaniacca. I pieraniasu was za Babiłon".
44 Pałatka paświedčańnia była z ajcami našymi ŭ pustyni, jak zahadaŭ im Boh, haworačy da Majsieja, kab zrabiŭ jaje pawodle formy, jakuju bačyŭ. 45 Jaje pryniaŭšy ajcy našyja i ŭwiali ŭ Jozuem u dziržawu pahanaŭ, katorych prahnaŭ Boh ad wobliku ajcoŭ našych, až da dzion Dawida. 46 Jon znajšoŭ łasku ŭ Boha, i prasiŭ, kab znajści pałatku Bohu Jakuba. 47 Sałamon-ža zbudawaŭ jamu dom. 48 Ale Najwyšejšy nia ŭ tworanych rukami žywie, jak kaža prarok (Iz. 66, 1-2): 49 "Nieba dla mianie pasad, a ziamla padnožža noh maich. Jaki dom wy dla mianie zbudujecie, kaža Pan, abo jakoje mnsca majho spačynku? 50 Ci-ž nie maja ruka ŭčyniła ŭsio hetaje?"
51 Wy ćwiordaha karku i nieabrezanych sercaŭ i wušej, wy zaŭsiody praciwiciosia Duchu światomu; jak ajcy wašyja, tak i wy. 52 Katoraha z prarokaŭ nie praśledawali ajcy wašyja? I zabyli tych, katoryja pradwiaščali prychod Sprawiadliwaha, jakoha wy ciapier byli zdradnikami i zabojcami; 53 wy, katoryja atrymali zakon pry rasparadku aniełaŭ, i nie bierahli.
54 Słuchajučy-ž hetaha, nadrywalisia sercy ich i skryhatali na jaho zubami. 55 A jon, budučy poŭny Ducha światoha, uhladajučysia ŭ nieba, ubačyŭ sławu Božuju i Jezusa, stajačaha prawaruč Boha. I skazaŭ: Woś baču nieba adčynienaje i Syna čaławiečaha, stajačaha prawaruč Boha. 56 Jany-ž, zakryčaŭšy wialikim hołasam, zatknuli swaje wušy i adnadušna kinulisia na jaho. 57 I wykinuŭšy jaho za horad, kamianawali, a świedki pałažyli swajo adzieńnie kala noh dziaciuka, katory nazywaŭsia Šawał. 58 I kamianawali Ściapana, usklikajučaha i kažučaha: Panie Jezu, pryjmi ducha majho! 59 A staŭšy na kaleni, zakryčaŭ wialikim hołasam, kažučy: Panie, nie paličy im hetaha hrachu. I skazaŭšy hetaje, zasnuŭ u Panu. Šawał-ža byŭ zhodny na jahonu śmierć.
2 Pramowa św. Ściapana składajecca z 4 častak: pieršaja (r. 2 — 16) pradstaŭlaje epochu patryjarchaŭ, druhaja (r. 17 — 43) — epochu Majsieja; treciaja (r. 44 — 50) — epochu Dawida i Sałamona; čaćwiertaja (r. 51 — 53) jość zakančeńniem, u katorym św. Ściapan śćwiardžaje, što Jezus jość tym Sprawiadliwym, abiacanym praz prarokaŭ Mesyjašam, a žydy — jahonyja zabojcy.
5 "Ani na krok nahi" — i sapraŭdy Abraham u Kanaanie (Abiacanaj ziamli) musiŭ kupić za hrošy kawałak ziamli na siamiejny hrob.
6 "U čužoj ziamli" — u Ehipcie.
8 Abrazańnie było widomym znakam umowy pamiž Boham i žydoŭskim narodam.
9 Św. Ściapan daŭžej haworyć ab Jazepie, bo jon byŭ padabienstwam Jezusa Chrysta. I Jazep byŭ źnienawidžany i praśledawany swaimi, adnak staŭsia zbaŭcam usiej swajej radni.
30 Boh pramaŭlaŭ da Majsieja praz Anieła, ale dziela taho što anieł hawaryŭ ad imia Boha, Ściapan nazywaje jaho nižej Panam h. zn. Boham.
34 "Widziačy widzieŭ" — zwarot hebrajski, značyć: dobra widzieŭ, pryhledzieŭsia.
35 Św. Ściapan prawodzić tut što-raz wyraźniejšaje padabienstwa pamiž Majsiejam i Chrystusam.
38 Majsiej u časie sabrańnia žydoŭ na pustyni kala hary Synaj prabywaŭ z aniełam, katory ad imia Boha hawaryŭ da jaho. Majsiej byŭ pasiarednikam pamiž Boham i ludźmi, tak jak i Chrystus.
41 Žydy na pustyni adlili z zołata cialo na padabienstwa ehipskaha byka Apisa, klanialisia hetamu cialaci i ciešylisia z hetaha ŭčynku ruk swaich.
42 "Wojska niabiesnaje" ŭ św. Pisańni aznačaje aniełaŭ abo zory. Tut u značeńni "zory". Boh adwiarnuŭsia ad bałwachwalstwa narodu i dapuściŭ, kab žydy, upadajučy što-raz nižej, kałanialisia ciełam niabiesnym.
43 Žydy byli pryniaŭšy pałatku (šacior) Mołacha, kanaanskaha boha ahniu i sonca i kłanialisia Remfanu (Saturnu), jakoha wyabražali ŭ formie zorki. Za karu žydy byli potym wysieleny ŭ babiłonskuju ziamlu.
44 — 47 Spačatku žydy addawali čeść praŭdziwamu Bohu ŭ pałatcy, a potym za Sałamona zbudawali światyniu.
48 Boh žywie nia tolki ŭ stworanych rukami ludzkimi światyniach, ale ŭsiudy. Kali Jaho nia moža aharnuć nieba i ziamla, to jak moža aharnuć zbudawanaja rukami ludziej Jeruzalimskaja światynia? Dziela hetaha čeść Błhu nia moža być ahraničana tolki da Jeruzalimu i światyni.
51 "Nieabrezanych sercaŭ i wušej" — značyć: niedastupnych dla praŭdy Božaj.
53 "Pry rasparadku aniełaŭ" — pry pasłuhawańni, pry pomačy aniełaŭ. Pawodle žydoŭskaha pierakazu, Boh daŭ Zakon na hare Synaj pry pasiarednictwie aniełaŭ.
57 Świedki, jakija świedčyli prociŭ asudžanaha, pieršyja kidali kamieńni. Kab zručniej było kidać, jany źnimali źwierchniaje adzieńnie.
58 Žydy, kamianujučy św. Ściapana, abo abinuli rymskaje prawa, jakoje zabaraniała Sanhedrynu wykonywać prysudy śmierci, abo pawadyry taho-ž Sanhedrynu ŭžo zahadzia zdabyli dazwoł na ŭkamienawańnie św. Ściapana.
59 Šawał ducham i wolaj swajej braŭ udzieł u kamienawańni św. Ściapana. Potym nawiarnuŭsia i staŭ Paŭłam.
Raździeł 8
[правіць]1 Staŭsia-ž u toj dzień wialiki praśled Kaścioła, jaki byŭ u Jeruzalimie. I razsypalisia ŭsie pa krainach Judei I Samaryi, aproč apostałaŭ. 2 I pachawali Ściapana bahabojnaha ludzi i ŭčynili nad im wialiki płač. 3 Šawał-ža pustošyŭ Kaścioł; uwachodziačy ŭ damy i ciahnučy mužoŭ i žančyn, jon addawaŭ u wastroh.
4 Dyk katoryja byli razsypaŭšysia, chadzili, abwiaščajučy słowa Božaje. 5 Filip-ža, zajšoŭšy ŭ horad Samaryi, abwiaščaŭ im Chrystusa. 6 A hramady ŭwažali na toje, što kazaŭ Filip, adnadušna słuchajučy i widziačy znaki, jakija čyniŭ. 7 Bo z mnohich tych, jakija mieli duchaŭ niačystych, wychodzili jany, kryčačy wialikim hołasam; i mnoha sparalizawanych i kulhawych było azdaroŭlenych. 8 Dyk stałasia wialikaja radaść u hetym horadzie.
9 Adzin-ža muž, na imia Symon, katory byŭ pierad hetym u horadzie čaraŭnikom, zwodziačy narod Samaryi, kažučy, što jon jość niešta wialikaje. 10 Jaho słuchali ŭsie ad najmienšaha až da najbolšaha, kažučy: Jon jość moc Božaja, što zawiecca wialikaja. 11 A ŭwažali jaho zatym, što praz mnoha času swaimi čarami čmuciŭ ich. 12 Kali-ž uwieryli Filipu, abwiaščajučamu ab karaleŭstwie Božym, chryścilisia ŭ imia Jezusa Chrysta mužy i žanki. 13 Tady i sam Symon uwieryŭ, i kali byŭ achryščany, prystaŭ da Filipa. Bačačy tak-ža, što dziejalisia duža wialikija znaki i cudy, jon asłupianieŭšy dziwiŭsia.
14 Kali-ž pačuli apostały, katoryja byli ŭ Jeruzalimie, što Samaryja pryniała słowa Božaje, pasłali da ich Piatra i Jana. 15 Jany pryjšoŭšy, malilisia za ich, kab atrymali Ducha światoha; 16 bo jašče nia pryjšoŭ na nikoha z ich, ale byli tolki achryščany ŭ imia Pana Jezusa. 17 Tady kłali na ich ruki i atrymoŭwali Ducha światoha.
18 Kali-ž ubačyŭ Symon, što praz uskładańnie ruk apostałaŭ dajecca Duch światy, prynios im hrošy, 19 kažučy: Dajcie i mnie hetu ŭładu, kab na kaho-kolečy ja ŭzłažu ruki, atrymaŭ jon Ducha światoha. A Piotr skazaŭ da jaho: 20 Hrošy twaje niachaj buduć z taboju na zhubu, bo ty dumaŭ, što dar Božy zdabywajecca za hrošy. 21 Niama dla ciabie čaści ani doli u mowie hetaj, bo serca twajo nia jość prostaje pierad Boham. 22 Dyk kajsia ŭ hetaj niahodnaści twajej i prasi Boha, a moža budzie adpuščana tabie hetaja dumka serca twajho. Bo ja baču, što ty jość u žoŭci harčyni i ŭ źwiazie niahodnaści. 24 Adkazwajučy-ž Symon skazaŭ: Maleciesia wy za mianie da Pana, kab nia pryjšło na mianie ničoha z taho, što wy skazali.
25 Jany-ž paświedčyŭšy i raskazaŭšy słowa Pana, waročalisia ŭ Jeruzalim, i abwiaščali ewaneliju ŭ mnohich krainach samaranaŭ.
26 Anieł-ža Panski skazaŭ da Filipa, kažučy: Ustań i idzi na poŭdzień na darohu, jakaja z Jeruzalimu idzie ŭ Hazu, jana pustaja. 27 I ŭstaŭšy pajšoŭ. I woś muž etyopiec, jeŭnuch, wialmoža Kandaki, karalewy etyopskaj, katory byŭ nad usimi jaje skarbami, byŭ pryjšoŭšy u Jeruzalim pakłanicca. 28 I waročaŭsia, siedziačy na wozie swaim i čytajučy Izaija praroka. 29 I skazaŭ Duch Filipu: Padyjdzi i dałučysia da hetaha wozu. 30 Prybiehšy-ž Filip pačuŭ jaho čytajučy Izaija praroka i skazaŭ: Dumaješ, razumieš, što čytaješ? 31 Jon skazaŭ: I jak-ža ja zdoleju, kali mnie chto nie pakaža? I prasiŭ Filipa, kab uźlez i sieŭ z im. 32 Miesca-ž Pisańnia, jakoje čytaŭ, było hetaje (Iz. 53, 7-8): "Jak awiečka na zabićcio byŭ wiedzieny, i jak barančyk biaz hołasu pierad stryhučym jaho, tak jon nie adčyniŭ wusnaŭ swaich. 33 U panižeńni sud jahony byŭ źniesieny; rod jahony chto wykaža? Bo ŭziataje budzie z ziamli žyćcio jahonaje". 34 I adkazwajučy jeŭnuch Filipu, skazaŭ: Prašu ciabie, ab kim prarok kaža heta, ab sabie ci ab kim inšym? 35 A Filip, adčyniŭšy wusny swaje i pačaŭšy ad hetaha Pisańnia, abwiaščaŭ jamu Jezusa.
36 A kali jany jechali darohaju, pryjechali da niejkaje wady. I skazaŭ jeŭnuch: Woś wada, što mnie pieraškadžaje achryścicca? 37 Filip-ža skazaŭ: Kali wieryš z usiaho serca, možna. I adkazwajučy skazaŭ: Wieru, što Jezus Chrystus jość Syn Božy. 38 I zahadaŭ zatrymać woz, i ŭwajšli abodwa ŭ wadu, Filip i jeŭnuch, i achryściŭ jaho. 39 A kali wyjšli z wady, Duch światy chwaciŭ Filipa, i bolej nia bačyŭ taho jeŭnuch, ale jechaŭ darohaju swajeju, radujučysia. 40 A Filip znajšoŭsia ŭ Azocie, i prachodziačy abwiaščaŭ ewaneliju usim narodam, pakul nia pryjšoŭ u Cezareju.
1 Śmierć św. Ściapana wyklikała dalejšy praśled chryścijan z boku žydoŭ. Praśled nakirawaŭsia pradusim prociŭ chryścijan z hreckich žydoŭ (hełlenistaŭ), jakija, žywučy ŭ Jeruzalimie, pryniali chryścijanstwa.
3 Šawał mieŭ na heta paŭnamoctwy Sanhedrynu.
5 Filip, adzin z siamioch dyjakanaŭ, paśla śmierci św. Ściapana zajmaje pasiarod ich pieršaje miesca ŭ pašyrańni ewanelii.
9 Čaraŭnictwa abo mahija było tady wielmi pašyrana na Ŭschodzie.
13 Chrost Symona nia byŭ ščyry. Widać, jon uwažaŭ Filipa taksama za čaraŭnika, tolki bolšaha za siabie. Pryjmajučy chrost i dałučajučysia da Filipa, jon chacieŭ zdabyć dla siabie nowuju cudatworčuju siłu.
14 "Pasłali Piatra i Jana" h. zn. uradzili, kab pajšli Piotr i Jan.
15 Sakramentu kryžmawańnia Filip nia moh dać, zatym pajšli tudy apostały.
18 Prysutnaść Ducha św. prajaŭlałasia nawonki ŭ roznych darach, jak dar mowaŭ, praročańnia i h. d. Symon chacieŭ zdabyć uładu dawańnia Ducha św.
27 Etyopija — heta siańniašniaja Abisynija z wakoličnymi krajami. Toj etyjopiec, widać, byŭ pryniaŭšy žydoŭskuju wieru i jašče nie razumieŭ dobra praroctwaŭ. Čytaŭ jon, pawodle ŭschodniaha zwyčaju, uhołas.
32 Etyjopiec čytaŭ miesca z Izaija praroka, dzie apiswajecca ciarpliwaść Mesyjaša, jaho panižeńnie i śmierć.
33 Sud nad Chrystom pryčyniŭsia nie da panižeńnia jaho, ale da ŭzwyšeńnia.
Raździeł 9
[правіць]1 A Šawał, dušučy jašče pahrozami i zabojstwam prociŭ wučniaŭ Pana, pryjšoŭ da archiświatara 2 i prasiŭ u jaho piśmaŭ u Damašak da bažnic, kab jeśli-b kaho znajšoŭ hetaha šlachu mužoŭ i žančyn, źwiazanych prywioŭ u Jeruzalim.
3 A kali byŭ u darozie, stałasia, što prybližaŭsia da Damašku. I raptam aświaciła jaho nawokał świetłaść z nieba; 4 i ŭpaŭšy na ziamlu, pačuŭ hołas da jaho kažučy: Šawał, Šawał, čamu ty mianie praśleduješ? 5 Jon skazaŭ: Chto ty jość Panie? A toj: Ja jość Jezus, katoraha ty praśleduješ. Trudna tabie prociŭ ražna brykać. 6 A dryžačy i asłupianieŭšy, jon skazaŭ: Panie, što chočaš, kab ja rabiŭ? 7 A Pan da jaho: Ustań i ŭwajdzi ŭ horad, i tam skažuć tabie, što treba tabie rabić. Tyja-ž mužy, što z im padarožničali, stajali asłupianieŭšy, čujučy, praŭda, hołas, ale nikoha nia bačačy. 8 I ŭstaŭ Šawał z ziamli, i adčyniŭšy wočy, nikoha nia widzieŭ. I wiadučy jaho za ruki, uwiali ŭ Damašak. 9 I byŭ tam praz try dni nia widziačy, i nia jeŭ i nia piŭ.
10 Byŭ-ža adzin wučań u Damašku, na imia Ananij. I skazaŭ da jaho Pan u widzieńni: Ananij! Jon-ža skazaŭ: Woś ja, Panie. 11 A Pan da jaho: Ustań i idzi na wulicu, što zawiecca prostaja i šukaj u domie Judy Šaŭła pa imiani, Tarsianina, bo woś jon molicca. 12 (A widzieŭ jon muža, na imia Ananija, uwachodziačaha i ŭkładajučaha na jaho ruki, kab atrymaŭ zrok). 13 Ananij-ža adkazaŭ: Panie, ja čuŭ ad mnohich ab hetym mužu, skolki błahoha jon zrabiŭ światym twaim u Jeruzalimie; 14 i tut jon maje ŭładu ad archiświataraŭ wiazać usich, katoryja pryzywajuć imia twajo. 15 A Pan skazaŭ da jaho: Idzi, bo jon jość dla mianie wybranaja pasudzina, kab nasiŭ imia majo pierad narodami i karalami i synami Izraila; 16 bo ja jamu pakažu, skolki treba jamu ciarpieć za imia majo.
17 I pryjšoŭ Ananij, i ŭwajšoŭ u dom, i ŭzłažyŭšy jamu ruki, skazaŭ: Šaŭle, bracie, Pan Jezus, katory źjawiŭsia tabie ŭ darozie, katoraj ty išoŭ, pasłaŭ mianie, kab ty widzieŭ i byŭ napoŭnieny Ducham światym. 18 I zaraz-ža apali z wačej jahonych byccam łuski i atrymaŭ zrok; i ŭstaŭšy, byŭ achryščany. 19 I pryniaŭšy ježu, pamacnieŭ.
I byŭ z wučniami, jakija byli ŭ Damašku, praz niekalki dzion. 20 I zaraz abwiaščaŭ u bažnicach Jezusa, što jon jość Syn Božy. 21 Staŭpianieli-ž usie, katoryja słuchali, i kazali: Ci-ž heta nia toj, što ŭ Jeruzalimie wyhublaŭ tych, katoryja pryzywali imia hetaje. I siudy patoje pryjšoŭ, kab ich źwiazanych wieści da archiświataraŭ? 22 A Šawał štoraz bolej macnieŭ i biantežyŭ žydoŭ, katoryja žyli ŭ Damašku, ćwierdziačy, što hety jość Chrystus.
23 Kali-ž prajšło mnoha dzion, žydy zrabili razam naradu, kab jaho zabić; 27 ale stali wiedamymi Šaŭłu ich podstupy. Jany-ž pilnawali i bramaŭ i dzień i noč, kab jaho zabić. 25 Ale wučni, uziaŭšy jaho ŭnačy, wypuścili jaho praz mur, spuskajučy ŭ kašy.
26 Kali-ž pryjšoŭ u Jeruzalim, staraŭsia dałučycca da wučniaŭ, ale ŭsie bajalisia jaho, nia wieručy, kab jon byŭ wučniem. 27 Ale Barnaba, uziaŭšy jaho, prywioŭ da apostałaŭ i raskazaŭ im, jak jon u darozie widzieŭ Pana i što hawaryŭ jamu, i jak u Damašku śmieła wystupaŭ u imia Jezusa. 28 I prabywaŭ z imi ŭ Jeruzalimie, uwachodziačy i wychodziačy, i śmieła wystupajučy ŭ imia Pana. 29 Hawaryŭ tak-ža z pahanami i sporyŭ z hrekami, ale jany chacieli jaho zabić. 30 Braty, dawiedaŭšysia ab hetym, adwiali jaho ŭ Cezareju i adasłali ŭ Tars.
31 A Kaścioł pa ŭsiej Judei i Halilei i Samaryi mieŭ supakoj, i budawaŭsia, chodziačy ŭ strachu Pana, i napŭniaŭsia paciašeńniem Ducha światoha.
32 I stałasia, što Piotr, kali abchodziŭ usich, pryjšoŭ da swaich, što žyli ŭ Lidździe. 33 Znajšoŭ-ža tam adnaho čaławieka, na imia Enej, ad waśmi hadoŭ lažačaha na łožy, katory byŭ sparalizawany. 34 I skazaŭ jamu Piotr: Enej, azdaraŭlaje ciabie Pan Jezus Chrystus, ustań i paściali sabie. I jon zaraz-ža ŭstaŭ. 35 I byčyli jaho ŭsie, što žyli ŭ Lidździe i ŭ Saronie; jany nawiarnulisia da Pana.
36 A była ŭ Joppie adna wučanica, na imia Tabita, što pierałožanaje značyć Sarna. Jana była poŭnaja dobrych čynaŭ i dareńniaŭ, jakija čyniła. 37 I stałasia ŭ tyja dni, što zachwareŭšy pamiarła. Abmyŭšy jaje, pałažyli jaje ŭ światlicy. 38 A jak Lidda blizka była ad Joppy, wučni pačuŭšy, što ŭ joj jość Piotr, pasłali da jaho dwuch mužoŭ, prosiačy: Nie marudź pryjści da nas. 39 I ŭstaŭšy Piotr, pajšoŭ z imi. I kali pryjšoŭ, zawiali jaho ŭ światlicu; i abstupili jaho ŭsie ŭdowy, płačučy i pakazwajučy jamu sukni i wopratki, jakija rabiła dla ich Sarna. 40 Wyprawiŭšy-ž usich proč, Piotr staŭšy na kaleni maliŭsia; i źwiarnuŭšysia da cieła, skazaŭ: Tabita, ustań. A jana adčyniła wočy swaje i ŭbačyŭšy Piatra sieła. 41 I daŭšy jej ruku, padniaŭ jaje. I paklikaŭšy światych i ŭdowy, addaŭ jaje žywuju. 42 I stała wiedama pa ŭsiej Joppie, i mnohija ŭwieryli ŭ Pana.
43 I stałasia, što praz mnoha dzion prabywaŭ u Joppie, u niejkaha Symona, harbara.
1 — 2 "Hetaha šlachu" — značyć: chryścijanskaj relihii. U Damašku była wialikaja žydoŭskaja kałonija i pasiarod jaje mnoha chryścijan. U toj čas da Kaścioła nawaročwalisia pierawažna žydy, asabliwa z hreckaj kulturaj (hełlenisty). Šawał, małady faryzej, išoŭ u Damašak, majučy paŭnamoctwy ad archiświatara, jakomu ŭ sprawach relihijnych byli paduładny žydy nawat paza Palestynaj.
4 Z hetych słoŭ widać, što chto praśleduje Kaścioł, toj praśleduje samoha Chrysta.
5 "Trudna tabie prociŭ ražna brykać" — značyć: trudna tabie zmahacca z wolaj Božaj. Na Ŭschodzie pahaniajuć žywiołu zawostarnym kijom; žywioła, brykajučy i nia chočučy iści, tolki ranicca ab hetaki ražon.
9 Z hetaha widać, jakoje wialikaje ŭražańnie zrabiła na Šaŭła toje widzieńnie i jakaja wialikaja pieramiena adbyłasia ŭ jahonaj dušy!
12 Razam z Ananijaj i Pawał mieŭ widzieńnie.
26 Šawał prybyŭ u Jeruzalim paśla troch hadoŭ ad swajho nawarotu. Praz try hady jon byŭ u Arabii, dzie z abjawaŭ Božych paznawaŭ chryścijanskuju wieru. U Jeruzalimie jon chacieŭ pabačycca z Piatrom. Chryścijanie, choć wiedali ab jahonym nawarocie, nia wieryli ŭ jaho ščyraść.
28 "Uwachodziačy i wychodziačy" — značyć: stała prabywajučy, žywučy.
29 "Z hrekami" h. zn. z žydami, pryniaŭšymi hreckuju kulturu.
32 Karystajučysia z nastupiŭšaha supakoju, Piotr adwiedywaje chryścijanskija hramady pa inšych haradoch Palestyny.
Światym i nazywalisia tady chryścijanie, bo jany byli wydzieleny z sapsutaha świetu i paświačony Bohu i jahonaj słužbie.
36 Joppa — siańniašniaja Jaffa, port nad mižziemnym moram.
Raździeł 10
[правіць]1 Byŭ-ža ŭ Cezaryi adzin muž, na imia Karnel, sotnik roty, jakaja zawiecca Italijskaj, 2 nabožny i bahabojny z usim domam swaim, robiačy wialikaje dareńnie dla narodu i molačysia zaŭsiody Bohu. 3 Jon widzieŭ jaŭna ŭ widzieńni, kala dziewiataje hadziny dnia, anieła Božaha ŭwachodziačaha da jaho i kažučaha jamu: Karnel! 4 A jon, uhladajučysia na, źniaty stracham, skazaŭ: Što, Panie? Jon-ža skazaŭ jamu: Malitwy twaje i dareńni twaje ŭzyjšli na pamiać pierad wačyma Božymi. 5 A ciapier pašli mužoŭ u Joppu i paklič niejkaha Symona, katory zawiecca Piatrom, 6 jon haścić u niejkaha Symona harbara, katoraha dom pry mory: jon tabie skaža, što tabie treba rabić. 7 I kali adyjšoŭ anieł, katory hawaryŭ jamu, jon paklikaŭ dwuch swaich słuh i bahabojnaha žaŭniera, z tych, što byli jamu paddany. 8 Raskazaŭšy im usio, jon pasłaŭ ich u Joppu.
9 A na zaŭtrašni dzień, kali jany byli ŭ darozie i prybližalisia da horadu, uzyjšoŭ Piotr na pawierch, kab pamalicca kala hadziny šostaje. 10 I kali prahaładaŭsia, zachacieŭ jeści. A kali jany hatowili, pryjšło na jaho zachapleńnie. 11 I ŭbačyŭ adčynienaje nieba i zychodziačuju niejkub pasudzinu, jak-by wialiki nastolnik, za čatary kancy spuskany z nieba na ziamlu, 12 u katorym byli ŭsie čaćwioranohija i paŭzuny i ptachi niabiesnyja. 13 I staŭsia hołas da jaho: Ustań, Piotra, zabiwaj i ješ. 14 A Piotr skazaŭ: Nia daj taho, Panie, bo nikoli ja nia jeŭ ničoha pahanaha i niačystaha. 15 A hołas iznoŭ druhi raz da jaho: Što Boh ačyściŭ, taho nie nazywaj pahanym. 16 I stałasia hetaje praz try razy, i zaraz pasudzina była ŭziataja ŭ nieba.
17 I kali Piotr sam u sabie sumniawaŭsia, što-b heta było za widzieńnie, jakoje jon bačyŭ, woś mužy, katoryja byli pasłany Karnelam, pytajučysia pra dom Symonaŭ, stali la dźwiarej. 18 I paklikaŭšy, pytalisia, ci Symon, katory zawiecca Piotr, tut maje haścinu. 19 A kali Piotr dumaŭ ad widzieńni, skazaŭ jamu Duch: Woś try mužy šukajuć ciabie. 20 Dyk ustań, zyjdzi i idzi z imi, ničoha nie sumniewajučysia, bo ja ich pasłaŭ. 21 I Piotr, zyjšoŭšy da mužoŭ, skazaŭ: Woś ja jość, katoraha wy šukajecie; što za pryčyna, dziela jakoj wy pryjšli? 22 Jany skazali: Karnel sotnik, muž sprawiadliwy i bahabojny, i majučy paświedčańnie ad usiaho žydoŭskaha narodu, atrymaŭ zahad ad anieła światoha paklikać ciabie ŭ swoj dom i pačuć ad ciabie słowy. 23 Dyk uwioŭšy ich, pryniaŭ u haścinu.
A nazaŭtra, ustaŭšy, pajšoŭ z imi; i niekatoryja z bratoŭ z Joppy išli z im. 24 Na druhich dzień uwajšoŭ u Cezareju. Karnel-ža čakaŭ ich, sklikaŭšy swaich swajakoŭ i blizkijach pryjacielaŭ. 25 I stałasia, kali ŭwajšoŭ Piotr, wyjšaŭ nasustrač jamu Karnel i ŭpaŭšy da noh jaho, pakłaniŭsia. 26 Ale Piotr padniaŭ jaho, kažučy: Ustań, i ja sam jość čaławiek. 27 I haworačy z im, uwajšoŭ i znajšoŭ mnohich, što byli zyjšoŭšysia, 28 i skazaŭ da ich: Wy wiedajecie, jak praciŭna mužu-žydu łučycca abo prychodzić da čužynca. Ale mnie pakazaŭ Boh nie nazywać niwodnaha čaławieka pahanym abo niačystym. 29 Dziela hetaha biaz sumniwu pryjšoŭ paklikany. Dyk pytajusia, dziela jakoj pryčyny wy paklikali mianie? 30 A Karnel skazaŭ: Čatyry dni tamu ŭ hetaj hadzinie maliŭsia ja na hadzinu dziewiatuju ŭ maim domie, i woś muž staŭ pierada mnoju ŭ jasnym adzieńni i skazaŭ: 31 "Karnel, wysłuchana jość malitwa twaja i dareńni twaje ŭspomnieny pierad wačyma Božymi. 32 Dyk pašli ŭ Joppu i paklič Symona, katory zawiecca Piotr, jon haścić u domie Symona harbara kala mora". 33 Dyk zaraz-ža ja pasłaŭ da ciabie; i ty dobra zrabiŭ, što pryjšoŭ. Dyk ciapier my ŭsie jość prad wačami twaimi, kab pačuć usio, što-kolečy zahadana tabie ad Pana.
34 Piotr-ža, adčyniŭšy wusny swaje, skazaŭ: Ja papraŭdzie paznaŭ, što Boh nie hladzić na asoby, 35 ale ŭ kožnym narodzie toj, chto baicca jaho i čynić sprawiadliwaść, jość pryjemny dla jaho. 36 Słowa pasłaŭ Boh dla synoŭ Izraila, abwiaščajučy supakoj praz Jezusa Chrysta — jon jość panam usich. 37 Wy wiedajecie, jakoje stałasia słowa pa ŭsiej Judei, bo pačaŭšy ad Halilei, pa chroście, jaki abwiaściŭ Jan, 38 ab Jezusie z Nazaretu, jak jaho namaściŭ Boh Ducham światym i mocaj, katory pryjšoŭ, robiačy dabro i azdaraŭlajučy ŭsich apanawanych djabłam, bo z im byŭ Boh. 39 I my świedki ŭsiaho, što ŭčyniŭ u krainie Judejskaj i Jeruzalimie; jaho zabili, pawiesiŭšy na drewie. 40 Jaho Boh uskrasiŭ na treci dzień i daŭ, što jon staŭsia jaŭnym, 41 nie ŭsiamu narodu, ale świedkam, wybranym napierad ad Boha, nam, katoryja jeli i pili z im, paśla taho jak uskros z umierłych. 42 I zahadaŭ nam abwiaščać narodu i świedčyć, što heta jon jość, katory pastaŭleny Boham sudździoju žywych i ŭmierłych. 43 Jamu ŭsie praroki dajuć paświedčańnie, što adpuščeńnie hrachoŭ atrymoŭwajuć praz imia jaho ŭsie, katoryja wierać u jaho.
44 Kali Piotr jašče hawaryŭ hetyja słowy, paŭ Duch światy na ŭsich, katoryja słuchali słowa. 45 I astaŭpianieli wiernyja z abrazańnia, katoryja byli pryjšoŭšy z Piatrom, što i na pahanaŭ była wylita łaska Ducha światoha. 46 Bo čuli ich haworačych mowami i sławiačych Boha. 47 Tady adkazaŭ Piotr: Ci-ž moža chto zabaranić wady, kab nia byli achryščanyja hetyja, katoryja atrymali Ducha światoha, tak jak i my? 48 I zahadaŭ ich achryścić u imia Pana Jezusa Chrysta. Tady prasili jaho, kab astaŭsia ŭ ich na niekalki dzion.
1 U Cezarei byŭ rymski administracyjny centr, dzie prabywali rymskija ŭłady i stajała bolšaja kolkaść wojska.
9 Hadzina šostaja — našaja dwanaccataja dnia. Žydy mieli zwyčaj malicca niekalki razoŭ udzień i na malitwu časta ŭzychodzili na roŭny pawierch domu, tam była cišynia i supakoj.
14 Spažywańnie miasa z niekatorych źwiarat žydom było zabaroniena.
16 Praz hetaje widzieńnie Boh pawučyŭ Piatra nia tolki ab tym, što pradpisańni St. Zakonu ab čystych i niačystych źwiaratach užo nie abawiazwajuć, ale i ab tym, što Boh praz smierć Syna swajho źniaŭ z pahanaŭ zakonnuju niačystatu i paklikaŭ ich razam z žydami da waładarstwa Božaha.
17 Piotr zrazu nie zrazumieŭ widzieńnia, ale zrazumieŭ jaho potym (hł. r. 28).
28 Łučycca z čužyncami zabaraniała žydom nia prawa Božaje, ale "prawy ludzkija" (pradpisańni faryzejaŭ).
35 Heta nowaje paniaćcie, dla žydoŭ dahetul niawiedamaje. Žydy dumali, što padabacca Bohu moža tolki čaławiek z žydoŭskaha narodu.
45 "Wiernyja z abrazańnia" h. zn. chryścijanie z žydoŭ.
48 Tolki praz chrost čaławiek stajecca siabram Kaścioła i členam mistyčnaha cieła Chrystowaha.
Chrost Karnela mieŭ wialikaje značeńnie dla katalickaści Kaścioła. Dahetul da Kaścioła naležali tolki žydy ("wiernyja z abrazańnia"), a ad hetaha času pačynajuć dałučacca i pahanie, čym faktyčna kaścioł stajecca katalicki (paŭsiudny), abyjmajučy i žydoŭ i pahanaŭ. Pieršym pahaninam, pryniaŭšym chrost, byŭ Karnel. Stałasia heta kala 40 hodu pa N. Chrysta.
Raździeł 11
[правіць]1 I pačuli apostały i braty, jakija byli ŭ Judei, što i pahanie pryniali słowa Božaje. 2 Kali-ž pryjšoŭ Piotr u Jeruzalim, spračalisia z im tyja, što byli z abrazańnia, 3 kažučy: Čamu ty ŭwajšoŭ da mužoŭ, majučych adrezak i jeŭ z imi?
4 A Piotr, pačaŭšy, wykładaŭ im paparadku, kažučy: 5 Ja byŭ u horadzie Joppie, molačysia, i bačyŭ u zachopleńni widzieńnie, zychodziačuju niejkuju pasudzinu, jak-by wialiki nastolnik, za čatary kancy spuskany z nieba, i pryjšoŭ až da mianie. 6 Uhladajučysia na jaho, ja pryhladaŭsia i ŭbačyŭ čaćwioranohich ziamli, i źwiaroŭ, i paŭzunoŭ, i ptachaŭ niabiesnych. 7 Pačuŭ-ža ja i hołas, kažučy mnie: "Ustań, Piotra, zabiwaj i ješ". 8 Ja-ž skazaŭ: O nie, Panie, bo pahanaje abo niačystaje nikoli nie ŭwachodziła ŭ wusny maje. 9 I adkazaŭ hołas druhi raz z nieba: "Što Boh ačyściŭ, ty nie nazywaj pahanym". 10 A hetaje stałasia praz try razy, i iznoŭ usio było ŭziata ŭ nieba.
11 I woś zaraz-ža try mužy stali ŭ domie, u katorym ja byŭ, pasłanyja z Cezarei da mianie. 12 A Duch skazaŭ mnie, kab ja išoŭ z imi, ničoha nie sumniewajučysia. Pajšli-ž sa mnoju i hetyja šeść bratoŭ, i ŭwajšli my ŭ dom muža. 13 A jon raskazaŭ nam, jak widzieŭ anieła ŭ swaim domie, stajačaha i kažučaha jamu: "Pašli ŭ Joppu i pakłč Symona, katory zawiecca Piotr, 14 jon skaža tabie słowy, praz katoryja budzieš zbaŭleny ty i ŭwieś twoj dom". 15 A kali ja pačaŭ hawaryć, paŭ Duch światy na ich, tak jak i na nas napačatku. 16 I prypomniŭ ja słowa Pana, jak jon kazaŭ: "Jan-to chryściŭ wadoju, ale wy budziecie chryščany Ducham światym" (Ap. Dz. 1, 5). 17 Dyk kali im daŭ Boh takuju-ž łasku, jak i nam, katoryja wierym u Pana Jezusa Chrysta, chto ja, što moh-by zabaranić Bohu? 18 Pačuŭšy hetaje, zamoŭkli i sławili Boha, kažučy: Dyk i pahanam daŭ Boh pakutu da žyćcia.
19 A tyja-ž, katoryja byli raźsiejany dziela ŭciśnieńnia, jakoje stałasia za Ściapana, pierajšli až da Fenicyi i Cypru i Antyochii, nikomu nia kažučy słowa, aproč tolki žydom. 20 Byli-ž niekatoryja z ich mužy Cypryjcy, jakija, kali ŭwajšli ŭ Antyochiju, hawaryli i da hrekaŭ, abwiaščajučy Pana Jezusa. 21 I była ruka Pana z imi, i wialiki lik wierujučych nawiarnuŭsia da Pana.
22 I dajšła ab ich mowa da wušej Kaścioła, jaki byŭ u Jeruzalimie, i pasłali Barnabu až da Antyochii. 23 Jon, pryjšoŭšy i ŭbačyŭšy łasku Božuju, uzradawaŭsia i napaminaŭ usich, kab pry pastanowie serca trywali ŭ Panu; 24 bo byŭ jon muž dobry i poŭny Ducha światoha i wiery. I wialikaja hramada prychinułasia da Pana. 25 I rušyŭ Barnaba ŭ Tars, kab pašukać Šaŭła; znajšoŭšy jaho, prywioŭ u Antyochiju. 26 I ceły hod jany prabyli tam u Kaściele i nawučali wialikuju hramadu, tak što wučni najpierš u Antyochii byli nazwany chryścijanami.
27 U hetyja-ž dni nadyjšli paroki z Jeruzalimu ŭ Antyochiju. 28 I ŭstaŭšy adzin z ich, na imia Ahab, abwiaščaŭ praz Ducha, što maje być pa ŭsim świecie wialiki hoład; jaki nastaŭ za Kłaŭdyja. 29 A wučni, jak chto mieŭ, pastanawili kožny pasłać na ŭsłužeńnie bratom, žywučym u Judei. 30 Što i zrabili, pasłaŭšy da staršych praz ruki Barnaby i Šaŭła.
3 — 10 Chryścijanie z žydoŭ nijak nie mahli zrazumieć, što i pahanie mohuć być paklikany da waładarstwa Božaha i zatym stawiać takija zakidy Piatru. Piotr baroniačysia, raskazwaje ab swaim widzieńni. Treba wiedać, što žydu nia možna było zachadzić u dom pahanaŭ i haścić tam.
12 Tych šaścioch bratoŭ (chryścijan), jakich Piotr byŭ uziaŭšy z saboju, idučy z Joppy da Karnela, prywioŭ z saboju ŭ Jeruzalim, kab pierad jeruzalimskaju hramadoju byli świedkami ŭsiaho, što stałasia z nawarotam Karnela.
18 Chryścijanie z žydoŭ užo pačynajuć prakonywacca, što pryniaćcie chryścijanstwa nie nakładaje abawiazku spaŭniańnia rytualnych praktyk Majsiejawaha zakonu, bo Karnel nia byŭ prymušany da abrazańnia.
19 Hetyja padziei prypadajuć na hady 36 — 45 pa N. Chr.
20 Antyochija była stalicaj Syryi i naličwała tady kala paŭmiljona nasielnictwa. Paśla Rymu i Aleksandryi była jana trecim horadam u rymskaj dziaržawie. Tam u chutkim časie zarhanizawałasia wialikaja i mocnaja chryścijanskaja hramada.
26 Nazoŭ: chryścijanie, značyć — prychilniki, wyznawalniki Chrysta. Hetaha nazowu nie dali wyznawalnikam Chrysta žydy, bo jany hetaha imieni nia lubili i nazywali chryścijan halilejanami abo nazarenami, a dali praŭdapadobna pahanie, kab adroźnić wyznawalnikaŭ Chrysta ad wyznawalnikaŭ Majsiejawaha zakonu.
Chryścijanie pamiž saboju dahetul nazywalisia wučniami, wybranymi, światymi, wiernymi, bratami, kaściołam Božym. Potym, kali ŭ samym chryścijanstwie pačali ŭzrastać herezyi i sekty, praŭdziwyja chryścijanie stali nazywać siabie katalikami, h. zn. nie wyznawalnikami nijakaj sekty, ale siabrami ahulnaha, paŭsiodnaha kaścioła. (Pa-hrecku katholike ekklesia toje samaje što paŭsiudny kaścioł).
30 "Pasłaŭšy da staršych". Staršymi (hreck. "presbiteroi") tut zawucca nia ludzi pažyłych hadoŭ, ale majučyja peŭnyja prawy i abawiazki ŭ chryścijanskaj hramadzie. Jany stanawili radu apostałaŭ, jany pamahali im u kirawańni hramadoju i byli ich zastupnikami. Pawał i Barnaba ŭstanaŭlali takich staršych nad nowazałožanymi hramadami (kaściołami); Pawał nazywaje nawat takich staršych biskupami (episkopoi Ap. Dz. 20, 28), choć jany nia byli biskupami ŭ siańniašnim značeńni. (Słowa hreckaje episkopos značyć nahladnik, dahladač).
Raździeł 12
[правіць]1 A ŭ tym-ža časie pryłažyŭ karol Herad ruki, kab zamučyć niekatorych z Kaścioła. 2 I zabiŭ Jakuba, brata Janawaha, miačom. 3 A bačačy, što spadabałasia žydom, dabawiŭ, kab uziać i Piatra. Byli-ž dni Presnakoŭ. 4 Kali jaho ŭziaŭ, pasadziŭ u wastroh, addajučy čatyrom čaćwiorkam žaŭnieraŭ pad stražu, chočučy paśla Paschi wywieści jaho prad narod. 5 I trymali Piatra ŭ wastrozie. A malitwa biaz upynku adbywałasia Kaściołam za jaho da Boha.
6 A kali Herad mieŭ wywieści jaho, u tuju noč Piotr spaŭ pamiž dwuch žaŭnieraŭ, źwiazany dwama łancuhami, i stražniki pierad dźwiaryma ścierahli wastrohu. 7 I woś anieł Panski staŭ pobač i jasnaść zaświaciła ŭ pamiaškańni, i ŭdaryŭšy ŭ bok Piatra, zbudziŭ jaho, kažučy: Ustań skorańka. I apali łancuhi z ruk jahonych. 8 I skazaŭ da jaho anieł: Apajašysia i ŭzłažy abutak twoj. I zrabiŭ tak. I skazaŭ jamu: Nadzień na siabie swaju wopratku i idzi za mnoju. 9 I wyjšaŭšy, išoŭ za im i nia wiedaŭ, što heta praŭda, što dziejałasia praz anieła, ale dumaŭ, što widzieńnie widzieŭ. 10 Prajšoŭšy-ž pieršuju i druhuju stražu, jany pryjšli da žaleznaj bramy, katoraja wiadzie ŭ horad, jana im sama adčyniłasia. I wyjšaŭšy, jany prajšli adnu wulicu, i zaraz adyjšoŭ ad jaho anieł.
11 A Piotr, pryjšoŭšy da siabie, skazaŭ: Ciapier wiedaju sapraŭdy, što pasłaŭ Pan swajho anieła i wyrwaŭ mianie z ruki Herada i z usiaho čakańnia žydoŭskaha narodu. 12 I razwažyŭšy pryjšoŭ da domu Maryi, matki Jana, katory zwaŭsia Marak, dzie byli sabraŭšysia mnohija i malilisia. 13 Kali-ž jon stukaŭ u dźwiercy bramy, wyjšła pasłuchać dziaŭčyna, na imia Rode. 14 I paznaŭšy hołas Piatra, z radaści nie adčyniła bramy, ale ŭbiehšy abwiaściła, što Piotr staić pierad bramaj. 15 A jany skazali da jaje: Ty šaleješ. Ale jana ćwiardziła, što heta tak. Jany-ž hawaryli: Heta anieł jahony. 16 A Piotr nie pierastawaŭ stukać. Kali-ž adčynili, ubačyli jaho i astaŭpianieli. 17 Daŭšy-ž znak im rukoju, kab maŭčali, jon raskazaŭ, jak Pan wywieŭ jaho z wastrohu, i skazaŭ: Pawiedamcie Jakuba i bratoŭ adb hetym. I wyjšaŭšy, pajšoŭ u druhoje miesca.
18 Kali-ž nastaŭ dzień, była niemałaja trywoha pamiž žaŭnieraŭ, što-b stałasia z Piatrom. 19 A Herad, spytaŭšysia ab im i nie znajšoŭšy, zrabiŭšy śledztwa nad stražnikami, zahadaŭ ich wieści; i wyjechaŭšy z Judei ŭ Cezareju, tam prabywaŭ.
20 Byŭ-ža jon razhniewaŭšysia na Tyryjcaŭ. A jany adnadušna pryjšli da jaho, i prakanaŭšy Błasta, katory byŭ nad spalniaju karala, prasili supakoju, tamu što inšyja krainy žywilisia ad jaho. 21 A ŭ naznačany dzień Herad, adziety ŭ karaleŭskuju adziežu, sieŭ na pasadzie i pramaŭlaŭ da ich. 22 Narod-ža kryčaŭ: Hałasy Boha, a nie čaławieka. 23 A zaraz-ža ŭdaryŭ jaho anieł Panski, tamu što nie addaŭ chwału Bohu, i stočany čarwiakami, skanaŭ.
24 A słowa Pana rasło i množyłasia. 25 Barnaba-ž i Šawał, spoŭniŭšy ŭsłužeńnie, uziaŭšy Jana, katory zwaŭsia Marak, wiarnulisia z Jeruzalimu.
1 Heta byŭ Herad Antypa I, unuk Herada W. Jon hadawaŭsia ŭ Rymie razam z cezaram Kalihułaj i byŭ da jaho padobny ŭ raspusnym žyćci. Praśledujučy chryścijan, Herad chacieŭ zdabyć dla siabie prychilnaść žydoŭskaha narodu.
4 Hetyja čaćwiorki žaŭnieraŭ pačarzie pilnawali Piatra, źmianiajučysia kožnyja 6 hadzin. Pryhetym dwuch było pobač z Piatrom, adzin pierad dźwiarami pamieškańnia, a adzin pierad bramaju.
5 Supolnaja malitwa Kaścioła maje wialikaje značeńnie i dziela hetaha kožny wierny pawinien brać u joj udzieł.
6 Piotr byŭ prykuty adnym łancuhom da adnaha žaŭniera, a druhim da druhoha.
9 Piotr spačatku dumaŭ, što heta son.
17 Jakub, zwany Mienšym, byŭ biskupam Jeruzalimu i swajakom Jezusa Chrysta, zatym časta zawiecca bratam Pana.
22 Narod u Cezarei byŭ u bolšaści pahanski i heta nia žydy, ale pahanie hetak chwalili mowu Herada, žydy nie skazali-b nikoli "hałasy Boha, a nie čaławieka".
23 Herad nie zapiarečyŭ słowam narodu i pazwoliŭ na takoje bluźnierstwa.
Raździeł 13
[правіць]II ČAŚĆ. KAŚCIOŁ PASIAROD PAHANAŬ
[правіць]1 Byli-ž u Kaściele, što byŭ u Antyochii, praroki i wučyciali, pamiž imi Barnaba i Symon, katory zwaŭsia Čorny, i Łucyj Cyrenejec, i Manahien, katory byŭ wyhadawany razam z Heradam tetrarchaj, i Šawał. 2 A kali jany adprŭlali słužbu Panu i paścili, skazaŭ im Duch światy: Adłučecie mnie Šaŭła i Barnabu na sprawu, da jakoje ja ich uziaŭ. 3 Tady pościačy i molačysia, i ŭzłažyŭšy na ich ruki, adprawili ich.
4 I jany-to, pasłanyja Ducham światym, pajšli ŭ Seleŭcyju, a adtul papłyli ŭ Cypr. 5 I kali prybyli ŭ Sałaminu, abwiaščali słowa Božaje ŭ bažnicach žydoŭskich. A mieli jany i Jana na ŭsłužeńni. 6 A pierajšoŭšy ŭsiu wyspu až da Pafy, znajšli adnaho muža čaraŭnika, falšywaha praroka, žyda, katoramu na imia było Barjezu, 7 katory byŭ pry staraście Siarhieju Paŭle, razumnym mužu. Hety, paklikaŭšy Barnabu i Šaŭła, žadaŭ słuchać słowa Božaje. 8 Supraciŭlaŭsia-ž im Elimas čaraŭnik (bo hetak tłumačycca imia jahonaje), starajučysia adwiarnuć starastu ad wiery. 9 A Šawał, jon-ža i Pawał, napoŭnieny Ducham światym, uhladajučysia na jaho, 10 skazaŭ: O poŭny ŭsiakaj zdrady i ŭsiakaj krywadušnaści synie djabła, worahu ŭsiakaj sprawiadliwaści, ty nie pierastaješ wywaračywać prostyja darohi Pana. 11 I woś ciapier ruka Pana nad taboju, i budzieš ślapy, nia widziačy sonca až da času. I zaraz-ža paŭ na jaho zmrok i ciemra, i chodziačy nawakoł, šukaŭ, chto-b jamu padaŭ ruku. 12 Tady starasta, uwidzieŭšy, što stałasia, uwieryŭ, dziwiačysia nad nawukaj Pana.
13 Kali-ž Pawał i tyja, što z im byli, adpłyli z Pafy, prybyli ŭ Perhu, u Pamfilii. Jan-ža, adyjšoŭšy ad ich, wiarnuŭsia ŭ Jeruzalim. 14 A jany, prajšoŭšy Perhu, pryjšli ŭ Antyochiju Pizydzkuju, i ŭwajšoŭšy ŭ bažnicu ŭ dzień subotni, sieli. 15 Paśla-ž pračytańnia zakonu i prarokaŭ pasłali staršyja nad bažnicaj da ich, kažučy: Mužy braty, kali jość u was jakaja mowa napaminańnia da narodu, kažecie.
16 Ustaŭšy-ž Pawał i rukoju nakazaŭšy maŭčańnie, skazaŭ: Mužy Izrailskija i katoryja baiciosia Boha, słuchajcie. 17 Boh narodu Izrailskaha wybraŭ ajcoŭ našych i ŭzwysiŭ narod, kali byli žycharami ŭ ziamli Ehipskaj, i wywieŭ ich wyšniaju rukoju z jaje, 18 i praz sorak hadoŭ času pieranasiŭ ich abyčai ŭ pustyni. 19 I źništožyŭšy siem narodaŭ u ziamli Kanaanskaj, losam padzialiŭ im ziamlu ich, 20 kala čatyrochsot piacidziesiaci hadoŭ potym; a paśla hetaha daŭ sudździaŭ až da Samuela praroka. 21 I ad taho času prasili ab karala, i daŭ im Boh Sauła, syna Cisa, muža z pakaleńnia Benjamina, saraka hadoŭ. 22 I adkinuŭšy jaho, padniaŭ im Dawida karala, katoramu dajučy paświedčańnie, skazaŭ: "Znajšoŭ ja Dawida, syna Jessaha, muža pawodle serca majho, katory budzie čynić usie zadańni maje" (I Karał. 13, 14). 23 Z jaho patomstwa Boh, pawodle abiacańnia, wywieŭ dla Izraila Zbaŭcu Jezusa, 24 kali Jan pierad woblikam prychodu jahonaha abwiaščaŭ chrost pakuty ŭsiamu narodu Izarilskamu. 25 Kali-ž Jan spoŭniŭ swoj bieh, kazaŭ: "Za kaho wy mianie ŭwažajecie, ja nia jość; ale woś idzie za mnoju, katoraha ja nia hodzien raźwiazać abutak z noh".
26 Mužy braty, syny rodu Abrahama i katoryja pamiž was bajacca Boha, wam pasłana słowa hetaha zbaŭleńnia. 27 Bo katoryja žyli ŭ Jeruzalimie i pawadary jahonyja, nie paznaŭšy jaho i asudziŭšy, wypaŭnili praročyja hałasy, jakija čytajucca kožnuju subotu, 28 i nie zanajšoŭšy z im nijakaj pryčyny śmierci, prasili ŭ Piłata, kab jaho zabić. 29 A kali dakanali ŭsio, što ab im było napisana, źniaŭšy jaho z drewa, pałažyli jaho ŭ hrobie. 30 Ale Boh padniaŭ jaho z umierłych treciaha dnia. Jaho bačyli praz mnohija dni tyja, 31 katoryja razam z im pryjšli z Halilei ŭ Jeruzalim, katoryja až dahetul jość świedkami jaho pierad narodam. 32 I my wam abwiaščajem toje abiacańnie, jakoje stałasia da ajcoŭ našych, 33 što Boh wypaŭniŭ jaho dzieciam našym, padniaŭšy Jezusa, jak i napisana jość u druhim psalmie: "Ty jość Syn moj, ja siahońnia radziŭ ciabie". 34 A što padniaŭ jaho z umierłych, kab bolej užo nie waročaŭsia da hnićcia, tak skazaŭ: Što "dam wam światoje Dawidawa wiernaje" (Iz. 55, 3). 35 Dziela taho i ŭ druhim miescy kaža: "Nia dasi światomu twajmu ŭbačyć hnićcia" (Ps. 16, 10). 36 Bo Dawid, na wiaku swaim pasłužyŭšy woli Božaj, zasnuŭ i dałučany jość da ajcoŭ swaich i ŭbačyŭ hnićcio. 37 Ale kaho Boh uskrasiŭ z umierłych, toj nia bačyŭ hnićcia.
38 Niachaj-ža budzie wam wiedama, mužy braty, što praz jaho abwiaščajecca wam adpuščeńnie hrachoŭ; i ad usiaho, ad čaho wy nie mahli być apraŭdanymi praz zakon Majsieja, 39 praz jaho kožny, chto wieryć, bywaje apraŭdany. 40 Dyk hladziecie, kab nia pryjšło na was, što skazana ŭ prarokaŭ: 41 "Ubačcie, pahardniki, i dziwieciesia, i zhińcie, bo čyniu sprawu ŭ dni wašyja, sprawu, jakoj wy nie pawierycie, kali-b chto raskazaŭ wam" (Awwak. 1, 5).
42 A kali jany wychodzili, prasili, kab u nastupnuju subotu hawaryli da ich hetyja słowy. 43 Kali-ž była raspuščana bažnica, mnoha žydoŭ i nabožnych nowanawiernienych pajšło za Paŭłam i Barnabaj, katoryja haworačy radzili im trywać u łascy Božaj.
44 A ŭ nastupnuju subotu blizu ŭwieś horad zyjšoŭsia słuchać słowa Božaha. 45 Ale žydy, ubačyŭšy hramady, napoŭnilisia zajzdraściaj i bluźniačy piarečyli tamu, što hawaryŭ Pawał. 46 Tady Pawał i Barnaba ćwiorda skazali: Dla was treba było naŭpierad hawaryć słowa Božaje, ale zatym što wy adkidajecie jaho i pryznajecio siabie niahodnymi žyćcia wiečnaha, woś iy zwaročwajemsia da pahanaŭ. 47 Bo hetak zahadaŭ nam Pan: "Pastawiŭ ciabie na świetłaść pahanaŭ, kab byŭ na zbaŭleńnie až kraj ziamli" (Iz. 49, 6). 48 Pahanie-ž pačuŭšy, uzradawalisia i sławili słowa Pana; i ŭwieryli katoryja-tolki byli pryznačany da žyćcia wiečnaha.
49 I razsiawałasia słowa Pana pa ŭsiej krainie. 50 Ale žydy padburyli nabožnych i pawažanych žančyn i pieršych u horadzie, i padniali praśled proci Paŭła i Barnaby, i wykinuli ich z swaich hranic. 51 Jany-ž, abtrosšy na ich pył z noh, pryjšli ŭ Ikoniju. 52 Wučni tak-ža napaŭnialisia radaściaj i Ducham światym.
1 "Praroki" mieli dar wykazwańnia abjawaŭ Ducha św. a "wučyciali" — mieli dar nawučańnia ewanelii. Jany mieli ŭ pieršapačatkowym kaściole wialikaje značeńnie.
2 "Adpraŭlali słužbu" h. zn. nabaženstwa. Słužba Božaja składałasia tady z malitwaŭ, nawuki, praročańnia i św. Eŭcharystyi.
3 Praroki i wučyciali antyochskija praz uzłažeńnie ruk nie dali Paŭłu i Barnabie daru apostalstwa, bo Pawał byŭ paklikany samym Chrystom, a Barnaba — apostałami, a dali im bahasławienstwa i paŭnamoctwa ad kaścioła ŭ Antyochii na ich pracu.
5 Sałamina — port na Cypry. Pawał i Barnaba zwaročwajucca najpierš da žydoŭ, bo da ich pieršych treba było zwaročwacca pawodle zahadu Chrystowaha (Mt. 10, 6; 15, 24), aproč hetaha ŭ žydoŭskija bažnicy prychodzili nia tolki žydy, ale i prozelity, jakija šukali praŭdy Božaj. Pasiarod hetych apošnich było mnoha prychilnikaŭ nawuki Chrystowaj.
7 Starasta Siarhiej, widać, naležaŭ da tych znatnych rymlan, jakija lubili mieć na swaim dwary wučonych i čaraŭnikoŭ, znajučych tajomnyja siły pryrody i pakazwajučych roznyja dziwy. Siarhiej, pačuŭšy ab Paŭle i Barnabie, chacieŭ i ich pasłuchać, što było niepryjemnym dla taho čaraŭnika-maha.
9 Šawał (Sauł) źmianiŭ swajo žydoŭskaje imia na rymskaje Pawał (Paŭłus), kab mieć dostup da rymlan i hrekaŭ.
11 "Da času" značyć: pakul nie nawiernieśsia.
13 Pamfilija — prawincyja ŭ Małoj Azii. Tut Jan Marak pakinuŭ apostałaŭ i wiarnuŭsia ŭ Jeruzalim, čym adchiliŭ ad siabie Paŭła.
14 Heta była druhaja Antyochija, jakaja lažała pasiaredzinie M. Azii na handlowym šlachu z Ezefu na Uschod. Nasielnictwa składałasia z fryhijcaŭ, hrekaŭ, rymlan i žydoŭ.
16 "Katoryja baiciosia Boha" — heta zwarot adnosiŭsia da pahanaŭ, nawiernienych na žydoŭskuju wieru (prozelitaŭ).
25 "Jan spoŭniŭ swoj bieh" — zn. skončyŭ swajo pasłanstwa.
27 "Wypaŭnili praročyja hałasy" h. zn. spoŭnili toje, što było napisana prarokami ab Chryście.
30 — 31 Praŭda ab uskrasieńni Chrystowym zaŭsiody wiaściłasia apostałami, jak hałoŭnaja praŭda chryścijanstwa. Świedkami ŭskrosu Chrystowaha byli tyja, jakija jaho widzieli ŭskrosšym, prabywali z im i datykalisia da jaho.
35 — 37 Słowy : "Nie dasi Światomu twajmu ŭbačyć hnićcia" nia mohuć adnosicca da Dawida, bo jon pamior i byŭ padlehły hnićciu, značyć, jon jość Mesyjaš, bo na im spoŭnilisia hetyja praročyja słowy.
44 Pryjšli ŭ bažnicu i prozelity, kab słuchać Paŭła i heta wielmi aburyła žydoŭ.
51 "Abtrosšy pył" hł. Mt. 10, 14.
Raździeł 14
[правіць]1 I stałasia ŭ Ikonii, što ŭwajšli jany razam u žydoŭskuju bažnicu i hawaryli tak, što ŭwieryła wialikaje mnostwa žydoŭ i hrekaŭ. 2 Tyja-ž žydy, što byli niawiernymi, padniali i padburyli da hniewu dušy pahanaŭ prociŭ bratoŭ. 3 Dyk mnoha času prawiali, adwažna wystupajučy ŭ Panu, katory dawaŭ słowu paświedčańnie swajej łaski i čyniŭ, što znaki i cudy dziejalisia praz ruki ich. 4 I padzialiłasia mnostwa horadu: i byli adny z žydami, a druhija z apostałami. 5 Kali-ž staŭsia nacisk pahanaŭ i žydoŭ z inšymi pawadyrami, kab ich źniawažyć i zakamienawać, 6 jany, dawiedaŭšysia, uciakli ŭ likaonskija harady, Listru i Derbu, i ŭsiu nawakoł krainu, i tam abwiaščali ewaneliju.
7 I siadzieŭ u Listry adzin muž chwory na nohi, kulhawy z łona matki swajej, katory nikoli nie chadziŭ. 8 Jon słuchaŭ haworačaha Paŭła. Hety, hlanuŭšy na jaho i bačučy, što maje wieru, kab stacca zdarowym, 9 skazaŭ wialikim hołasam: Ustań na twaje nohi prosta! I wyskačyŭ i chadziŭ.
10 Hramady-ž, kali ŭbačyli, što ŭčyniŭ Pawał, padniali swoj hołas, pa-likaonsku kažučy: Bahi, staŭšysia padobnymi da ludziej,zyjšli da nas. 11 I nazywali Barnabu Jupiteram, a Paŭła Merkurym, bo jon byŭ pawadyrom u słowie. 12 Światar tak-ža Jupitera, byŭšaha pierad horadam, dastawiŭšy wały i wianki da bramaŭ, chacieŭ z narodam składać achwiaru. 13 Kali ab hetym pačuli apostały Barnaba i Pawał, raździoršy adziežu swaju, jany skočyli ŭ hramady, kryčačy 14 i kažučy: Mužy, što wy heta robicie? I my jość śmiarotnyja, padobnyja da was ludzi; my abwiaščajem wam, kab wy ad hetych marnotaŭ nawiarnulisia da Boha žywoha, katory ŭčyniŭ nieba i ziamlu, i mora, i ŭsio, što ŭ ich jość; 15 katory ŭ miłułych wiakoch dapuściŭ usim pahanam iści swaimi darohami. 16 Adnaka-ž nie pakinuŭ samoha siabie biez paświedčańnia, čyniačy dabro z nieba, dajučy daždžy i ŭradžajnyja časy, napaŭniajučy ježaj i radaściaj sercy našyja. 17 I heta kažučy, ledź uspakoili hramady, kab im nie achwiarawali.
18 A nadyjšli niekatoryja žydy z Antyochii i Ikonii i nahawaryŭšy hramady dy ŭkamienawaŭšy Paŭła, wywałakli za horad, dumajučy, što jon pamior. 19 Ale kali jaho abstupili wučni, jon ustaŭšy, uwajšoŭ u horad i na druhi dzień rušyŭ z Barnabaj u Derbu.
20 Kali-ž abwieścili ewaneliju henamu horadu i mnohich nawučyli, wiarnulisia ŭ Listru, i ŭ Ikoniju, i ŭ Antyochiju, 21 ućwiardžajučy dušy wučniaŭ i napaminajučy, kab trywali ŭ wiery, dy što praz mnoha ŭciśnieńniaŭ treba nam uwajści ŭ karaleŭstwa Božaje. 22 I kali pastawili im świataraŭ u kožnym kaściele i pamalilisia z pastami, paručyli ich Panu, u katoraha ŭwieryli. 23 A prajšoŭšy Pizydyju, pryjšli ŭ Pamfiliju, 24 i skazaŭšy słowa Pana ŭ Perzie, pajšli ŭ Atliju, 25 a adtul adpłyli ŭ Antyochiju, adkul byli addadzieny łascy Božaj na sprawu, jakuju spoŭnili.
26 A pryjšoŭšy i sabraŭšy kaścioł, raskazali, skolki ŭčyniŭ z imi Boh i što adčyniŭ pahanam dźwiery wiery. 27 I prabyli niemały čas z wučniami.
11 Barnaba byŭ bolšaha ŭzrostu, dyk jaho pryjmali za Jupitera (Zeusa), a hawarkoha Paŭła za Merkuraha, pasłanca bahoŭ.
12 Światynia Jupitera była za haradzkimi ścienami, dyk i nazywałasia "Zeus pierad horadam". Światar prywioŭ wały da bramaŭ domu, dzie žyli apostały.
13 "Raździoršy adziežu swaju" — pawodle tahačasnaha zwyčaju na znak žalu i smutku.
15 Pahanami Boh nie apiekawaŭsia tak, jak žydami, katorym daŭ Zakon.
16 Adnaka-ž i pahanie mahli paznać Boha z Jahonych dabradziejstwaŭ i dametnaści ŭ pryrodzie.
18 Jak bačym, narod u swajej masie jość zaŭsiody źmienliwy i idzie za tym, chto ŭmieje wykarystać jahonyja słabaści i časowyja nastroi.
25 Wiarnulisia da Antyochii Syryjskaj kala 48 h. paśla Nar. Chrysta.
Raździeł 15
[правіць]1 A niekatoryja, pryjšoŭšy z Judei, nawučali bratoŭ: Što kali wy nie abrežaciesia pawodle Majsiejawaha abyčaju, nia možacie zbawicca. 2 Dyk kali paŭstaŭ niemały spor u Paŭła i Barnaby prociŭ ich, pastanawili, kab Pawał i Barnaba i niekatoryja druhija spamiž inšych pajšli ŭ hetaj sprawie do apostałaŭ i staršych u Jeruzalim. 3 Dyk jany, prawiedzienyja kaściołam, prachodzili Fenicyju i Samaryju, raskazwajučy ab nawarocie pahanaŭ, i rabili wialikuju radaść usim bratom.
4 Kali-ž pryjšli ŭ Jeruzalim, byli pryniaty Kaściołam i apostałami i staršymi, abwiaščajučy, skolki z imi ŭčyniŭ Boh. 5 A paŭstali niekatoryja z sekty faryzejaŭ, katoryja ŭwieryli, kažučy: Što treba ich abrezać i zahadać, kab zachoŭwali zakon Majsieja.
6 I sabralisia apostały i staršyja, kab razhladzieć hetaje słowa. 7 Kali-ž paŭstała wialikaja sprečka, ustaŭšy Piotr, skazaŭ da ich: Mužy braty, wy wiedajecie, što z daŭnych dzion Boh wybraŭ spamiž nas, kab praz maje wusny pahanie słuchali słowa ewanelii i wieryli. 8 I Boh, katory znaje sercy, daŭ paświedčańnie, dajučy im Ducha światoha tak jak i nam, 9 i ničoha nie adroźniŭ pamiž nami i imi, wieraj ačyščajučy sercy ich. 10 Dyk ciapier našto spakušwajecie Boha, kab uzłažyć na šyi wučniaŭ jarmo, jakoha nie mahli nasić ani ajcy našy, ani my? 11 Ale praz łasku Pana Jezusa Chrysta my wierym, što zbawimsia, tak jak i jany.
12 I zamoŭkła ŭsio mnostwa, i słuchali Barnabu i Paŭła, raskazwajučych, jakija wialikija znaki i cudy ŭčyniŭ Boh pamiž pahanaŭ praz ich.
13 A kali zamoŭkli, adkazaŭ Jakub, kažučy: Mužy braty, pasłuchajcie mianie! 14 Symon raskazaŭ, jak pierš Boh adwiedaŭ, kab z pahanaŭ uziać narod dla imieńnia swajho. 15 I z hetym zhadžajucca słowy prarokaŭ (Am. 9, 11-12), jak jość napisana: 16 "Paśla hetaha wiarnusia i adbuduju pałatku Dawida, katoraja ŭpała, i ruiny jaje adbuduju i papraŭlu jaje, 17 kab druhija ludzi šukali Pana i ŭsie narody, nad katorymi pryzwana imia majo, kaža Pan, jaki čynić heta". 18 Wiedamaja jość Panu ad wieku sprawa jahona. 19 Dziela hetaha ja ŭwažaju, nie biespakoić tych, katoryja z pahanaŭ nawaračwajucca da Boha, 20 ale napisać da ich, kab ustrymoŭwalisia ad brydotaŭ bałwanaŭ, i błudu, i dušanaha, i krywi. 21 Bo Majsiej z daŭnych časoŭ maje ŭ kožnym horadzie tych, što jaho abwiaščajuć u bažnicach, dzie ŭ kožnuju subotu čytajecca.
22 Tady spadabałasia apostałam i staršym z usim kaściołam, kab wybrać spasiarod siabie mužoŭ i pasłać u Antyochiju z Paŭłam i Barnabaj: Judu, katory nazywaŭsia Barsaba, i Syłu, mužoŭ pieršych pamiž bratami, 23 napisaŭšy praz ich ruki: Apostały i staršyja braty, tym, katoryja jość ŭ Antyochii i ŭ Syryi i ŭ Cylicyi, bratom z pahanaŭ, prywiet. 24 Dziela taho što my čuli, što niekatoryja z nas wyjšaŭšy, ustrywožyli was sławami, adwaročwajučy dušy wašy, katorym my nie zahadali, 25 spadabalisia nam, sabraŭšymsia ŭ wadno, wybrać mužoŭ i pasłać da was z najdaražejšymi našymi Barnabaj i Paŭłam, katoryja wydali dušy swaje za imia Pana našaha Jezusa Chrysta. 27 Dyk pasłali my Judu i Syłu, katoryja tak-ža sami pierakažuć wam sławami hetaje ž. 28 Bo zdałosia Duchu światomu i nam nie nakładać na was bolej nijakaha ciažaru, aproč hetych kaniečnych: 29 kab wy ŭstrymalisia ad achwiarawańnia bałwanom, i krywi, i dušanaha, i błudu; čaho wy ścierahučysia, dobra zrobicie. Bywajcie zdarowy.
30 Dyk tyja wypraŭlenyja pryjšli ŭ Antyochiju i sabraŭšy mnostwa, pieradali piśmo. 31 Pračytaŭšy jaho, jany ŭzradawalisia z paciašeńnia. 32 A Juda i Syła, budučy i sami prarokami, mnohim słowam paciašali bratoŭ i ŭćwiardžali. 33 A prabyŭšy tam niejki čas, jany byli z supakojem wypraŭleny bratami da tych, katoryja ich prysłali. 34 Zdałosia-ž Syłu tam astacca, a Juda adzin pajšoŭ u Jeruzalim. 35 Pawał-ža i Barnaba prabywali ŭ Antyochii, nawučajučy i abwiaščajučy z mnohimi druhimi słowa Božaje.
36 Paśla-ž niekalkich dzion skazaŭ Pawał da Barnaby: Wiarnuŭšysia adwiedajma bratoŭ pa ŭsich haradoch, u katorych my abwiaščali słowa Pana, jak jany majucca. 37 A Barnaba chacieŭ uziać z saboju i Jana, katory nazywaŭsia Marak. 38 Ale Pawał prasiŭ, kab jon, jak toj, katory adstaŭ ad ich ad Pamfilii i nie chadziŭ z imi na sprawu, nia byŭ pryniaty. 39 Dyk stałasia niazhoda, tak što jany adyjšli adzin ad druhoha, a Barnaba-to, uziaŭšy Marka, adpłyŭ na Cypr.
40 Pawał-ža, wybraŭšy Syłu, rušyŭ, paručany bratami łascy Božaj. 41 I abchodziŭ Syryju i Cylicyju, ućwiardžajučy kaścioły, zahadwajučy bierahčy zahady apostałaŭ i staršych.
1 Niekatoryja spasiarod žydoŭ, pryniaŭšych chryścijanstwa, uporysta ćwiardzili, što pahanie, pryjmajučy chrost, pawinny paddacca starazakonnamu abrazańniu i spaŭniać relihijnyja praktyki St. Zakonu. Hetyja chryścijanie nieabrezanych uwažali za niačystych i nie chacieli z imi łučycca ani pry stałoch (ahapach), ani pry malitwie. Hetyja-to, nia mohučy ničoha zrabić u Jeruzalimie, pryjšli ŭ Antyochiju, kab tut pašyrać swaje pahlady.
7 "Z daŭnych dzion" h. zn. ad nawarotu Karnela, jakoje adbyłosia kali 10 hadoŭ tamu.
9 Wiera, chrost i Duch św. ačyścili sercy pahanaŭ, dyk nia možna ich uwažać za niačystych.
19 Jarma šmatlikich pradpisańniaŭ St. Zakonu nie mahli nasić (spoŭnić) nawat prawawiernyja žydy.
13-19 Jakub, zwany mienšym, swajak Jezusa, biskup Jeruzalimu, byŭ ahulna pawažany nawat u žydoŭ za swaju sprawiadliwaść i ścisłaje wypaŭnieńnie Zakonu. I jon prychilajecca da słoŭ Piatra, kab nie nakładać lišniaha ciažaru na tych, što nawaračwajucca z pahanstwa da wiery Chrystowaj.
20 Jakub adnak uwažaje patrebnym zabaranić chryścijanam, nawiernienym z pahanstwa, jeści miasa, achwiarawanaje bałwanom ("brydotaŭ bałwanaŭ"); wyścierahacca błudu h. zn. žanicca z kroŭnymi i swajakami, a takža prymać udzieł u raspusnych ihryščach, jakija adbywalisia pry pahanskich relihijnych ceremonijach, jeści miasa z zadušanaj žywioły, bo tam była kroŭ, bo pawodle tahačasnych paniaćciaŭ, duša (h. zn. žyćcio cieła) jość u krywi.
28 "Zdałosia Duchu św. i nam" — hetymi sławami apostały wykazwajuć, što heta pastanowa jość ad Ducha św., jakomu piarečyć nia možna.
"Apostalski sabor" adbyŭsia kala 50 hodu paśla Nar. Chr.
39 Hety razychod byŭ, widać, u namierach Božych, bo Banaba, prybyŭšy na Cypr, swajej pracaj pakryŭ hety wostraŭ kaściołami, a Pawał taksama Małuju Aziju i Hrecyju.
40 Syła byŭ blizkim da apostałaŭ i staršych u Jeruzalimie i, tak jak Pawał, byŭ rymskim hramadzianinam (hł. Ap. Dz. 15, 22 — 27 i 16, 37).
Raździeł 16
[правіць]1 I pryjšoŭ u Derbu i ŭ Listru. I woś byŭ tam adzin wučań, na imia Cimafiej, syn žančyny žydoŭki, wiernaj, baćki pahanina. 2 Hetamu dawali dobraje paświedčańnie braty, katoryja byli ŭ Listry i Ikonii. 3 Pawał chacieŭ, kab jon z imi rušyŭ, i ŭziaŭšy abrezaŭ jaho dziela žydoŭ, jakija byli ŭ tych miascoch. Bo ŭsie wiedali, što baćka jahony byŭ pahanin. 4 A kali jany prachodzili harady, pieradawali im bierahčy ŭstawy, jakija byli pastanoŭleny apostałami, katoryja byli ŭ Jeruzalimie. 5 A kaścioły-to ŭćwiardžalisia ŭ wiery i ŭzrastali likam štodnia.
6 A kali pierajšli Fryhiju i krainu Hałackuju, zabarniŭ im Duch światy hawaryć słowa Božaje ŭ Azii. 7 I prajšoŭšy ŭ Miziju, manilisia iści ŭ Bityniju, i nie dazwoliŭ im Duch Jezusa.
8 Kali-ž pierajšli Miziju, pryjšli ŭ Troadu. 9 I pakazałasia Paŭłu ŭnačy widzieńnie: Adzin muž Makiedoniec staŭ i prasiŭ jaho i kazaŭ: Pierajšoŭšy ŭ Makiedoniju, pamažy nam. 10 I jak ubačyŭ widzieńnie, zaraz pastaralisia my rušyć u Makiedoniju, budučy peŭnymi, što Boh nas paklikaŭ abwiaščać im ewaneliju.
11 I pływučy z Troady, my ŭ prostym kirunku prybyli ŭ Samotrakiju, a ŭ nastupny dzień u Neapal; 12 a adtul u Filippy, katoryja jość pieršym horadam taje čaści Makiedonii, kałonija. I byli my ŭ hetym horadzie niekalki dzion, hutaručy.
13 A ŭdień subotni my wyjšli za bramu da raki, dzie, zdawałasia, była malitwa, i sieŭšy hawaryli da žančyn, jakija byli zyjšoŭšysia. 14 Słuchała-ž adna žančyna, na imia Lidyja, z horadu Tyatyru, jakaja handlawała purpuraj, pakłońnica Božaja; adčyniŭ Pan jaje serca, kab zwažać na toje, što hawaryŭ Pawał. 15 Kali-ž jana była achryščana i dom jaje, prasiła, kažučy: Kali wy sudzicie, što ja wiernaja Panu, uwajdziecie ŭ moj dom i žywiecie. I prymusiła nas.
16 I stałasia, kali my išli na malitwu, spatkałasia z nami adna dziaŭčyna, katoraha mieła wieščaha ducha i katoraja warožučy, dawała swaim haspadarom wialiki dachod. 17 Jana, idučy za Paŭłam i za nami, kryčała, kažučy: Hetyja ludzi jość słuhi najwyšejšaha Boha, jany abwiaščajuć wam darohu zbaŭleńnia. 18 Hetaje-ž jana rabiła praz mnoha dzion. Ale Pawał, praniaty bolem i źwiarnuŭšysia, skazaŭ duchu: Zahadywaju tabie ŭ imia Jezusa Chrysta wyjści z jaje. I wyjšaŭ u tuju-ž časinu.
19 Haspadary-ž jaje, bačučy, što wyjšła nadzieja ichnaha dachodu, schapiŭšy Paŭła i Syłu, zawiali na rynak da načalnikaŭ, 20 i addajučy ich uładam, skazali: Hetyja ludzi trywožać horad naš, bo jany žydy 21 i abwiaščajuć abyčaj, katoraha nam nia možna pryniać ani čynić, bo my rymlanie. 22 I źbiehsia narod prociŭ ich, a ŭłady, parwaŭšy ichnyja wopratki, prykazali bić ich rozhami. 23 I daŭšy im mnoha ŭdaraŭ, pasadzili ich u wastroh, zahadwajučy storažu, kab pilna ich ściaroh. 24 Jon, atrymaŭšy taki zahad, pasadziŭ ich u nutrany wastroh, a nohi ich zamknuŭ u kałodu.
25 A ŭpoŭnačy Pawał i Syła molačysia chwalili Boha. I słuchali ich tyja, što byli ŭ wastrozie. 26 A raptam stałasia wialikaje ziamletrasieńnie, tak što zrušylisia fundamenty wastrohu. I zaraz-ža adčynilisia ŭsie dźwiery, i raźwiazalisia puty ŭsich. 27 A storaž wastrohu, pračnuŭšysia i ŭbačyŭšy adčynienyja dźwiery wastrohu, wyciahnuŭšy mieč, chacieŭ zabić siabie, dumajučy, što wiaźni paŭciakali. 28 Ale Pawał zakryčaŭ wialikim hołasam, kažučy: Nie rabi sabie ničoha drennaha, bo my ŭsie tut. 29 I zažadaŭšy światła, uwajšoŭ i dryžučy ŭpaŭ da noh Paŭłu i Syli. 30 I wywieŭšy ich wonki, skazaŭ: Pany, što mnie treba rabić, kab zbawicca? 31 A jany skazali: Wier u Pana Jezusa i budzieš zbaŭleny ty i twoj dom. 32 I hawaryli słowa Pana jamu i ŭsim, katoryja byli ŭ jaho domie. 33 I ŭziaŭšy ich u tuju časinu nočy, abmyŭ rany ich; i byŭ achryščany jon sam i ŭwieś dom jahony biezadkładna. 34 I zawioŭšy ich u swoj dom, zastawiŭ im stoł i ciešyŭsia z usim domam swaim, uwieryŭšy ŭ Boha.
35 Kali-ž nastaŭ dzień, pasłali ŭłady liktaraŭ, kažučy: Puści hetych ludziej. 36 I storaž wastrohu pierakazaŭ hetyja słowy Paŭłu: Što ŭłady pasłali, kab wy byli wypuščany. Dyk ciapier wyjšaŭšy, idziecie ŭ supakoju. 37 Pawał-ža skazaŭ im: Ababiŭšy publična nas niezasudžanych, ludziej rymlan, pasadzili ŭ wastroh, a ciapier patajkom nas wykidajuć? Nia tak, ale niachaj pryjduć 38 i sami nas wykinuć. I zbajalisia, pačuŭšy, što jany rymlanie. 39 I pryjšoŭšy, pieraprasili ich i wywieŭšy, prasili, kab wyjšli z horadu. 40 Wyjšaŭšy-ž z wastrohu, zajšli da Lidyi, i pabačyŭšy bratoŭ, paciešyli ich i wyrušyli.
1 Maci Cimafieja była achryščanaj žydoŭkaj.
8 U Troadzie da Paŭła dałučyŭsia ewanelist Łukaš i zatym u dalejšych radkoch raskaz idzie ŭ pieršaj asobie množnaha liku (my pastaralisia, my prybyli i h. d.) i heta dokaz, što aŭtaram Ap. Dziejaŭ jość św. Łukaš.
13 Žydy stawili bažnicy i źbiralisia na malitwu blizka pływučaj wady, a heta dziela swaich rytualnych abmywańniaŭ.
14 "Pakłońnica Božaja" h. zn. nawiernienaja z pahanaŭ da žydoŭskaj wiery (prozelitka).
16 Dzŭčyna taja była niawolnicaj i dachod z jejnaj waražby zabirali jaje haspadary.
18 Pawał, wyhaniajučy złoha ducha, chacieŭ adchilić ad siabie ŭsiakija ludzkija padazreńni ŭ łučnaści z hetym ducham.
21 Žychary Filippaŭ mieli ich za wyznawalnikaŭžydoŭskaha zakonu, a hetym zakonam rymlanie pahardžali.
27 Kali wiazień uciok, to rymskaje prawa karała storaža takoju samaju karaju, na jakuju zasłužyŭ wiazień.
33 Pad upływam chryścijanskaj, apostalskaj lubowi ŭ dušy pahanina rodziacca dobryja pačućci, jakija prywodziać jaho da chryścijanstwa.
37 Rymskaje prawa zabaraniała bić rozhami rymskich hramadzian. Apostały, dachodziačy swajho prawa, baroniać nia tolki siabie, ale i samoj sprawy, jakaja mahła-b paciarpieć, kali-b ludzi pačali ŭwažać apostałaŭ za niejkich złačyncaŭ.
40 Tut iznoŭ raskaz wiadziecca ŭ treciaj asobie množnaha liku, z čaho možna zrabić wywad, što Łukaš astaŭsia ŭ Filippach.
Raździeł 17
[правіць]1 A kali jany prajšli Amfipał i Apałoniju, pryjšli ŭ Tessałoniku, dzie była žydoŭskaja bažnica. 2 I pawodle zwyčaju Pawał uwajšoŭ da ich i praz try suboty hawaryŭ im z Pisańniaŭ, 3 adkrywajučy i wywodziačy, što treby było, kab Chrystus ciarpieŭ i ŭstaŭ z umierłych, i što hety Jezus jość Chrystusam, katoraha ja wam abwiaščaju. 4 I niekatoryja z ich uwieryli i dałučylisia da Paŭła i Syli; i z nabožnych, i z pahanaŭ wialikaje mnostwa, i niamała znatnych žančyn.
5 Ale žydy, zajzrujučy, i nabraŭšy z černi niekatrych błahich ludziej, i zrabiŭšy hramadu, uzburyli horad; i napaŭšy na dom Jazona, šukali ich, kab wywieści da narodu. 6 I nie znajšoŭšy ich, ciahnuli Jazona i niekatorych bratoŭ da načalnikaŭ horadu, kryčučy: Što tyja, katoryja ŭzburwajuć horad, i siudy pryjšli, 7 ich pryniaŭ Jazon, a jany ŭsie pastupajuć prociŭ ustawaŭ cezara, što jość inšy karol, Jezus. 8 I ŭzburyli narod i načalnikaŭ horadu, katoryja hetaje słuchali. 9 I ŭziaŭšy paruku ad Jazona i ad inšych, puścili ich.
10 A braty zaraz-ža ŭnačy wyprawili Paŭła i Syłu ŭ Bereju. Jany, pryjšoŭšy, uwajšli ŭ žydoŭskuju bažnicu. 11 Hetyja-ž byli šlachietniejšyja za tych, što jość u Tessałonicy, jany prniali słowa z usiej achwotaj, štodnia raźbirajučy Pisańni, ci heta tak majecca. 12 I mnoha-ž z ich uwieryła, i žančyn pawažanych i niamała mužoŭ. 13 Kali-ž dawiedalisia žydy ŭ Tessałonicy, što i ŭ Berei Pawał abwiaščaje słowa Božaje, pryjšli i tudy, uzwarušwajučy i padburwajučy mnostwa. 14 I tady zaraz-ža braty wyprawili Paŭła, kab išoŭ až da mora, a Syła i Cimafiej astalisia tam.
15 A tyja, što prawodzili Paŭła, zawiali jaho až u Ateny, i atrymaŭšy ad jaho zahad da Syli i Cimafieja, kab čym-chutčej pryjšli da jaho, wyrušyli.
16 Kali-ž Pawał čakaŭ na ich u Atenach, buryŭsia ŭ im duch jahony, bačučy horad addadzieny bałwachwalstwu. 17 Dyk hawaryŭ u bažnicy z žydami i z nabožnymi, i na rynku praz usie dni da tych, što tam byli. 18 Niekatoryja-ž epikurejcy i stoiki fiłozafy sporyli z im. I niekatoryja kazali: što choča skazać hety hawarun? A druhija: Zdajecca, jon jość wiaščunom nowych bahoŭ; bo jon abwiaščaŭ im Jezusa i ŭskrašieńnie.
19 I ŭziaŭšy jaho, zawiali ŭ Areopah, kažučy: Ci možam wiedać, jakaja jość heta nowaja nawuka, jakuju ty kažaš? 20 Bo niešta nowaje ty prynosiš dla našych wušej, dyk chočam wiedać, što heta maje być. 21 (A ŭsie atency i pryšłyja hości ničym inšym nie zajmalisia, jak tolki kab abo pahawaryć abo pasłuchać niešta nowaje).
22 Pawał-ža, staŭšy pasiarod Areopahu, skazaŭ: Mužy atenskija, z usiaho ja baču, što wy jak-by nadta nabožnyja. 23 Bo prachodziačy i ŭhladajučysia na wašy świataści, ja znajšoŭ i aŭtar, na katorym było napisana: Niawiedamamu Bohu. Dyk toje, čamu wy nia wiedajučy pakłaniajeciesia, ja wam abwiaščaju. 24 Boh, katory stwaryŭ świet i ŭsio, što ŭ im jość, jon, budučy Panam nieba i ziamli, žywie nie ŭ światyniach zbudawanych rukami, 25 i nia bywaje słaŭleny rukami čaławiečymi, patrabujučy niečaha, bo sam daje ŭsim žyćcio, i dychańnie, i ŭsio. 26 I ŭčyniŭ z adnaho ŭwieś rod čaławiečy, kab žyli pa ŭsim wobliku ziamli, abaznačajučy pastanoŭlenyja časy i hranicy ichnaha asielišča, 27 kab šukali Boha, moža časam dakranucca da jaho abo znojduć, choć jon niedaloka ad kožnaha z nas. 28 Bo ŭ im my žywiom i ruchajemsia i isnujem, jak i niekatoryja z wašych paetaŭ skazali: "Bo my i rod jahony". 29 Dyk kali my rod Božy, nie pawinny dumać, što Bostwa padobnaje da zołata, abo sierabra, abo kamieńnia, da reźby ramiasła i wydumki čaławiečaj. 30 I nie zwažajučy na časy hetaha niawiedańnia, Boh ciapier abwiaščaje ludziam, kab usie ŭsiudy pakutywali, 31 tamu što pastanawiŭ dzień, u katory maje sudzić świet u sprawiadliwaści praz Muža, katoraha pastanawiŭ, padajučy wieru ŭsim, uskrasiŭšy jaho z umierłych.
32 Kali- ž jany pačuli ab uskrasieńni ŭmierłych, to niekatoryja naśmiachalisia, a niekatoryja skazali: Ab hetym pasłuchajem ciabie druhim razam. 33 Tak Pawał wyjšaŭ spasiarod ich. 34 A niekatoryja mužy, prystaŭšy da jaho, uwieryli, pamiž imi i Dzianis Areopahit, i žančyna na imia Damara, i išyja z imi.
1 Tessałonika — siańnia Sałoniki.
7 Abwinawačwańni padobny da tych, jakija žydy padymali prociŭ Jezusa pierad Piłatam.
11 Žydy raźbirali Pisańni, chočučy prakanacca, ci Pawał kaža praŭdu.
15 Ateny byli tady horadam nawuki, kultury i mastactwa, ale rzam z hetym i bałwachwalstwa.
18 Epikurejcy byli materjalistami. Pawodle ich usio, nawat duša, składajecca z častak materyi; adkidali jany zahrobnaje žyćcio i ćwiardzili, što metaj čaławieka jość ščaście tut na ziamli.
Stoiki nawučali, što ŭsio na świecie padlahaje niejkaj kaniečnaści (fatum); čaławiek pawinien žyć pawodle prawoŭ natury i rozumu, pawinien wyrablać u sabie cnoty i być niačułym na niepryjemnaść i bol.
19 Areopah — heta byŭ uzhorak u Atenach, na katorym miaściŭsia Najwyšejšy sud, zwany taksama areopaham i dzie fiłozafy i hramadzkija dziejačy lubili źbiracca na nawukowyja dyskusii.
23 Ateny budawali aŭtary niawiedamamu bohu, kali nia wiedali, jakomu bohu majuć dziakawać za atrymanuju łasku.
25 Pawał wykazwaje tut duchoŭnaść Boha i Jaho niezaležnaść ad stwareńnia, tady kali pahanie wieryli, što bahi patrabujuć ludzkoj pomačy i čeści.
27 Kožny čaławiek, uwažna abserwujučy hety świet, moža pry pomačy swajho rozumu dajści da paznańnia Boha, Twarca ŭsieświetu.
28 Praz swaju ŭsiudybytnaść Boh jość usiudy, tak-ža i ŭ nas, a my žywiom jak-by zatanuŭšy ŭ im. Praz Jaho my isnujem i Jon sudziejničaje z našym žyćciom i z kožnym našym parušeńniem.
Raździeł 18
[правіць]1 Paśla hetaha wyjšaŭšy z Atenaŭ, pryjšoŭ u Karynt. 2 I znajšoŭšy adnaho žyda, na imia Akwiłu, rodam z Pontu, katory niadaŭna byŭ pryjšoŭšy z Italii, i Pryscyłłu žonku jahonu, (tamu što Kłaŭdyj byŭ zahadaŭšy, kab usie žydy wyjšli z Rymu), pastupiŭ da ich. 3 A tamu što byŭ taho-ž samaha ramiasła, astawaŭsia ŭ ich i pracawaŭ: byli-ž jany pałatka-wytworčaha ramiasła. 4 I hawaryŭ u bažnicy kožnuju subotu, uspaminajučy imia Pana Jezusa i pierakonywaŭ žydoŭ i hrekaŭ.
5 Kali-ž pryjšli z Makiedonii Syła i Cimafiej, Pawał nastawaŭ słowam, świedčučy žydom, što Jezus jość Chrystus. 6 Ale kali jany piarečyli i bluźnili, abtrosšy swajo adzieńnie, skazaŭ da ich: Kroŭ waša na haławu wašu. Ja čysty: adciapier pajdu da pahanaŭ. 7 I pieraniosšysia adtul, uwajšoŭ u dom adnaho, na imia Cita Justa, pakłońnika Božaha, katoraha dom byŭ pobač z bažnicaj. 8 A Krysp, staršy nad bažnicaj, uwieryŭ u Pana z usim domam swaim; i mnohija z karyncian słuchajučy wieryli i byli chryščany. 9 I skazaŭ Pan Paŭłu ŭnačy praz widzieńnie: Nia bojsia, ale hawary i nie maŭčy, 10 dziela taho što ja z taboju, i nichto nie kranie ciabie, kab tabie paškodzić, bo mnoha dla mianie jość narodu ŭ hetym horadzie. 11 I siadzieŭ tam hod i šeść miesiacaŭ, nawučajučy ŭ ich słowa Božaha.
12 Kali-ž Hałlijon byŭ starastaj u Achai, paŭstali žydy adnadušna prociŭ Paŭła i prywiali jaho ŭ sud, 13 kažučy: što hety nahawarwaje ludziej pakłaniacca Bohu prociŭ zakonu. 14 Kali-ž Pawał pačynaŭ adčyniać wusny, skazaŭ Hałlijon da žydoŭ: Kali-b było niešta niahodnaje abo wielmi błahi pastupak, ja pryniaŭ-by was, jak treba, mužy žydoŭskija. 15 Ale kali sprečki jość ab słowie i imionach i zakonie wašym, sami siabie hladziecie, ja nie chaču być hetaha sudździoju. 16 I prahanŭ ich ad sudu. 17 I schapiŭšy ŭsie Sastena, staršaha nad bažnicaj, bili jaho pierad sudom, a Hałlijon zusim ab hetym nie kłapaciŭsia.
18 Pawał-ža, prabyŭšy jašče mnoha dzion, raźwitaŭšysia z bratami, adpłyŭ (i z im Pryscyłła i Akwiła); jon astryh sabie haławu ŭ Kienchry, bo mieŭ šlubawańnie. 19 I prybyŭ u Efez i tam ich pakinuŭ. A sam, uwajšoŭšy ŭ bažnicu, hawaryŭ z žydami. 20 Kali-ž jany prasili, kab astaŭsia na daŭžejšy čas, nie zhadziŭsia, 21 ale raźwitaŭšysia i skazaŭšy: Iznoŭ, wiarnusia da was, kali Boh zachočy, rušyŭ z Efezu. 22 I prybyŭšy ŭ Cezareju, pajšoŭ i prywitaŭ kaścioł i pajšoŭ u Antyochiju.
23 I prabyŭšy tam niejki čas, rušyŭ, prachodziačy paparadku Hałackuju krainu i Fryhiju, ućwiardžajučy ŭsich wučniaŭ. 24 A adzin žyd, na imia Apołło, rodam z Aleksandryi, muž wymoŭny, mahutny ŭ Pisańniach, prybyŭ u Efez. 25 Byŭ jon nawučany šlachu Pana i haručy ducham hawaryŭ i nawučaŭ pilna taho, što datyča Jezusa, wiedajučy tolki chrost Jana. 26 Dyk hety pačaŭ adwažna wystupać u bažnicy. Kali jaho pačuli Pryscyła i Akwiła, uziali jaho i pilniej wyłažyli jamu šlach Pana. 27 A kali jon chacieŭ iści ŭ Achaju, braty napisali wučniam, zaachwočwajučy, kab pryniali jaho. Jon, pryjšoŭšy, mnoha pamoh tym, katoryja ŭwieryli. 28 Bo jon mnoha pierakonywaŭ žydoŭ, jaŭna pakazwajučy z Pisańniaŭ, što Jezus jość Chrystus.
1 Karynt — heta byŭ dawoli wialiki handlowy horad u Hrecyi, nasieleny hrekami, rymlanami, syryjcami, ehipcianami i žydami. Wiedamy byŭ z handlu i raspusnaha žyćcia. Ale i praŭdziwych pakłońnikaŭ Boha było tam niamała.
3 Pawał u maładych hadoch nawučaŭsia rabić pałatno na pałatku, dyk ciapier, kab nia być ciažaram dla nowanawiernienych chryścijan, žyŭ z pracy ruk swaich, zajmajučysia pałatka-wytworčym ramiasłom.
7 Pawał adyjšoŭ ad bažnicy, pieraniosšysia ŭ dom adnaho prozelita.
9 Pawał bajaŭsia žydoŭ, bo što-raz bolej prozelitaŭ adychodziła ad bažnicy i dałučałasia da Paŭła.
11 Było heta kala 50 — 52 h. paśla N. Chr.
15 Dziela taho što pasiarod žydoŭ było zaŭsiody mnoha sprečak i kałatni, Hałlijon nie chacieŭ nawat słuchać, nie razumiejučy ichnaha zakonu. Hety Hałlijon byŭ bratam słaŭnaha fiłozafa Seneki.
18 Pawał, jak widać, zrabiŭ šlubawańnie nazarejstwa, pry katorym nia pili wina i nia stryhli wałasoŭ, pakul nia spoŭniłasia prošanaje ŭ Boha. Šlubawańnie takoje najčaściej rabili na 30 dzion.
22 Z Cezarei pajšoŭ piechatoju ŭ Jeruzalim i tam prywitaŭ Kaścioł, a potym rušyŭ u Antyochiju (Syryjskuju).
23 U treciuju misyjnuju padarožu Pawał wyrušyŭ zimoju z 52 na 53 hod i prabyŭ da 58 hodu.
Raździeł 19
[правіць]1 I stałasia, kali Apołło byŭ u Karyncie, to Pawał, abyjšoŭšy hornyja starony, pryjšoŭ u Efez. I znajšoŭ niekatorych wučniaŭ 2 i skazaŭ da ich: Ci ŭwieryŭšy wy atrymali Ducha światoha? A jany skazali da jaho: Ale my i nia čuli, ci jość Duch światy. 3 Jon-ža skazaŭ: Dyk u čym wy chryščany? Jany skazali: U chroście Jana. 4 Pawał-ža skazaŭ: Jan chryściŭ narod chrostam pakuty, kažučy, kab uwieryli ŭ taho, katory pa im maje pryjści, heta značyć, u Jezusa. 5 Pačuŭšy hetaje, byli achryščany ŭ imia Pana Jezusa. 6 I kali Pawał uzłažyŭ na ich ruki, pryjšoŭ na ich Duch światy, i hawaryli mowami, i praročyli. 7 Było-ž usich mužoŭ kala dwanaccacioch.
8 A ŭwajšoŭšy ŭ bažnicu, hawaryŭ z adwahaj praz try miesiacy, hutaručy i pierakonywajučy ab karaleŭstwie Božym. 9 Kali-ž niekatoryja ŭpiralisia i nia wieryli, naruhajučysia z šlachu Pana pierad mnostwam, adyjšoŭšy ad ich, adłučyŭ wučniaŭ, štodnia hutaručy ŭ škole niejkaha Tyranna. 10 Dziejałasia-ž hetaje praz dwa hady, tak što ŭsie, katory žyli ŭ Azii, słuchali słowa Pana, žydy i pahanie. 11 I nie abyjakija cudy čyniŭ Boh rukoju Paŭła, 12 tak što nawat chustki i pajasy ad jahonaha cieła zanosili na chworych, i adychodzili ad ich chwaroby, i wychodzili złyja duchi.
13 Prabawali-ž niekatoryja i z wandroŭnych žydŭskich ekzarcystaŭ pryzywać imia Pana Jezusa nad tymi, što mieli złych duchaŭ, kažučy: Zaklinaju was praz Jezusa, katoraha abwiaščaje Pawał. 14 Było-ž niejkich siem synoŭ žyda Skiewy, staršaha światara, katoryja hetak rabili. 15 A zły duch adkazwajučy skazaŭ im: Jezusa znaju i Paŭła wiedaju, ale wy chto takija? 16 I ŭskočyŭšy na ich čaławiek, u katorym byŭ wielmi zły duch, i abdoleŭšy abodwuch, pakazaŭ nad imi takuju siłu, što jany hołyja i paranienyja ŭciakli z taho domu. 17 I heta stałasia wiedamym usim žydom i pahanam, katoryja žyli ŭ Efezie; i paŭ na ich usich strach, i było słaŭlena imia Pana Jezusa.
18 I mnohija z wierujučych prychodzili, spawiadajučysia i wykazwajučy swaje ŭčynki. 19 Mnohija-ž z tych, što zajmalisia čarami, znajšli knihi i spalili pierad usimi. A źličyŭšy ceny ich, znajšli na hrošy piaćdziesiat tysiač dynaraŭ. 20 Tak silna rasło słowa Božaje i ŭmacoŭwałasia.
21 A spoŭniŭšy heta, pawał namieryŭsia ŭ duchu, prajšoŭšy Makiedoniju i Achaju, iści ŭ Jeruzalim, kažučy: što paśla taho jak tam budu, treba mnie i Rym widzieć. 22 I pasłaŭšy ŭ Makiedoniju dwuch z pasłuhawaŭšych jamu, Cimafieja i Erasta, sam da času astaŭsia ŭ Azii.
23 A ŭ toj čas stałasia nie małoje zabureńnie dziela šlachu Pana. Bo adzin sierabroŭnik, na imia Dzimitry, katory wyrablaŭ siarebranyja światynki Dyjany, dawaŭ ramieśnikam nie mały zarabotak. 25 Jon, sklikaŭšy ich i tych, katoryja byli hetaha rodu pracaŭnikami, skazaŭ: Mužy, wy wiedajecie, što z hetaha ramiasła jość naš dachod. 26 A wy bačycie i čujecie, što nia tolki ŭ Efezie, ale amal wa ŭsiej Azii hety Pawał, nahawarwajučy, adwiarnuŭ wialikuju hramadu, kažučy: što heta nie bahi, katoryja robiacca rukami. 27 I heta nia tolki pahražaje našamu ramiasłu, kab jano nia pryjšło ŭ pahardu, ale i światynia wialikaj Dyjany budzie ličycca za ništo, ale i pačnie ništožycca wialikaść taje, katoraj pakłaniajecca ŭsia Azija i świet. 28 Pačuŭšy hetaje, jany napoŭnilisia hniewam i zakryčali, kažučy: Wialikaja Dyjana Efeskaja.
29 I napoŭniŭsia horad uzbureńniem, i zrabili adnadušna napad na teatr, chwatajučy Haja i Arystarcha, makiedoncaŭ, tawaryšaŭ Paŭła. 30 A kali Pawał chacieŭ wyjści da narodu, wučni nie pazwolili. 31 Niekatoryja-ž i z načalnikaŭ Azii, budučy jaho pryjacielami, pasłali da jaho, prosiačy, kab nie ŭwachodziŭ u teatr. 32 A inšyja druhoje kryčali. Bo było sabrańnie burnaje i bolšaść nia wiedali, dziela čaho sabralisia. 33 A z hramady wyciahnuli Aleksandra, katoraha wypichali žydy. Alaksandar-ža, zažadaŭšy rukoju cišyni, chacieŭ zdać sprawu pierad narodam. 34 Kali jaho paznali, što jon žyd, uźniaŭsia adzin hołas usich, kryčačych kala dźwiuch hadzin: Wialikaja Dyjana Efeskaja.
35 A pisar, uspakoiŭšy hramady, skazaŭ: Mužy efeskija, i chto-b z ludziej nia wiedaŭ, što horad Efez jość pakłońnikam wialikaj Dyjany, dočki Jupitera? 36 Dyk kali hetamu piarečyć nia možna, treba wam uspakoicca i ničoha nierazwažnaha nie rabić. 37 Bo wy pryjawiali hetych ludziej, ani świataźniawažnikaŭ, ani bluźniačych prociŭ wašaje bahini. 38 A kali Dzimitry i tyja, što z im jość, ramieśniki, majuć sprawu prociŭ kaho, to adbywajucca na rynku sudy, i jość starasty, niachaj adny druhich winawaciać. 39 Kali-ž dachodzicie inšaje rečy, to moža być wyrašana na zakonnym sabrańni. 40 Bo i pahražaje nam, kab my niabyli abwinawačany ŭ siańniašnim buncie, bo niama nikoha winawataha (ab katorym nie mahli-b zdać sprawu) hetaha zboryšča. I skazaŭšy hetaje, raspuściŭ sabrańnie.
1 Efez byŭ tady wialikim handlowym horadam i naličwaŭ da 200 tysiač nasielnictwa. Tut adbywaŭsia abmien tawarami pamiž Uschodam I Zachodam. Była ŭ Efezie słaŭnaja światynia Dyjany, bahini płodnaści, da katoraj išli pilihrymy z usiej Rymskaj dziaržawy; siańnia na miescy Efezu małaja tureckaja wioska.
9 Tyrann byŭ wučycielem krasamoŭstwa i, widać, paličyŭ Paŭła za wandrujučaha fiłozafa i adstupaŭ jamu ŭ wolnych hadzinach swaju škołu.
11 U Efiezie była proćma roznych čaraŭnikoŭ i cudadziejaŭ, zatym tut praŭdziwyja cudy byli patrebny, kab dakazać praŭdziwaść chryścijanskaj relihiiju
13 Było tady mnoha znacharaŭ, jakija staralisia wyhaniać złoha ducha roznymi tajomnymi zamowami. Bačučy, što Pawł kliča imia Jezus, jany pačali rabić toje samaje.
18 "Wykazwajučy swaje ŭčynki" — h. zn. swaje čary i zamowy, jakich jany ŭžywali.
19 U tych knihach byli roznyja čaradziejskija zamowy.
23 "Dziela šlachu Pana" značyć: dziela Chrystowaj nawuki.
24 Dzimitry, widać, mieŭ warštaty, dzie wyrablalisia maleńki światynki Dyjany i jaje fihurki. Hetyja światynki i fihurki kuplali pilihrymy sabie na pamiatku abo jak talizmany (rečy, jakija byccam bierahuć ad niaščaścia).
33 Žydy, bajučysia, kab narod nia wystupiŭ prociŭ ich, wypchnuli niejkaha Aleksandra, kab jon pierad narodam wyjaśniŭ, što žydy nia majuć ničoha supolnaha z chryścijanami. Adnak jamu nie dali hawaryć.
35 Pisar — heta sekratar uprawy horadu (mahistratu), asoba ŭ toj čas z wialikim značeńniem. Jon zwyčajna wioŭ haradzkija wiečy i ciapier skazaŭ, jak ubačym nižej, wielmi dypłomatyčnuju pramowu.
Raździeł 20
[правіць]1 A paśla taho, jak pierastała razrucha, Pawał, sklikaŭšy wučniaŭ i napomniŭšy ich, raźwitaŭsia i rušyŭ, kab iści ŭ Makiedoniju. 2 Kali-ž prajšoŭ henyja starony i napomniŭ ich mnohaj mowaj, pryjšoŭ u Hrecyju. 3 Dzie kali prabyŭ try miesiacy, žydy zrabili jamu podstupy, kali mieŭsia adpłyć u Syryju; i pastanawiŭ wiarnucca praz Makiedoniju.
4 A padarožničaŭ z im Soapater Pyrraŭ, Beroanin, a z Tessałoničan Arystarch i Sekund, I Haj Derbiejec i Cimafiej, a Azijcy Tychik i Trachim. 5 Jany, pajšoŭšy napierad, čakali na nas u Troadzie. 6 A my adpłyli z Filippaŭ pa dniach Prasnakoŭ i prybyli da ich u Troadu cieraz piać dzion, dzie prabyli siem dzion.
7 A ŭ pieršy dzień pa subocie, kali my byli sabraŭšysia na łamańnie chleba, Pawał hawaryŭ z imi, majučy wyrušyć nazaŭtra i zaciahnuŭ mowu až da poŭnačy. 8 A było mnoha łamp u światlicy, dzie my byli sabraŭšysia. 9 Siedziačy-ž na waknie adzin dziaciuk, na imia Eŭtych, papaŭšy ŭ hłyboki son, kali Pawał doŭha hawaryŭ, kiŭnuŭšysia ŭ śnie, ŭpaŭ z treciaha pawierchu ŭniz, i padniaty byŭ umierły. 10 Kali Pawał zyjšoŭ da jaho, kinuŭsia na jaho i abniaŭšy, skazaŭ: Nie trywožciesia, bo duša jahona ŭ im. 11 I ŭzyjšoŭ i łamaŭ chleb i jeŭ i dawoli nahawaryŭšy až da świetu, tak wyrušyŭ. 12 A chłapca prywiali žywoha i ŭciešylisia niemała.
13 A my, uzyjšoŭšy na karabiel, papłyli ŭ Asson, majučy adtul zabrać Paŭła; bo hetak byŭ pastanawiŭšy sam, majučy adbyć darohu ziamloju. 14 Kali-ž jon zyjšoŭsia z nami ŭ Assonie, my, zabraŭšy jaho, prybyli ŭ Mitylenu. 15 I adpłyŭšy adtul, my na druhi dzień prybyli suproć Chiosu, a nazaŭtra my prystali da Samosu, a na druhi dzień prybyli ŭ Milet. 16 Bo Pawał byŭ pastanawiŭšy abminuć Efez, kab nia stałasia jamu jakoje spaźnieńnie ŭ Azii. Bo śpiašaŭsia, kali-b było jamu mahčyma, kab dzień Siomuchi abchodzić u Jeruzalimie.
17 A z Miletu pasłaŭšy ŭ Efez, paklikaŭ staršych kaścioła. 17 Kali jany pryjšli da jaho i byli razam, skazaŭ im: Wy wiedajecie ad pieršaha dnia, u katory ja ŭwajšoŭ u Aziju, jak ja byŭ z wami praz uwieś čas, 19 słužačy Panu z ŭsiej pakoraj i ślazami i spakušeńniami, jakija prychodzili na mianie ad podstupaŭ žydoŭskich. 20 Jak ja ničoha nie prapuściŭ karysnaha, kab wam nie abwiaścić i nawučyć was publična i pa damoch, 21 świedčučy pierad žydami i pahanami ab pakucie pierad Boham i ab wiery ŭ Pana našaha Jezusa Chrysta.
22 I ciapier woś ja źwiazany ducham idu ŭ Jeruzalim, nia wiedajučy, što ŭ im maje pryjści na mianie; 23 adno što Duch światy pa ŭsich haradoch świedčyć mnie, kažučy, što čakajuć mianie ŭ Jeruzalimie puty i ŭciśnieńni. 24 Ale ja ničoha hetaha nie bajusia i nie rablu žyćcia majho daražejšym za siabie, kab tolki zakončyć bieh moj i słužeńnie słowa, jakoje ja atrymaŭ ad Pana Jezusa, kab świedčyć ab ewanelii łaski Božaj.
25 I ciapier woś ja wiedaju, što bolej nia ŭhledzicie wobliku majho wy ŭsie, praz katorych ja pryjšoŭ, abwiaščajučy karaleŭstwa Božaje.
26 Dziela hetaha świedču wam u siahońniašni dzień, što ja čysty ad krywi ŭsich, 27 bo nia ŭchilaŭsia abwiaščać wam usiu wolu Božuju.
28 Uwažajcie na siabie i na ŭsiu stadu, u jakoj Duch światy pastawiŭ was biskupami, kab kirawać Kaściołam Božym, katory jon zdabyŭ krywioju swajeju. 29 Ja wiedaju, što paśla majho adychodu ŭwojduć miž was waŭki rwučyja, nie aščadžajučyja stady. 30 I z was samych paŭstanuć mužy, haworačyja krucielstwy, kab adwiaści za saboju wučniaŭ. 31 Dziela hetaha čujcie, pamiatajučy, što ja praz try hady ŭnačy i ŭdzień nie pierastawaŭ napaminać sa ślaźmi kožnaha z was. 32 I ciapier paručaju was Bohu i słowu łaski jahonaj, katory maje moc zbudawać i dać spadčynu i dać spadčynu miž usich paświačonych. 33 Sierabra i zołata abo adziežy ja ŭ nikoha nie pažadaŭ, jak 34 sami wiedajecie, što na maje patreby i tych, katoryja jość sa mnoju, słužyli hetyja ruki. 35 Usio wam pakazaŭ, što tak pracujučy treba padtrymliwać słabych i pomnić słowa Pana Jezusa, što jon skazaŭ: ščaśliwiej dawać, čym brać.
36 I kali hetaje skazaŭ, staŭšy na kaleni swaje, maliŭsia z imi ŭsimi. 37 I ŭźniaŭsia wialiki płač usich, i kidajučysia na šyju Paŭła, caławali jaho, 38 adčuwajučy žal najbolej z taho słowa, jakoje jon skazaŭ, što bolej nia ŭhledziać wobliku jahonaha. I prawodzili jaho da karabla.
6 "A my adpłyli" — Łukaš u Filippach iznoŭ dałučyŭsia da Paŭła.
7 "U pieršy dzień pa subocie", heta značyć, u niadzielu. Jak bačym, užo tady chryścijanie światkawali niadzielu i zychodzilisia ŭ hety dzień na łamańnie chleba (imšu św.).
11 "Nahawaryŭšy" — doŭhi čas hawaryŭ nawuku.
17 Z Miletu ŭ Efez było kala 46 kłm.
22 "Źwiazany ducham" h. zn. swaim nutranym prakanańniem, padlahajučy niejkaj sile ducha.
23 Duch światy świedčyŭ praz wusny prarokaŭ, abo inakš kažučy, wučniaŭ, haworačych z natchnieńnia Ducha św.
26 "Čysty ad krywi ŭsich" h. zn. nia Paŭława wina, kali nia zbawiacca ŭsie tyja, katorym jon abwiaščaŭ ewaneliju, bo jon zrabiŭ usio, što ad jaho zaležała.
28 Duch św. pastanawiŭ ich biskupami praz apostałaŭ. Słowa "biskup" (z hreckaha "episkopos") značyć nahladnik, dahladač, staršy nad hramadoj. Dziela taho što na čale chryścijanskich hramad stajali staršyja (prezbitery), ich taksama časta nazywali biskupami. Tolki ŭ druhim stahodździ słowa "biskup" aznačaje ŭžo zaŭsiody wyšejšy čyn u kaściolnaj hijerarchii, a "prezbiter" — nižejšy.
32 "Słowa łaski" značyć słowa ewanelii, jakaja nam dała łasku i praŭdu.
34 Swaimi rukami Pawał zarablaŭ sabie na pražyćcio (hł. Ap. Dz. 18, 3). Žydy nawat wučanyja i bahatyja zwyčajna musieli znać niejkaje ramiasło.
35 Nia tolki dziela taho, što dawańnie jość znakam zamožnaści i niezaležnaści, ale praz dawańnie možam zarabić sabie na žyćcio wiečnaje.
Raździeł 21
[правіць]1 Kali-ž stałasia, što my adpłyli, rastaŭšysia z imi, my naprastki prybyli ŭ Kos, a na druhi dzień u Rodos, a adtul u Pataru. 2 I kali znajšli karabiel, jaki adpływaŭ u Fenicyju, my ŭzyjšoŭšy adpłyli. 3 Kali-ž my pakazalisia pierad Cypram, pakinuŭšy jaho nalewa, papłyli ŭ Syryju. I prybyli ŭ Tyr, bo tam karabiel mieŭ wyhruzić ciažar. 4 A znajšoŭšy wučniaŭ, my prabyli tam siem dzion; jany kazali Paŭłu praz Ducha, kab nia išoŭ u Jeruzalim. 5 Kali- ž skončylisia dni, my wyrušyŭšy išli. Usie prawodzili nas z žonkami i dziaćmi až za horad, i staŭšy na kaleni na bierazie, my malilisia. 6 I raźwitaŭšysia adny z druhimi, my ŭzyjšli na karabiel, a jany wiarnulisia da siabie.
7 A my, skončyŭšy pławańnie, z Tyru prybyli ŭ Ptołemaidu, i prywitaŭšysia z bratami, prabyli ŭ ich adzin dzień. 8 A na druhi dzień wyrušyŭšy, prybyli ŭ Cezareju. I ŭwajšoŭšy ŭ dom Filipa ewanelista, katory byŭ adnym z siamioch, zatrymalisia ŭ jaho. 9 U jaho-ž byli čatyry dočki dziaŭčaty, jakija praročyli.
10 I kali my prabyli niekalki dzion, nadyjšoŭ z Judei adzin prarok, na imia Ahab. 11 Jon, pryjšoŭšy da nas, uziaŭ pojas Paŭła, i źwiazaŭšy sabie nohi i ruki, skazaŭ: Hetaje kaža Duch światy: "Muža, da katoraha naležyć hety pojas, tak źwiažuć u Jeruzalimie žydy i addaduć u ruki pahanaŭ". 12 Pačuŭšy hetaje, prasili my i tyja, što byli z taho miesca, kab nia išoŭ u Jeruzalim. 13 Tady adkazaŭ Pawał i skazaŭ: što wy robicie, płačučy i nadrywajučy majo serca? Bo ja nia tolki być źwiazanym, ale i pamiorci ŭ Jeruzalimie hatoŭ dziela imieni Pana Jezusa. 14 A kali my jaho nie mahli pierakanać, my supakoilisia, kažučy: Niachaj staniecca wola Pana.
15 Paśla-ž hetych dzion pryhatowiŭšysia, my išli ŭ Jeruzalim. 16 Išli-ž z nami i wučni z Cezarei, wiadučy z saboju adnaho cypryjca Mnasona, daŭniaha wučnia, u katoraha my mieli haścić.
17 I kali my pryjšli ŭ Jeruzalim, braty pryniali nas achwotna. 18 A na druhi dzień uwajšoŭ Pawał z nami da Jakuba i sabralisia ŭsie staršyja. 19 Prywitaŭšy ich, raskazwaŭ padrabiazna, što Boh učyniŭ siarod pahanaŭ praz jahonaje słužeńnie. 20 jany-ž wysłuchaŭšy, sławili Boha i skazali jamu: Widziš, bracie, skolki jość tysiačaŭ pasiarod žydoŭ, katoryja ŭwieryli, a ŭsie jany rupnyja słuhi zakonu. 21 A pačuli jany ab tabie, što wučyš adstupnictwa ad Majsieja tych žydoŭ, jakija jość pasiarod pahanaŭ, kažučy, što jany nie pawinny abrazać synoŭ swaich i pastupać pawodle zwyčaju. 22 Dyk što-ž? Peŭnie-ž treba, kab sabraŭsia narod, bo pačujuć, što ty pryjšoŭ. 23 Dyk zrabi hetaje, što my tabie kažam: Jość u nas čatyry mužy, katoryja majuć na sabie šlubawańnie. 24 Uziaŭšy ich, aświacisia z imi i zapłaci za ich, kab jany astryhli hałowy; i pazanajuć usie, što toje, što ab tabie čuli, jość falš, ale što i sam bierahučy zakon chodziš. 25 Ab tych-ža, katoryja ŭwieryli z pahanaŭ, my napisali, pastanaŭlajučy: kab jany ŭstrymalisia ad achwiarawanaha bałwanom, i krywi, i dušanaha, i błudu. 26 Tady Pawał, uziašy mužoŭ, na zaŭtrašni dzień, budučy ačyščany z imi, uawajšoŭ u światyniu, abwiaščajučy zakančeńnie dzion ačyščeńnia, jak za kožnaha z ich budzie złožana achwiara.
27 Kali-ž končylisia siem dzion, tyja žydy, što byli z Azii, ubačyŭšy jaho ŭ światyni, padburyli ŭwieś narod i nałažyli na jaho ruki, kryčačy: 28 Mužy izrailskija, pamažecie! Heta toj čaławiek, katory prociŭ narodu i hetaha miesca ŭsiudy usich wučačy, jašče i pahanaŭ uwioŭ u światyniu i źniawažyŭ hetaje miesca światoje. 29 Bo jany bačyli z im u horadzie Trachima Efezca, katoraha, dumali, Pawał uwioŭ u światyniu.
30 I parušyŭsia ŭwieś horad, i zrabiłasia zboryšča narodu. I ŭziaŭšy Paŭła, ciahnuli jaho za światyniu, i zaraz-ža dźwiery byli začynieny. 31 Kali-ž jany chacieli jaho zabić, dana znać tysiačniku, što ŭzburyŭsia ŭwieś Jeruzalim. 32 Jon zaraz-ža ŭziaŭšy žaŭnieraŭ i sotnikaŭ, prybieh da ich. Jany ŭbačyŭšy tysiačnika i žaŭnieraŭ, pierastali bić Paŭła. 33 Tady tyjasčnik prystupiŭšy, uziaŭ jaho i prykazaŭ jaho źwiazać dwama łancuhami, i pytaŭsia, chto jon i što zrabiŭ. 34 A kožny ŭ hramadzie kryčaŭ što inšaje. I nia mohučy čaho peŭnaha dawiedacca dziela razruchi, prykazaŭ wieści jaho ŭ łahier. 35 A kali pryjšoŭ da schodaŭ, pryjšłosia žaŭnieram nieści jaho dziela naporu narodu. 36 Bo išło ŭśled mnostwa narodu, kryčačy: Kaźni jaho!
37 I kali pačynali ŭwadzić Paŭła ŭ łahier, jon skazaŭ tysiačniku: Ci možna mnie niešta skazać? Jon skazaŭ: Umieješ pa-hrecku? 38 Ci ty nie ehipcianin, što pierad hetymi dniami padniaŭ razruchu i wywieŭ u pustyniu čatyry tysiačy mužoŭ razbojnikaŭ? 39 I skazaŭ da jaho Pawał: Ja-to čaławiek žyd z Tarsu ŭ Cylicyi, hramadzianin wiedamaha horadu, i prašu ciabie, pazwol mnie prahawaryć da narodu. 40 I kali toj pazwoliŭ, Pawał, stojačy na schodach, daŭ znak rukoju narodu i kali zrabiłasia wialikaja ciš, prahawaryŭ u žydoŭskaj mowie, kažučy:
7-8 Ptolemaida — siońnia Akko, port nad Mižziemnym moram. Darohu z Ptolemaidy ŭ Cezareju (58 kłm.) Pawał adbyŭ piechatoju.
Filip — adzin z siamioch dyjakanaŭ. Łukaš na hetym miescy zawie jaho ewanelistam, bo jon abwiaščaŭ z wialikaj starannaściaj ewaneliju (hł. Ap. Dz. 8, 5).
10-11 Ahab pradkazwaje Paŭłu tak, jak pradkazwali daŭniej praroki Izaij, Jeremij i Ezechij, užywajučy symboličnych znakaŭ.
18 Aproč Jakuba (Mienšaha) nia było nikoha z apostałaŭ u Jeruzalimie.
20 Nawiernienyja da chryścijanstwa jeruzalimskija žydy dziaržalisia jašče starazakonnych praktyk.
23 Hetyja mužy mieli šlubawańnie nazarejstwa, jakoje trywała najmienš 30 dzion. Paśla treba było złažyć pradpisanyja achwiary, jakija za biednych moh złažyć chto inšy. Šlubawańnie takoje ŭwažałasia ŭ žydoŭ za reč wielmi nabožnuju.
24 Kožny žyd, jaki waročaŭsia z čužyny, byŭ uwažany za niačystaha i musiŭ ačyścicca ("aświacicca") praz akrapleńnie ačyščalnaj wadoju na treci i siomy dzień abradu ačyščeńnia. Tady tolki moh złažyć achwiaru ŭ światyni.
26 "Abwiaščajučy" świataru, jaki byŭ pry światyni i prymaŭ achwiary ad nazarejaŭ.
29 Trachim byŭ chryścijanin z pahanaŭ, ale jon u światyni nia byŭ.
32 Zamak byŭ pobač z światyniaj i z zamku było widać, što dziejecca na dwaryščy światyni. Z pryčyny świat žaŭniery byli ŭ zamku napahatowie i zatym tysiačnik moh hetak skora prybiehčy.
34 "U łahier" — značyć: u zamak.
38 Za ŭradawańnia starasty Feliksa (58 — 60 h.) adzin ehipcianin wystupiŭ u Jeruzalimie, jak Mesyjaš i paciahnuŭ za saboju mnoha narodu. Da jaho dałučyłasia kala 4 tysiač čaławiek, jakija ŭwažali palityčnaje zabojstwa za dazwolenaje. Rymlanie zdušyli hety ruch, pryhetym było mnoha achwiar spasiarod žydoŭ, ale sam pawadyr uciok.
39 Pawał kaža, što jon z Tarsu, dyk zusim inšy ad taho ehipcianina. Tars byŭ tady wiedamym horadam.
Raździeł 22
[правіць]1 Mužy braty i ajcy, pasłuchajcie, jakuju ja ciapier zdaju wam sprawu. 2 Kali-ž pačuli, što ŭ žydoŭskaj mowie hawaryŭ da ich, učynili jašče bolšuju cišyniu. 3 I skazaŭ: Ja jość muž žyd, radziŭšysia ŭ Tarsie ŭ Cylicyi, a ŭzhadawany ŭ hetym horadzie, la noh Hamalijela nawučany pawodle praŭdy ajcoŭskaha zakonu, rupny słuha zakonu, tak jak i wy ŭsie siahońnia; 4 ja praśledawaŭ hety šlach až da śmierci, wiažučy i pieradajučy ŭ wastroh mužoŭ i žančyn. 5 Jak archiświatar daje mnie paświedčańnie i ŭsie staršyja, ad katorych atrymaŭšy i piśmy ad bratoŭ, ja išoŭ u Damašak, kab prywieści adtul źwiazanych u Jeruzalim, kab ich pakarać.
6 I stałasia, kali ja išoŭ i prybližaŭsia da Damašku ŭ poŭdzień, raptam aświaciła mianie nawakoł wialikaja świetłaść z nieba. 7 I ŭpaŭšy na ziamlu, pačuŭ ja hołas, kažučy mnie: "Šawał, Šawał, čamu ty mianie praśleduješ"? 8 A ja adkazaŭ: Chto ty jość, Panie? I skazaŭ da mianie: "Ja jość Jezus Nazarenski, katoraha ty praśleduješ". 9 A tyja, što byli sa mnoju, świetłaść to bačyli, ale hołasu nia čuli taho, chto sa mnoju hawaryŭ. 10 I ja skazaŭ: Što mnie rabić, Panie? A Pan skazaŭ da mianie: "Ustaŭšy idzi ŭ Damašak, a tam skažuć tabie ab usim, što tabie treba rabić". 11 A kali ja nia widzieŭ dziela jasnaści taho światła, wiedzieny za ruku tawaryšami, pryjšoŭ ja ŭ Damašak. 12 Adzin-ža Ananij, muž pawodle zakonu, majučy paświedčańnie ad usich razam žywučych žydoŭ, 13 pryjšoŭšy da mianie, skazaŭ mnie: "Šaŭle, bracie, prahlań". I ja ŭ tuju-ž časinu hlanuŭ na jaho. 14 A jon skazaŭ: "Boh ajcoŭ našych praznačyŭ ciabie, kab ty paznaŭ wolu jaho, i ŭbačyŭ Sprawiadliwaha, i pačuŭ hołas z wusnaŭ jahonych. 15 Bo budzieš świedkaj jahonym pierad usimi ludźmi taho, što ty bačyŭ i čuŭ. 16 I ciapier čaho marudziš? Ustań, i achryścisia, i zmyj hrachi twaje, pryzwaŭšy imia jahonaje".
17 A stałasia, kali ja wiarnuŭsia ŭ Jeruzalim i maliŭsia ŭ światyni, ja papaŭ u zachapleńnie. 18 I widzieŭ jaho, kažučaha mnie: "Śpiašajsia i wyjdzi skora z Jeruzalimu, bo nia pryjmuć twajho paświedčańnia aba mnie". 19 A ja skazaŭ: Panie, jany wiedajuć, što ja sadžaŭ u wastroh i biŭ tych, što wieryli ŭ ciabie. 20 I kali liłasia kroŭ Ściapana, twajho świedki, ja stajaŭ tam i zhadžaŭsia i ściaroh wopratak tych, što zabiwali jaho. 21 I skazaŭ da mianie: "Idzi, bo ja da pahanaŭ daloka pašlu ciabie".
22 I słuchali jaho až da hetaha słowa, i padniali hołas swoj, kažučy: źništož z ziamli hetaha, bo nielha, kab jon žyŭ! 23 A kali jany kryčali i kidali wopratki swaje i špurlali pył u pawietra, 24 tysiačnik zahadaŭ uwieści jaho ŭ łahier i bić bičami i katawać jaho, kab dawiedacca, dziela jakoj pryčyny tak na jaho kryčali. 25 Kali-ž źwiazali jaho ramniami, Pawał skazaŭ da stajaŭšaha kala jaho sotnika: Ci čaławieka rymlanina i niezasudžanaha možna wam bičawać? 26 Pačuŭšy hetaje, sotnik padyjšoŭ da tysiačnika i abwiaściŭ jamu, kažučy: što chočaš rabić? Bo hety čaławiek jość rymski hramadzianin. 27 I padyjšoŭšy tysiačnik skazaŭ jamu: Skažy mnie, ci ty rymlanin? A jon skazaŭ: Tak. 28 I adkazaŭ tysiačnik: Ja za wialikuju sumu zdabyŭ hetaje hramadzianstwa. A Pawał skazaŭ: A ja i ŭradziŭsia. 29 Dyk zaraz adstupili ad jaho tyja, što mieli jaho katawać. Tysiačnik tak-ža spałochaŭsia, jak dawiedaŭsia, što jon rymski hramadzianin i što źwiazaŭ jaho.
30 Na druhi-ž dzień, chočučy dakładniej dawiedacca, z jakoj pryčyny byŭ winawačany žydami, raźwiazaŭ jaho, i zahadaŭ zyjścisia świataram i ŭsiej Radzie, i wywieŭšy Paŭła, pastawiŭ pamiž ich.
"U noh Hamalijela" treba razumieć dasłoŭna, bo ŭ žydoŭ wučyciel (rabbi) siadzieŭ zwyčajna na stołku, a wučni na ziamli la jahonych noh.
5 "Da bratoŭ" — značyć: da žydoŭ u Damašku.
14 "Ubačyŭ Sprawiadliwaha" h. zn. Mesyjaša.
18 U zachapleńni Pawał widzieŭ Chrystusa, jaki zahadaŭ jamu wyjści z Jeruzalimu, bo praca jahonaja ŭ hetym horadzie była-b biaspłodnaja. Z hetaha widać, što Pawał paśla swajho nawarotu dumaŭ pracawać u Jeruzalimie.
22 Kali Pawał uspomniŭ ab pahanach, złość u žydoŭ uźniałasia nanowa.
24 Tysiačnik, nie razumiejučy žydoŭskaj (aramajskaj) mowy, z kryku i šału žydoŭ zrabiŭ wywad, što maje prad saboju niejkaha prastupnika i chacieŭ praz katawańnie dawiedacca ad Paŭła ŭsiej praŭdy.
30 Tysiačnik sklikaŭ Sanhedryn, kab dawiedacca, u čym žydy winawaciać Paŭła.
Raździeł 23
[правіць]1 Uhladajučysia-ž na Radu, Pawał skazaŭ: Mužy braty, wa ŭsiakim dobrym sumleńni prabywaŭ ja pierad Boham až pa siańniašni dzień. 2 A archiświatar Ananij zahadaŭ tym, što stajali kala jaho, bić jaho ŭ wusny. 3 Tady Pawał skazaŭ da jaho: Udaryć ciabie Boh, ściana pabielenaja. Ty-ž siedziačy sudziš mianie pawodle zakonu, a zahadywaješ mianie bić suproć zakonu? 4 A tyja, što stajali pry im, skazali: Archiświataru Božamu ty naruhajeśsia? 5 A Pawał skazaŭ: Nia wiedaŭ ja, braty, što jon archiświatar. Bo jość napisana: "Pawadyru narodu twajho nie naruhajsia". (Wych. 22, 28).
6 Pawał-ža, wiedajučy, što adna čaść była sadukiejaŭ, a druhaja faryzejaŭ, uskryknuŭ u Radzie: Mužy braty, ja jość faryzej, syn faryzejaŭ; mianie sudziać za nadzieju i ŭskrašeńnie ŭmierłych. 7 A kali hetaje skazaŭ, stałasia sprečka pamiž faryzejami i sadukiejami i razarwałasia sabrańnie. 8 Bo sadukiei kažuć, što niama ŭskrašeńnia, ani anioła, ani ducha, a faryzei pryznajuć i adno i druhoje. 9 I staŭsia wialiki kryk. A ŭstaŭšy niekatoryja z faryzejaŭ, zmahalisia, kažučy: My ničoha błahoha nie znachodzim u hetym čaławieku. A moža z im hawaryŭ duch abo anioł? 10 I kali staŭsia wialiki spor, tysiačnik bajučysia, kab jany Paŭła nie razarwali, zahadaŭ žaŭnieram iści i wyrwać jaho spasiarod ich i zawiaści jaho ŭ łahier.
11 A ŭ nastupnuju noč Pan, staŭšy pry im, skazaŭ: Budź stojki, bo jak ty świedčyŭ aba mnie ŭ Jeruzalimie, tak treba, kab ty świedčyŭ i ŭ Rymie.
12 Kali-ž nastaŭ dzień, sabralisia niekatoryja z žydoŭ i pakajalisia sabie, kažučy, što nia buduć jeści ani pić, pakul nie zabjuć Paŭła. 13 Było-ž bolej jak sorak mužoŭ, katoryja zrabili hetu zmowu. 14 Jany pryjšli da archiświataraŭ i staršych i skazali: My klaćboju paklalisia, što nie pakaštujem ničoha, pakul nie zabjom Paŭła. 15 Dyk wy ciapier pawiedamcie tysiačnika z Radaju, kab prywioŭ jaho da was, byccam wy majecie niešta peniejšaje dawiedacca ab im. A my, pierš čym jon prybližycca, prahatowilisia jaho zabić.
16 Kali-ž pačuŭ syn Paŭławaj siastry ab podstupach, pryjšoŭ i ŭwajšoŭ u łahier, i pawiedamiŭ Paŭła. 17 Pawał-ža, paklikaŭšy da siabie adnaho z sotnikaŭ, skazaŭ: Hetaha dziaciuka zawiadzi da tysiačnika, bo maje jamu niešta dałažyć. 18 I heny-to ŭziaŭšy jaho, zawioŭ da tysiačnika i skazaŭ: Wiazień Pawał prasiŭ mianie zawiaści hetaha dziaciuka da ciabie, jon maje tabie niešta skazać. 19 A tysiačnik, uziaŭšy jaho za ruku, adyjšoŭ z im nabok i spytaŭsia ŭ jaho: što takoje, što ty maješ mnie dałažyć? 20 Jon-ža skazaŭ: žydy zmowilisia prasić ciabie, kab ty ŭzaŭtra wywieŭ Paŭła ŭ Radu, bycca jany majuć niešta peŭniejšaje dawiedacca ab im. 21 Ale ty nia wier im, bo z ich zmowilisia na jaho bolej jak sorak mužoŭ, katoryja paklalisia nia jeści i nia pić, pakul nie zahubiać jaho; i ciapier jany hatowy, čakajučy twajho abiacańnia. 22 Dyk tysiačnik adpuściŭ dziaciuka, kab nikomu nie hawaryŭ, što ab hetym jaho pawiedamiŭ.
23 I paklikaŭšy dwuch sotnikaŭ, skazaŭ im: Pryhatujcie dźwieście žaŭnieraŭ, kab išli až u Cezareju, i siemdziesiat końnikaŭ i dźwieście dzidnikaŭ na treciuju hadzinu nočy. 24 I pryhatujcie žywiołu, kab pasadziŭšy Paŭła, zdarowaha adwiali da načalnika Feliksa. 25 (Bo jon bajaŭsia, kab jaho časam nie chwacili žydy i nie zabili, i kab jon potym nia znosiŭ abhaworu, byccam mieŭ atrymać hrošy). 26 Napisaŭ piśmo, źmiaščajučaje hetaje: Kłaŭdyj Lizij wysokadastojnamu načalniku Feliksu, prywiet. 27 Hetaha muža, złoŭlenaha žydami, kali jany mieli jaho zabić, ja nadyjšoŭšy z wojskam wyrwaŭ, paznaŭšy, što jon rymlanin. 28 A chočučy wiedać pryčynu, jakuju jany jamu zakidali, ja zawioŭ jaho ŭ ichnuju Radu. 29 Znajšoŭ jaho abwinawačanaha ŭ sprawach ichnaha zakonu, ale nia majučaha nijakaj winy, hodnaj śmierci abo wastrohu. 30 A kali mnie było daniesiena ab podstupach, jakija jany pryhatowili jamu, ja pasłaŭ jaho da ciabie, pawiedamlučy i tych, što jaho winawacili, uab hawaryli pierad taboju. Bywaj zdaroŭ.
31 Dyk žaŭniery pawodle taho, jak i było zahadana, uziaŭšy Paŭła, pawiali ŭnačy ŭ Antypatrydu. 32 A nazaŭtra, astawiŭšy końnikaŭ, kab išli z im, wiarnulisia ŭ łahier. 33 Kali jany prybyli ŭ Cezareju i pieradali piśmo načalniku, pastawili pierad im i Paŭła. 34 A kali pračytaŭ i spytaŭsia, z jakoj byŭ prawincyi, i dawiedaŭšysia, što z Cylicyi, 35 skazaŭ: Wysłuchaju ciabie, kali pryjduć tyja, što ciabie winawaciać. I zahadaŭ jaho pilnawać u pałacy Herada.
3 "Ściana pabielenaja" — toje samaje što krywadušnik. Ananij byŭ potym zabity swaimi-ž surodzičami-žydami.
6 Chočučy pakazać tysiačniku, što nia ŭwieś Sanhedryn prociŭ jaho, Pawał uźnimaje spor pamiž siabrami sanhedrynu: faryzejami i sadukiejami.
9 Hutarka tut ab źjaŭleńni Chrysta ŭ darozie Paŭła da Damašku, ab čym Pawał hawaryŭ da žydoŭ učora sa schodaŭ zamku.
23 Dzidniki — heta była lohka-ŭwaružanaja rymskaja piachota. Hadzina treciaja nočy — naša dziewiataja ŭwiečary.
26 Feliks byŭ starastaj Judei ad 53 pa 60 h. Rymski historyk Tacyt piša ab im, jak ab čaławieku žorstkim z drennymi nachiłami.
31 Antypatryda była adlehłaj na 63 kłm. ad Jeruzalimu i 39 kłm. ad Cezarei.
34 Z jakoj prawincyi, senackaj ci cezarejskaj? Cylicyja z horadam Tarsam, adkul pachodziŭ Pawał, była prawincyjaj cezarskaj i zatym padlehłaj sudu cezarskamu. Dziela hetaha Feliks moh razhladać i sudzić sprawu Paŭła.
35 Pałac hety zbudawaŭ Herad W., ŭ im žyli rymskija starasty i tam-ža była wiaźnica.
Raździeł 24
[правіць]1 Paśla-ž piaci dzion prybyŭ archiświatar Ananij z niekatorymi staršymi i z niejkim rytaram Tertułłam, katoryja źwiarnulisia da načalnika prociŭ Paŭła. 2 I kali Pawał byŭ paklikany, Tertułł pačaŭ winawacić, kažučy:
Jak my praz ciabie žywiom u wialikim supakoju i mnoha praz twaju prazornaść papraŭlajecca, 3 zaŭsiody i ŭsiudy pryjmajem, wysokadastojny Feliksie, z wialikaj padziakaj. 4 A kab ciabie daŭžej nie zatrymliwać, prašu, koratka nas pasłuchaj dziela twajej łaskawaści. 5 Znajšli my hetaha čaławieka zaraźliwym i padymajučym bunty prociŭ usich žydoŭ na ŭsim świecie i pawadyrom buntarskaje sekty, 6 jaki nawat probawaŭ źniawažyć światyniu; i jaho my ŭziaŭšy, chacieli asudzić pawodle našaha zakonu. 7 Ale nadyjšoŭšy tysiačnik Lizij, z wialikim hwałtam wyrwaŭ jaho z našych ruk, 8 zahadwajučy abwinicielam jahonym iści da ciabie. Ad jaho ty sam možaš, sudziačy, dawiedacca ab hetym usim, u čym my jaho winawacim.
9 A dabawili i žydy, što jano hetak majecca.
10 Adkazaŭ-ža Pawał, kali jamu načalnik daŭ znak hawaryć: Wiedajučy, što ty ad mnohich hadoŭ jość sudździa dla hetaha narodu, ja z dobraj achwotaj budu siabie baranić. 11 Bo možaš dawiedacca, što niama bolej jak dwanaccać dzion, jak ja pryjšoŭ pakłanicca ŭ Jeruzalim. 12 I nie zanjšli jany mianie ani ŭ światyni z kim sporačy abo robiačy zboryšča narodu, ani ŭ bažnicach, 13 ani ŭ horadzie i nia mohuć dakazać tabie taho, u čym ciapier mianie winawaciać.
14 Ale tabie pryznajusia ŭ tym, što pawodle sekty, jakuju zawuć herezyjaj, tak słužu Ajcu i Bohu majmu, wieručy wa ŭsio, što ŭ zakonie i ŭ prarokaŭ napisana; 15 majučy nadzieju na Boha, što budzie ŭskrašeńnie sprawiadliwych i niesprawiadliwych, jakoha i jany sami čakajuć. 16 Dziela hetaha i ja sam starajusia, kab mieć zaŭsiody sumleńnie biez abrazy pierad Boham i pierad ludźmi. 17 Paśla-ž mnohich hadoŭ ja prybyŭ, kab čynić dareńni majmu narodu, i achwiary, i šlubawańni. 18 Na hetym ačyščanaha ŭ światyni, nie z hramadoju, ani z zabureńniem znajšli mianie 19 niekatoryja-ž žydy z Azii, katorym treba było stanuć pierad taboju i winawacić, kali-b što mieli prociŭ mianie. 20 Abo hetyja samyja niachaj skažuć, ci znajšli ŭwa-mnie što niahodnaje, kali ja staju pierad Radaj, 21 aproč hetaha adnaho tolki słowa, jakoje ja ŭskryknuŭ, pamiž imi stojučy: što wy mianie siahońnia sudzicie za ŭskrašeńnie ŭmierłych.
22 Ale Feliks, katory wielmi dobra znaŭ hety šlach, adprawiŭ ich, kažučy: Kali pryjdzie tysiačnik Lizij, wysłuchaju was. 23 I zahadaŭ sotniku ścierahčy jaho, i kab mieŭ jon supakoj, i kab nie zabaraniaŭ nikomu z jahonych słužyć jamu.
24 Paśla-ž niekalkich dzion Feliks, pryjšoŭšy z žonkaj swajeju Druzyłłaj, jakaja była žydoŭkaj, paklikaŭ Paŭła i słuchaŭ jaho ab wiery ŭ Chrysta Jezusa. 25 Kali- ž jon hawaryŭ ab sprawiadliwaści, i čyścini, i budučym sudzie, Feliks spałochaŭšysia adkazaŭ: Adnosna na ciapier, adyjdzi, a ŭ časie dahodnym pakliču ciabie, 26 razam i spadziajučysia, što Pawał daść jamu hrošy; dziela hetaha i časta jaho kličučy, hawaryŭ z im.
27 Kali-ž prajšli dwa hady, Feliks atrymaŭ nastupnika Porcyja Festa. Chočučy-ž akazać łasku žydom, Feliks pakinuŭ Paŭła ŭ wastrozie.
1 Tertułł wystupiŭ jak abwiniciel z boku Sanhedrynu.
3 Tahačasnaja rytoryka (krasamoŭstwa) wučyła na pačatku pramowy pachwalić uładara, kab zdabyć jahonuju spahadnaść. Prykład takoj pramowy majem u pramowie Tertułła.
14 "Pawodle sekty, jakuju zawuć herezyjaj" — značyć: pawodle šlachu nawuki chryścijanskaj, jakuju žydy zawuć herezyjaj.
22 "Znaŭ hety šlach" h. zn. chryścijanstwa. Feliks paznaŭ chryścijanstwa i byŭ prakanany, što Pawał nijakaj winy pierad rymskaj uładaj nia maje, adnak budučy prahawity na hrošy, čakaŭ ad Paŭła abo ad chryścijan wykupu (hł. r. 26).
25 Feliks spałochaŭsia, bo jon nia mieŭ ani sprawiadliwaści, ani čystaści žyćcia i zbajaŭsia sudu Božaha, ab katorym hawaryŭ Pawał.
27 Na Feliksa daniaśli Neranu, što niesprawiadliwa ŭraduje dyk Feliks chacieŭ mieć u žydoch pryjacielaŭ. Feliks paśla byŭ kaźnieny Neranam.
Raździeł 25
[правіць]1 Dyk Fest, prybiŭšy ŭ prawincyju, paśla troch dzion adbyŭ z Cezarei ŭ Jeruzalim. 2 I byli pryjšoŭšy da jaho archiświatary i pieršyja z žydoŭ prociŭ Paŭła, i prasili jaho, 3 žadajučy łaski prociŭ jaho, kab zahadaŭ jaho prywieści ŭ Jeruzalim, majučy na mecie podstupy, kab jaho zabić u darozie. 4 Ale Fest adkazaŭ, što Paŭła ścierahuć u Cezarei, jon-ža maje chutka wyjechać. 5 Dyk katoryja z was, kaža, majuć mahčymaść, niachaj, pajechaŭšy razam, kali jość u mužy jakaja wina, winawaciać jaho.
6 Pabyŭšy-ž u ich nia bolej jak wosiem abo dziesiać dzion, wiarnuŭsia ŭ Cezareju i na druhi dzień sieŭ u trybunale i zahadaŭ pryjewieści Paŭła. 7 Kali jon byŭ prywiedzieny, abstupili jaho žydy, što byli pryjšoŭšy z Jeruzalimu, zakidajučy mnoha ciažkich prawinaŭ, jakich nie mahli dakazać. 8 Pawał baraniŭsia: što ja nie sahrašyŭ ničoha ani prociŭ žydoŭskaha zakonu, ani prociŭ światyni, ani prociŭ cezara. 9 Ale Fest, chočučy akazać łasku žydom, adkazwajučy Paŭłu, skazaŭ: Chočaš jechać u Jeruzalim i tam za heta być sudžanym pierada mnoju? 10 Pawał-ža skazaŭ: Ja staju pierad trybunałam cezara, tam mianie treba sudzić. Žydom ja kryŭdy nie zrabiŭ, jak ty lepš wiedaješ. 11 Bo kali-b zrabiŭ kryŭdu abo ŭčyniŭ niešta hodnaje śmierci, ja nie adkazwajusia pamiorci. Ale kali niama ničoha z taho, u čym jany mianie winawaciać, nichto nia moža mianie im padaryć. Apeluju da cezara.
12 Tady Fest, pahawaryŭšy z Radaj, adkazaŭ: Da cezara ty apelawaŭ, da cezara pojdzieš.
13 Kali-ž prajšło niekalki dzion, karol Ahryppa i Wernika prybyli ŭ Cezareju, kab prywitać Festa. 14 I kali prabyli tam mnoha dzion, Fest dałažyŭ karalu ab Paŭle, kažučy: Adzin muž jość astaŭleny Feliksam u wastrozie. 15 Na jaho, kali ja byŭ u Jeruzalimie, pryjšli da mianie archiświatary i staršyja žydoŭskija, žadajučy prociŭ jaho asudžeńnia. 16 Ja im adkazaŭ, što ŭ rymlan niama zwyčaju asudžać jakoha čaławieka, pierš čym toj, katoraha winawaciać, budzie mieć prysutnych abwinicielaŭ i atrymaje miesca na abaronu, kab ačyścicca ad prastupkaŭ. 17 Dyk kali jany siudy zyjšlisia biaz nijakaha adkładu, ja na nastupny dzień, sieŭšy ŭ trybunale, zahadaŭ prywiaści muža. 18 Staŭšy abwinicieli, nie pryniaśli na jaho nijakaj winy z tych, u katorych ja padazrawaŭ błahoje. 19 Ale mieli prociŭ jaho niejkija sprawy ab swaim wierawańni i ab niejkim pamioršym Jezusie, ab katorym ćwiardziŭ Pawał, što žywie. 20 Ja-ž, nie raźbirajučysia ŭ hetaj sprawie, kazaŭ, što ci chacieŭ-by jon iści ŭ Jeruzalim i tam za hetaje być sudžanym. 21 Ale kali Pawał apelawaŭ, kab jaho zachawać na razhlad Aŭhusta, ja zahadaŭ zachawać jaho, pakul nie adašlu da cezara. 22 Ahryppa-ž skazaŭ da Festa: Ja i sam chacieŭ-by pasłuchać čaławieka. Zaŭtra, skazaŭ, pačuješ jaho.
23 Na druhi-ž dzień, kali pryjšoŭ Ahryppa i Wernika z wialikaj pyšnaściaj i ŭwajšli ŭ pasłuchalniu z tysiačnikami i pawažaniejšymi mužami horadu, pa zahadu Festa byŭ prywiedzieny Pawał. 24 I skazaŭ Fest: Karol Ahryppa i ŭsie mužy, što razam z nami prystutny, wy bačycie hetaha, katoraha ŭsio mnostwa žydoŭ žadała ad mianie ŭ Jeruzalimie, prosiačy i kryčučy, što treba, kab jon bolej nia žyŭ. 25 Ale ja paznaŭ, što jon nie dapuściŭsia ničoha hodnaha śmierci. A kali jon sam apelawaŭ da Aŭhusta, ja razsudziŭ pasłać. 26 Što-b ab im peŭnaje napisać panu, nia maju. Dziela hetaha wywieŭ jaho da was, a najbolš da ciabie, karol Ahryppa, kab zrabiŭšy dopyt, mieŭ ja što pisać. 27 Bo nierazumnym mnie zdajecca pasłać wiaźnia i nie padać jahonych prawinaŭ.
8 Z adkazu Paŭła widać, što žydy staralisia winawacić jaho nia tolki ŭ relihijnych sprawach, ale i palityčnych, dakazwajučy, što Pawał dapuściŭsia prastupku abrazy Cezara, za što tady mocna karali.
9 Fest nie chacieŭ asudzić Paŭła, bo byŭ prakanany ŭ jaho niawinoŭnaści; nie chacieŭ jaho zwolnić, bo bajaŭsia zahniawić žydoŭ, dyk choča addać jaho na sud Sanhedrynu, kab jon asudziŭ Paŭła ŭ jaho prysutnaści. Ale biaz zhody Paŭła nia moh hetaha zrabić, bo Pawał byŭ padlehły sudu cezarawamu.
11 Kožny rymski hramadzianin mieŭ prawa apelawać (adklikacca) da cezara i hetym samym być adwiezienym u Rym i tam sudžanym. Apelacyja da cezara ŭstrymliwała chod sudoŭ nižejšych instancyjaŭ.
12 Ab pryniaćci apelacyi pastanaŭlaŭ starasta na pasiedžańni swajej rady.
13 Karol Ahryppa II byŭ synam Herada Ahryppy I, a Wernika jahonaj siastroj. Jak Ahryppa tak i Wernika mieli drennuju sławu.
16 "Atrymaje miesca na abaronu" — značyć: atrymaje mahčymaść baranicca.
21 Aŭhust (pa-hrecku sebastos) značyć: paświačony, hodny pašany. Heta byŭ tytuł rymskich cezaraŭ ad časaŭ Aktawijana.
Raździeł 26
[правіць]1 Ahryppa-ž skazaŭ da Paŭła: Dazwalajecca tabie hawaryć ab sabie samym. Tady Pawał, praciahnuŭšy ruku, pačaŭ baranicca. 2 Ja liču siabie ščaśliwym, karol Ahryppa, što prad taboju maju siahońnia baranić siabie ad usiaho, u čym mianie winawaciać žydy. 3 Najbolš, što ty wiedaješ usio, i jakija jość u žydoŭ zwyčai i sprawy, dziela hetaha prašu, kab mianie ciarpliwa wysłuchaŭ.
4 A žyćcio-to majo ad moładaści, jakoje było ad pačatku pasiarod majho narodu ŭ Jeruzalimie, wiedajuć usie žydy, 5 znajučy mianie ad pačatku (kali-b chacieli dać paświedčańnie), što pawodle najpeŭniejšaj sekty našaj relihii ja žyŭ jak faryzej. 6 A ciapier u nadziei abiacańnia, jakoje stałasia da ajcoŭ našych ad Boha, ja staju jak padsudny, 7 da jakoha spadziajucca dajści dwanaccać našych pakaleńniaŭ, słužačy ŭnačy i ŭdzień. Za hetu nadzieju, karol, winawaciać mianie žydy. 8 Čamu niepadobnym da wiery ličycca ŭ was, kali Boh uskrašaje ŭmierłych?
9 A ja-to dumaŭ, što ja pawinien zrabić mnoha praciŭnaha suproć imieni Jezusa Nazarenskaha. 10 Što ja i zrabiŭ u Jeruzalimie, uziaŭšy ŭładu ad archiświataraŭ, i mnoha światych ja zamknuŭ u wastrohach, a kali ich zabiwali, ja nasiŭ prysud. 11 I časta karajučy ich pa ŭsich bažnicach, ja prymušaŭ bluźnić, a praz mieru prociŭ ich šalejučy, ja praśledawaŭ až pa čužych haradoch. 12 Kali na hetaje ja išoŭ u Damašak, z uładaju i dazwołam archiświataraŭ, 13 ja ŭpoŭdzień uwidzieŭ u darozie, karol, jak światło z nieba nad jasnaść sonca aświaciła mianie i tych, što byli razam sa mnoju. 14 A kali my ŭsie ŭpali na ziamlu, pačuŭ ja hołas, haworačy da mianie ŭ žydoŭskaj mowie: "Šaŭle, Šaŭle, čamu ty mianie praśleduješ? Trudna tabie prociŭ ražna brykać". 15 A ja skazaŭ: Chto ty jość, Panie? Pan-ža skazaŭ: "Ja jość Jezus, katoraha ty praśleduješ. 16 Ale padymisia i stań na nohi swaje, bo na toje ja źjawiŭsia tabie, kab pastawić ciabie słuhoju i świedkaj taho, što ty widzieŭ, i taho, ŭ čym tabie źjaŭlusia; 17 wyrywajučy ciabie ad narodu i pahanaŭ, da katorych ja ciapier pasyłaju ciabie 18 adčynić im wočy, kab źwiarnulisia ad ciemry da światła, a ad ułady djabła da Boha, kab atrymali adpuščeńnie hrachoŭ i ŭdzieł pamiž światymi praz wieru ŭ mianie".
19 Dziela hetaha, karol Ahryppa, ja nia byŭ niawierny niabiesnamu widzieńniu, 20 ale abwiaščaju ja śpiarša tym, što jość u Damašku, i ŭ Jeruzalimie, i pa ŭsiej žydoŭskaj krainie, i pahanam, kab pakutywali i nawiarnulisia da Boha, čyniačy ŭčynki hodnyja pakuty. 21 Dziela hetaj pryčyny žydy, schapiŭšy mianie, kali ja byŭ u światyni, imknulisia mianie zabić. 22 Ale ŭspamožany pomačaj Boha ja staju až pa siahońniašni dzień, świedčučy i mienšamu i bolšamu, ničoha nia kažučy aproč taho, što hawaryli praroki, što maje być, i Majsiej: 23 što Chrystus padlehły ciarpieńniu, što jon pieršy z uskrosšych maje abwiaščać światło narodu i pahanam.
24 Kali jon heta hawaryŭ i baraniŭsia, Fest skazaŭ wialikim hołasam: Ty šaleješ, Paŭle, wialikaja nawuka dawodzić ciabie da šału. 25 A Pawał skazaŭ: Ja nie šaleju, wysokadastojny Feście, ale hawaru słowy praŭdy i razwahi. 26 Bo ab hetym wiedaje karol, da katoraha i hawaru śmieła, bo dumaju, što ničoha z hetaha ad jaho nie zakryta. Bo ničoha z hetaha nia dziejałasia ŭ kutku. 27 Ci wieryš, karol Ahryppa, prarokam? Wiedaju, što wieryš. 28 Ahryppa-ž da Paŭła: Pamału prakanaješ mianie stacca chryścijaninam. 29 A Pawał: Ja žadaju ŭ Boha, kab i ŭ małym i ŭ wialikim, nia tolki ty, ale i ŭsie, katoryja słuchajuć, stalisia siahońnia takimi, jakim i ja jość, aproč hetych putaŭ.
30 I ŭstaŭ karol, i načalnik, i Wernika, i katoryja siadzieli z imi. 31 I adyjšoŭšy, hawaryli pamiž saboju, kažučy: Što ničoha nia ŭčyniŭ hety čaławiek hodnaha śmierci abo putaŭ. 32 A Ahryppa skazaŭ Festu: Hety čaławiek moh być zwolnieny, kab nie apelawaŭ da cezara.
5 "Pawodle najpeŭniejšaj sekty" h. zn. pawodle najwastrejšaha relihijnaha kirunku, jakim byŭ u wačach žydoŭ faryzaizm.
7 Pawał tut kaža, što jaho winawaciać žydy za nadzieju ŭskrašeńnia, jakoha čakaje nia tolki jon, ale i 12 pakaleńniaŭ žydoŭskich.
8 Uskrašeńnie nia jość rečaj niepadobnaj u Boha; ab hetym pišuć św. Pisańni i heta zhodna z usiomahutnaściaj Boha.
10 "Mnoha światych" h. zn. mnoha chryścijan (hł. Ap. Dz. 9, 32).
11 "Prymušaŭ bluźnić" h. zn. prymušaŭ adračysia ad Chrysta (kazać "anatchema Jezus").
14 "Prociŭ ražna" hł. Ap. Dz. 9, 5.
22 "I mienšamu i bolšamu" h. zn. usim ludziam.
23 Žydy nie mahli zrazumieć, što Chrystus (Mesyjaš) jość padlehły ciarpieńniu, choć ab hetym hawaryli Majsiej i praroki. "Narodu" — tut u značeńni narodu žydoŭskamu.
Majem try raskazy św. Paŭła ab swaim nawarocie (Ap. Dz. 9, 1 — 18; 22, 6 — 16 i ŭ hetym miescy); ŭsie jany dapaŭniajucca ŭzajemna.
24 Pahanin Fest nia moh zrazumieć takoj haračyni i takoha praniaćcia nawukaj Chrysta, jakoje jon bačyŭ u Paŭła i heta nawiało jaho na dumku, što Pawał adychodzić ad rozumu.
25 "Słowy praŭdy i razwahi" tut toje samaje, što słowy zdarowaha rozumu.
26 "Ničoha z hetaha ad jaho nie zakryta" h. zn. usio toje, što datyčyć Jezusa, jahonaj śmierci i ŭskrasieńnia pawinna być Ahryppaje wiedamym, bo-ž heta ŭsio dziejałasia nie ŭ jakim kutku, a ŭ stalicy kraju.
27 Praroki pisali ab Chryście, dyk toj, chto wieryć prarokam, pawinien wieryć i ŭ Chrysta.
28 Ahryppa zrazumieŭ Paŭła, ale duša jaho nie była dastupna dla łaski Božaj. Zatym jon i prarywaje Paŭławu pramowu šutliwymi sławami.
31 — 32 Z hetaha widać, što Fest i Ahryppa byli prakanany ab niawinnaści Paŭła.
Raździeł 27
[правіць]1 A jak było jamu prysudžana płyści ŭ Italiju, dyk addali Paŭła z inšymi wiaźniami sotniku, na imia Juliju, roty aŭhustawaj. 2 Uzyjšoŭšy na adrumecki karabiel, majučy płyści kala miaścin Azii, my wyrušyli; z nami byŭ Arystarch Makiedoniec tessałonicki. 3 I na druhi dzień my prybyli ŭ Sydon. Julij-ža, paludzku abchodziačysia z Paŭłam, pazwoliŭ iści da pryjacielaŭ i parabić starańni kala siabie. 4 I wyrušyŭšy adtul, my padpłyli da Cypru, zatym što byli praciŭnyja wiatry. 5 I pierapłyŭšy mora Cylicyi i Pamfilii, my prybyli ŭ Listru, jakaja jość u Licyi.
6 A tam sotnik, znajšoŭšy aleksandryjski karabiel, jaki płyŭ u Italiju, pierasadziŭ nas na jaho. 7 I pływučy pamału praz mnoha dzion, i ledź prypłyŭšy naŭproć Knida, bo pieraškadžaŭ nam wiecier, my prypłyli da Krytu kala Sałmonu. 8 I ledź pływučy pobač, my prybyli ŭ wadno miesca, jakoje zawiecca Dobryja Zatoki, blizka jakoha byŭ horad Tałassa.
9 Kali-ž prajšło mnoha času, i kali ŭžo pławańnie nia było biaśpiečnym, zatym što ŭžo i post prajšoŭ, Pawał praścierahaŭ ich, 10 kažučy im: Mužy, widžu, što pławańnie pačynaje być sa škodaj i wialikaj strataj nia tolki ciažaru i karabla, ale i žyćcia našaha. 11 Ale sotnik bolej wieryŭ styrniku i haspadaru karabla, čym tamu, što hawaryŭ Pawał. 12 A jak nia było wyhodnaj zatoki da zimawańnia, bolšaść padała radu płyści adtul, moža niejak zmahli-b pierazimawać, dabraŭšysia da Feniksu u Kryckaj zatocy, jakaja lažyć prociŭ paŭdzionna i paŭnočna-zachodniaha wietru. 13 Kali-ž paduŭ paŭdzionny wiecier, dumajučy, što dadzieržać namieru, jany wyrušyŭšy z Assonu, płyli ŭzdoŭž Krytu.
Bura i raźbićcio karabla 14 Ale niadoŭha paśla hetaha nalacieŭ na jaho burny wiecier, zwany eŭrakwiłon. 15 Kali-ž byŭ pachopleny karabiel i nia moh iści prociŭ wietru, zdaŭšy karabiel na wiecier, my paniaślisia. 16 I pryniosšysia daniejkaha wostrawa, zwanaha Kaŭda, my ledź zmahli ŭdziaržać łodku. 17 Padniaŭšy jaje, užywali pamocnych sposabaŭ, abwiazwajučy karabiel. Bajučysia, kab nie papaści ŭ Syrtu, spuścili parus i tak niaślisia. 18 A jak mocnaja bura nami kidała, na druhi dzień wykinuli ciažar. 19 A na treci dzień swaimi rukami wykinuli karabielnyja pryłady. 20 Kali-ž ani sonca ani zory nie pakazwalisia praz mnoha dzion, a bura nalahała nie małaja, užo prapała ŭsiakaja nadzieja na naš ratunak.
21 A jak byli doŭha biez jady, tady Pawał, staŭšy pasiarod ich, skazaŭ: Treba-ž było, mužy, pasłuchaŭšy mianie, nia zrywacca ad Krytu i ŭścierahčysia hetaha niaščaścia i ŭtraty. 22 A ciapier radžu wam być dobraj myśli, bo niwodnaha z was žyćcio nia zhinie, aproč tolki karabla. 23 Bo stanuŭ pry mnie ŭ hetu noč anieł Boha, da katoraha ja naležu i katoramu słužu, 24 kažučy: "Nia bojsia, Paŭle, treba tabie stanuć pierad cezaram, i woś padaryŭ tabie Boh usich, što pływuć z taboju". 25 Dziela hetaha budźcie dobraj myśli, mužy, bo ja wieru Bohu, što budzie tak, jak mnie było skazana. 26 I my musim prypłyści da niejkaha wostrawa.
27 A kali nadyjšła čatyrnaccataja noč, jak my pławali pa Adryi, kala poŭnačy zdałosia karabielnikam, što im pakazałasia niejkaja kraina. 28 I spuściŭšy šnur z woławam, jany znajšli dwaccać sažniaŭ, a trochi adtul adpłyŭšy, znajšli piatnaccać sažniaŭ. 29 Bajučysia-ž, kab nie papaści na skalistyja miascy, kinuli z karmy čatyry jakary i žadali, kab nastaŭ dzień.
30 A kali karabielniki chacieli ŭciačy z karabla i spuskali ŭ mora łodku, pad widam byccam chočuć śpieradu zakinuć jakar, 31 skazaŭ Pawieł sotniku i žaŭnieram: Kali hetyja nie astanucca na krabli, wy nia možacie być wyratawany. 32 Tady žaŭniery paadsiakali wiaroŭki ad łodki i dali jej zwalicca. 33 A kali pačało świtać, prasiŭ Pawał usich pryniać ježu, kažučy: Siahońnia, čatyrnaccaty dzień čakajučy, wy trywajecie nia jeŭšy, ničoha nia pryjmajučy. 34 Dziela hetaha prašu was pryniać ježu na wašaje zdaroŭje, bo niwodnaha z was wołas z haławy nia zhinie. 35 I kali hetaje skazaŭ, uziaŭšy chleb, učyniŭ padziaku Bohu na wačach usich, i pierałamaŭšy, pačaŭ jeści. 36 I jany ŭsie, staŭšysia bolej spakojnymi, tak-ža pryniali ježu. 37 A było nas usich duš na karabli dźwieście siemdziesiat šeść. 38 I nasyciŭšysia ježaj, ablahčali karabiel, wykidajučy pšanicu ŭ mora.
39 Kali-ž nastaŭ dzień, nie paznawali ziamli, ale zaŭwažyli niejkuju zatoku, majučuju bierah, da jakoha dumali, kali zmohuć, prystać z karablom. 40 I padniaŭšy jakaray, daručyli siabie moru, razam asłabiŭšy suwiazi styraŭ i padniaŭšy na pieradzie parus pawodle wietru, skirawalisia da bierahu. 41 A papaŭšy na miełkaje miesca, uźbili karabiel, i pierad, uwiazšy, astaŭsia niaruchomy, a karma raźbiwałasia siłaju mora. 42 Była-ž rada ŭ žaŭnieraŭ, kab pazabiwać wiaźniaŭ, kab chto wypłyŭšy nia ŭciok. 43 Ale sotnik, chočučy zachawać Paŭła, zabaraniŭ rabić i zahadaŭ tym, katoryja mahli pławać, kinucca pieršymi i wypłyć i wyjści na ziamlu, 44 a reštu inšych na doškach nieśli, niekatorych na tym, što było z karabla. I tak stałasia, što ŭsie dušy wyjšli na ziamlu.
2 "Adrumecki" karabiel h. zn. naležačy da portu Adrumety, što pry bierahoch M. Azii. "Z nami" — što Łukaš jechaŭ razam z Paŭłam až u Rym.
6 "Aleksandryjski" značyć karabiel z Aleksandryi, jaki wioz zbožža ŭ Rym.
7 Knid — horad u Małoj Azii na paŭdzionna-zachodnim bierazie. Kryt — wostraŭ na Mižzieinym mory.
9 Post žydoŭski ("Sudny dzień") prypadaŭ u hetym hodzie (60 pa N. Chr.) 25 wieraśnia. Praz wosień i zimu na Mižziemnym mory dujuć silnyja wiatry, jakija ŭ toj čas spyniali morapłaŭstwa zusim.
14 Eŭrakwiłon — silny paŭnočny wichor z horaŭ Krytu.
16 Kaŭda — mały wostraŭ na poŭdień ad Krytu. Łodka, prywiazanaja na wiaroŭcy, płyła za karablom. Była jana patrebna pry niebiaśpiecy zataleńnia karabla. Kab jana nie zatanuła, Kab jana nie zatanuła, jaje ŭciahnuli na karabiel.
17 — 18 Abwiazwali karabiel łancuhami i wiaroŭkami, kab umacawać jaho. Sytra — zatoka pry bierahoch paŭnočnaj Afryki, poŭnaja piaščanych mializnaŭ.
19 Kab karabiel zrabić lahčejšym i nia tak padatnym na zatapleńnie buraju.
20 Pawodle sonca i zor karabielniki tady aryjentawalisia ŭ prawilnaści darohi; kompasu tady jašče nia znali.
21 Byli doŭha biez jady z pryčyny marskoje chwaroby i trywohi.
27 Adryjaj nazywali mora pamiž Hrecyjaj i Sycylijaj.
30 Karabielniki na łodcy chacieli patajkom uciačy z karabla i dabracca da bierahu, pakinuŭšy žaŭnieraŭ i wiaźniaŭ na peŭnuju śmierć.
31 Biaz pomačy karabielnikaŭ žaŭniery i wiaźni zhinuli-b.
32 Žaŭniery dali łodcy zwalicca ŭ mora, pierad tym, jak karabielniki ŭ jaje sieli.
40 Styry byli prymacawany, kab ich nie złamała bura. Ciapier jany byli patrebny, kab prybližycca da bierahu.
44 Ratawalisia (niaślisia, płyli) na doškach abo na abłomkach karabla.
Raździeł 28
[правіць]1 A kali my wyjšli, tady paznali, što wostraŭ nazywaŭsia Melita. A warwary pakazwali nam nie małuju ludzkaść. 2 Bo raspaliŭšy ahoń, pryjmali nas usich dziela daždžu, katory nadychodziŭ, i choładu. 3 Kali-ž Pawał naźbiraŭ niamała chworastu i kłaŭ na ahoń, źmiaja, wylezšy ad haračyni, pryčapiłasia da jahonaj ruki. 4 A jak ubačyli warwary hada, źwisaŭšaha z ruki jahonaj, hawaryli pamiž saboju: Peŭnie hety čaławiek zabojca, katory choć wyjšaŭ z mora, pomsta nie daje jamu žyć. 5 A jon-to abtrosšy hada ŭ wahoń, nie paciarpieŭ ničoha błahoha. 6 Jany-ž dumali, što jon pačnie puchnuć i raptam upadzie i pamre. A kali jany doŭha čakali i ŭbačyli, što jamu nie stajecca ničoha drennaha, źmianiŭšy dumki, kazali, što jon boh.
7 A ŭ tych miascoch byli dwary kniazia wostrawa, na imia Publija, katory pryniaŭšy nas, praz try dni łaskawa haściŭ. 8 I zdaryłasia, što baćka Publija lažaŭ chwory na trascu i krywaŭku. Da jaho ŭwajšoŭ Pawał, i pamaliŭšysia, i ŭzłažyŭšy na jaho ruki, azdarawiŭ jaho. 9 Kali hetaje stałasia, usie na wostrawie, jakija mieli chwaroby, prychodzili i byli azdaroŭleny. 10 Jany tak-ža da nas adnasilisia z wialikaj pašanaj, i kali my adpływali, nałažyli, čaho było treba.
11 Paśla-ž troch miesiacaŭ my papłyli na aleksandryjskim karabli, katory zimawaŭ na wostrawie, u katoraha byŭ znak Kastoraŭ. 12 I prybyŭšy ŭ Syrakuzy, prabyli tam try dni. 13 Adtul papłyŭšy wokał, prypłyli ŭ Rehiju, a kali cieraz adzin dzień paduŭ paŭdzionny wiecier, my na druhi dzień prybyli ŭ Puteoli, 14 dzie znajšoŭšy bratoŭ, my byli prošany astacca ŭ ich siem dzion. I tak prybyli ŭ Rym. 15 A adtul pačuŭšy braty, wyjšli nam nasustreč až da rynku Appija i Troch Karčmaŭ. Kali ich ubačyŭ Pawał, padziakawaŭšy Bohu, nabraŭ adwahi.
16 Kali-ž my prybyli ŭ Rym, dazwolena było Paŭłu žyć asobna z ścierahučym jaho žaŭnieram.
17 Paśla-ž troch dzion sklikaŭ pieršych z žydoŭ i, kali jany zyjšlisia, kazaŭ im: Mužy braty, ja, ničoha nia ŭčyniŭšy prociŭ narodu abo ajcoŭskaha zwyčaju, źwiazany z Jeruzalimu byŭ addadzieny ŭ ruki rymlan. 18 Kali jany zrabili aba mnie dopyt, chacieli mianie puścić, bo nia było ŭwa-mnie nijakaj pryčyny śmierci. 19 Kali-ž supraciŭlalisia žydy, ja byŭ prymušany apelawać da cezara, nie kab ja mieŭ u niečym winawacić swoj narod. 20 Dyk dziela hetaj pryčyny ja prasiŭ, kab was pabačyć i pahawaryć. Bo dziela nadziei Izraila ja źwiazany hetym łancuhom. 21 Jany-ž skazali da jaho: My nie atrymali ab tabie ani piśmaŭ z Judei, ani nichto z bratoŭ pryjšoŭšy pawiedamiŭ abo hawaryŭ što błahoje ab tabie. 22 My-ž prosim, kab pačuć ad ciabie, što ty dumaješ; bo ab hetaj sekcie nam wiedama, što jej usiudy praciwiacca.
23 I naznačyŭšy jamu dzień, pryjšło da jaho na kwateru wielmi mnoha. Jon wykładaŭ im, świedčučy ab karaleŭstwie Božym i pierakonywajučy ich ab Jezusie z zakonu Majsieja i prarokaŭ ad ranku až da wiečara. 24 I niekatoryja wieryli tamu, što hawaryłasia, a niekatoryja nia wieryli. 25 I nia budučy pamiž saboju zhodnymi, adychodzili. Pawał kazaŭ adno słowa: Što dobra Duch światy hawaryŭ praz Izaija praroka da ajcoŭ našych (6, 9-10), 26 kažučy: "Idzi da narodu hetaha i skažy da ich: Wucham budziecie słuchać i nie zrazumiejecie, i hledziačy budziecie ŭhladacca i nia ŭhledzicie. 27 Bo ahrubieła serca hetaha narodu, i wušami trudna čuli, i zapluščyli wočy swaje, kab časam nia ŭbačyć wačyma, i nie pačuć wušyma, i niezrazumieć sercam, i nie nawiarnucca, i kab ja nie azdarawiŭ ich". 28 Dyk niachaj budzie wam wiedama, što pahanam pasłana hetaje zbaŭleńnie Božaje, i jany buduć słuchać. 29 I kali jon hetaje skazaŭ, wyjšli ad jaho žydy, majučy pamiž saboju wialikuju sprečku.
30 I žyŭ praz cełyja dwa hady ŭ swajej naniataj kwatery, i pryjmaŭ usich, jakija prychodzili da jaho, 31 abwiaščajučy karaleŭstwa Božaje i wučačy ab Panu Jezusie Chryście z usiej adwahaj, biez pieraškody.
1 Melita, ciapier Malta, na poŭdień ad Sycylii. Dla hrekaŭ abo rymlan toj, chto nie hawaryŭ ichnaj mowaj, byŭ warwar, choć žychary Malty, jak bačym, zusim nia byli warwarami ŭ siańniašnim značeńni.
11 "Znak Kastoraŭ" h. zn. znak Kastora i Połłuksa, pahanskich bažkoŭ, jakich uwažali tady za apiakunoŭ morapłaŭnikaŭ. Ich znak pamiaščali na pieradzie karabla.
12 Syrakuzy — tady stalica Sycylii.
13 Rehija (siońnia Reggio di Calabria) užo na italijskim bierazie. Puteoli (siońnia Puzzuoli, blizka Neapalu), tady najwažniejšy italijski port dla karabloŭ, prybywajučych z Uschodu.
14 Z hetaha bačym, jak skora pašyrałasia chryścijanstwa!
15 Rynak Appija znachodziŭsia na 65 kłm. ad Rymu, a Try Karčymy — na 49 kłm. Pawał nabraŭ adwahi, bačačy, z jakoj pašanaj i luboŭju spatykajuć jaho rymskija chryścijanie.
22 "Ab hetaj sekcie" značyć: ab chryścijanstwie, jakoje ŭ paniaćci žydoŭ było sektaj.
29 "Wialikaja sprečka" ab Jezusie i ab hetym, što hawaryŭ ab ich Pawał.
30 "Praz cełyja dwa hady" h. zn. až da sakawika 63 h. paśla N. Chr.
31 "Biez pieraškody" z boku rymskich uładaŭ.
Na hetym končacca Apost. Dziei. Z hetaha widać, što Łukaš končyŭ pisać Dziei pierad zwalnieńniem Paŭła, bo ab zwalnieńni tak jak i ab zakančeńni sudu nie padaje ničoha. Wiedajem adnak z tworaŭ św. Ajcoŭ, što Pawał byŭ zwolnieny, byŭ u Hišpanii, potym za nerana prybyŭ iznoŭ u Rym i tam pamior mučanickaj śmierciaj u 67 hodzie paśla N. Chr. razam z św. Piatrom.